۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اسماعيليان در تاريخ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'مي' به 'می'
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می') |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
کتاب با نمودارى درباره نهضت اسماعيليان در جهان اسلام آغاز شده است. این نهضت كه از حدود سال 148ق، پس از فوت اسماعيل پسر [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] به وقوع پيوست، در مناطق مختلف جهان اسلام با استفاده از فرهنگ بومى هر منطقه، صبغه محلى خاصى به خود گرفت. حركت‌هاى سياسى و نظامى آنان در پى دعوت گسترده‌اى انجام شد كه باعث توسعه و نفوذ آن در مناطق مختلف دنياى اسلام گرديد. آنان از عراق، خوزستان، سوريه، مصر و يمن گرفته تا خراسان، ماوراءالنهر، آسياى | کتاب با نمودارى درباره نهضت اسماعيليان در جهان اسلام آغاز شده است. این نهضت كه از حدود سال 148ق، پس از فوت اسماعيل پسر [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] به وقوع پيوست، در مناطق مختلف جهان اسلام با استفاده از فرهنگ بومى هر منطقه، صبغه محلى خاصى به خود گرفت. حركت‌هاى سياسى و نظامى آنان در پى دعوت گسترده‌اى انجام شد كه باعث توسعه و نفوذ آن در مناطق مختلف دنياى اسلام گرديد. آنان از عراق، خوزستان، سوريه، مصر و يمن گرفته تا خراسان، ماوراءالنهر، آسياى میانه و هند را زير پوشش تبليغى خود گرفتند و در هر ناحيه، دولتى تشكيل دادند كه بنا به دلايل فرهنگى، جغرافيايى و سياسى و غيره متمايز از یکديگر بود.<ref>مقدمه مترجم، ص12</ref> | ||
در این کتاب سعى شده حركت‌هاى سياسى، نظامى، فكرى و اجتماعى اسماعيليان در سرتاسر جهان اسلام، از ديدگاه اسماعيلى‌شناسان معروف، مورد بحث و بررسى قرار گيرد كه به ترتيب بخش‌هاى کتاب به‌اختصار گزارش مى‌شود: | در این کتاب سعى شده حركت‌هاى سياسى، نظامى، فكرى و اجتماعى اسماعيليان در سرتاسر جهان اسلام، از ديدگاه اسماعيلى‌شناسان معروف، مورد بحث و بررسى قرار گيرد كه به ترتيب بخش‌هاى کتاب به‌اختصار گزارش مى‌شود: | ||
#«پيدايش اسماعيليه، بررسى | #«پيدايش اسماعيليه، بررسى زمینه تاريخى خلافت فاطمى»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان msiliamsI fo snigirO ehT است.<ref>همان، ص12 - 13</ref> | ||
#:در این بخش از کتاب در ضمن چهار فصل، چگونگى ايجاد فرقه اسماعيليه، قرامطه بحرين و | #:در این بخش از کتاب در ضمن چهار فصل، چگونگى ايجاد فرقه اسماعيليه، قرامطه بحرين و اهمیت اجتماعى بحرين مورد بررسى قرار گرفته است. | ||
#«دولت قرامطه»: نوشته لوئى ماسينيون است كه در | #«دولت قرامطه»: نوشته لوئى ماسينيون است كه در زمینه عرفان و تفكر اسلامى مطالعات عمیقى دارد. در خصوص قرامطه و کتاب‌شناسى آن چندين مقاله نوشته كه چكيده آن به‌صورت مقاله منسجمى در «دائرةالمعارف اسلام» چاپ شده است.<ref>همان، ص13</ref> | ||
#:اصطلاح قرامطه در مفهوم عام خود، نهضت عظيم اصلاحات اجتماعى و عدالت را بر اساس برابرى دنبال مى‌كرد كه جهان اسلام را از قرن نهم تا قرن دوازدهم | #:اصطلاح قرامطه در مفهوم عام خود، نهضت عظيم اصلاحات اجتماعى و عدالت را بر اساس برابرى دنبال مى‌كرد كه جهان اسلام را از قرن نهم تا قرن دوازدهم میلادى در بر گرفت. این نهضت تحت نظارت خاندان سلسله اسماعيلى كه در سال 297ق / 910م، خلافت فاطمى ضد عباسى را تشكيل دادند، درآمد و توسط همین سلسله هم، قبل از شروع جنگهاى صليبى، عقيم شد و از هم پاشيد.<ref>متن کتاب، ص133</ref>نویسنده، معتقد است كه تأثير نويسندگان قرمطى مخصوصاً دانشنامه‌نويسان رسائل اخوان الصفا در متفكرين اسلامى از سنى گرفته تا شيعه قابل توجه است.<ref>همان، ص149</ref> | ||
#«دولت | #«دولت فاطمیان»: ترجمه کتاب عباس حمدانى درباره فاطمیان با عنوان sdimitaF ehT است.<ref>مقدمه مترجم، ص13</ref> | ||
#:در ابتداى این بخش از کتاب مى‌خوانيم: «سلسله فاطمى كه در سال 909م، در شمال آفريقا پا گرفت، در اثر یک نهضت بسيار پيشرفته فكرى و اجتماعى به نام نهضت اسماعيليه بود كه در جاى خود بخشى از نهضت عمومى مذهب تشيع بشمار مى‌رفت. خلفاى فاطمى از اعقاب ائمه متقدم شيعه بودند و آئين‌ها و مسلك‌هاى آنها نيز قسمتى از اصول تشيع محسوب مى‌شد».<ref>متن کتاب، ص157</ref> | #:در ابتداى این بخش از کتاب مى‌خوانيم: «سلسله فاطمى كه در سال 909م، در شمال آفريقا پا گرفت، در اثر یک نهضت بسيار پيشرفته فكرى و اجتماعى به نام نهضت اسماعيليه بود كه در جاى خود بخشى از نهضت عمومى مذهب تشيع بشمار مى‌رفت. خلفاى فاطمى از اعقاب ائمه متقدم شيعه بودند و آئين‌ها و مسلك‌هاى آنها نيز قسمتى از اصول تشيع محسوب مى‌شد».<ref>متن کتاب، ص157</ref> | ||
#:نویسنده در ضمن فصول بعد، به معرفى خلفاى فاطمى پرداخته است. وى در نهايت به بررسى عوامل سقوط | #:نویسنده در ضمن فصول بعد، به معرفى خلفاى فاطمى پرداخته است. وى در نهايت به بررسى عوامل سقوط فاطمیان پرداخته و قطع حمايت مذهب اسماعيليه از این خلافت را مهم‌ترين عامل آن دانسته است.<ref>همان، 247</ref> | ||
#«دولت اسماعيليه (نزاريان ایران)»: ترجمه کتاب آقاى م. گ. س. هاجسن، درباره دولت نزاريان و چكيده مطالعات و بررسى‌هاى وى درباره این فرقه است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref> | #«دولت اسماعيليه (نزاريان ایران)»: ترجمه کتاب آقاى م. گ. س. هاجسن، درباره دولت نزاريان و چكيده مطالعات و بررسى‌هاى وى درباره این فرقه است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref> | ||
#:اين بخش از کتاب به بررسى فرقه «نزاريه» كه پرجمعيت‌ترين فرقه اسماعيليه هستند اختصاص دارد. | #:اين بخش از کتاب به بررسى فرقه «نزاريه» كه پرجمعيت‌ترين فرقه اسماعيليه هستند اختصاص دارد. | ||
#: «نهضت نزارى» يا «دعوت جديد»، پس از جدايى از | #: «نهضت نزارى» يا «دعوت جديد»، پس از جدايى از فاطمیان مصر و مستقر شدن حسن صباح در الموت در سال 483ق، تا سقوط الموت در سال 654ق، به دست هلاكو خان مغول، پنج دوره را گذراند؛ دوره اول، دوره‌ى داعيان؛ این دوره شامل رهبرى حسن صباح، كيابزرگ امید و محمد فرزند كيابزرگ است. | ||
#:دوره دوم، دوره‌ى امامان؛ در این دوره، اعلام قيامت توسط حسن دوم انجام مى‌شود و شامل دوره‌ى حكومت حسن دوم معروف به «على ذكره السلام» و نورالدين محمد دوم است. | #:دوره دوم، دوره‌ى امامان؛ در این دوره، اعلام قيامت توسط حسن دوم انجام مى‌شود و شامل دوره‌ى حكومت حسن دوم معروف به «على ذكره السلام» و نورالدين محمد دوم است. | ||
#:دوره سوم، دوره‌ى بازگشت به اسلام؛ این بازگشت توسط جلال‌الدين حسن، معروف به نومسلمان روى داد.<ref>همان، ص382</ref> | #:دوره سوم، دوره‌ى بازگشت به اسلام؛ این بازگشت توسط جلال‌الدين حسن، معروف به نومسلمان روى داد.<ref>همان، ص382</ref> | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
#:دوره پنجم: این دوره بسيار كوتاه‌مدت بود و با به قدرت رسيدن ركن‌الدين خورشاه و سقوط الموت به پایان رسيد. در واقع، این دوره پایانى بر دوره‌ى دعوت جديد اسماعيليان محسوب مى‌شود.<ref>پهنادايان، شاهين، ص37</ref> | #:دوره پنجم: این دوره بسيار كوتاه‌مدت بود و با به قدرت رسيدن ركن‌الدين خورشاه و سقوط الموت به پایان رسيد. در واقع، این دوره پایانى بر دوره‌ى دعوت جديد اسماعيليان محسوب مى‌شود.<ref>پهنادايان، شاهين، ص37</ref> | ||
#«اسماعيليان سوريه»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان malsI ni tceS lacidaR A:snissassA ehT است.<ref>مقدمه مترجم، ص13</ref> | #«اسماعيليان سوريه»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان malsI ni tceS lacidaR A:snissassA ehT است.<ref>مقدمه مترجم، ص13</ref> | ||
#:در آغاز قرن دوازدهم | #:در آغاز قرن دوازدهم میلادى بود كه حشاشين ایران فعالیت‌های خود را تا سوريه توسعه دادند. منطقه برای اينكار بسيار مطلوب و مناسب بود. سلجوقيان بين سال‌هاى 1070م و 1079م، سوريه را فتح كردند و همراه خود مشكلاتى به وجود آوردند كه ایران را زمینه خوبى برای دعوه اسماعيليان ساخت. توسعه خلافت فاطمى از آفريقاى شمالى به‌سوى شرق، سوريه را در اواخر دهم و قرن يازدهم میلادى تحت سلطه اسماعيليان درآورد و دروازه‌هاى آن را به روى دعوت اسماعيليان گشود.<ref>متن کتاب، ص357</ref>نویسنده در این بخش، با استناد به منابع معتبر، به بررسى این موضوع پرداخته است. | ||
#«اسماعيليان هند»: مشتمل بر دو فصل است: فصل اول با عنوان «فرقه بهره» نوشته آصف فيضى و فصل دوم با عنوان «فرقه خوجه» نوشته آ. يوسفعلى است. هر دو مقاله از «دائرةالمعارف اسلام» انتخاب و ترجمه گرديده است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref> | #«اسماعيليان هند»: مشتمل بر دو فصل است: فصل اول با عنوان «فرقه بهره» نوشته آصف فيضى و فصل دوم با عنوان «فرقه خوجه» نوشته آ. يوسفعلى است. هر دو مقاله از «دائرةالمعارف اسلام» انتخاب و ترجمه گرديده است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref> | ||
#«ناصر خسرو و اسماعيليان»: ترجمه یک کتاب كم‌حجم از و. ايوانف روسى‌الاصل، است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref>نویسنده، معتقد است: محور داستان ناصر خسرو به دليل پيوندش با آئين‌هاى اسماعيلى برای دانش‌پژوهان مفيد است.<ref>متن کتاب، ص406</ref>همچنين ناصر خسرو در اشعار خود تخلص حجت يا حجت خراسان دارد كه همگان بر آنند كه این اصطلاح، مشعر بر موقعيت او در سلسله مراتب آئين اسماعيلى است.<ref>همان، ص441</ref> | #«ناصر خسرو و اسماعيليان»: ترجمه یک کتاب كم‌حجم از و. ايوانف روسى‌الاصل، است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref>نویسنده، معتقد است: محور داستان ناصر خسرو به دليل پيوندش با آئين‌هاى اسماعيلى برای دانش‌پژوهان مفيد است.<ref>متن کتاب، ص406</ref>همچنين ناصر خسرو در اشعار خود تخلص حجت يا حجت خراسان دارد كه همگان بر آنند كه این اصطلاح، مشعر بر موقعيت او در سلسله مراتب آئين اسماعيلى است.<ref>همان، ص441</ref> | ||