پرش به محتوا

أقرباذين القلانسي: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۳ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'مي' به 'می'
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ')
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می')
خط ۱۴: خط ۱۴:
گیاهان دارویی - دایره المعارف‏ها - متون قدیمی تا قرن 14
گیاهان دارویی - دایره المعارف‏ها - متون قدیمی تا قرن 14
| ناشر =  
| ناشر =  
معهد التراث العلمي العربي، منشورات جامعة حلب
معهد التراث العلمی العربي، منشورات جامعة حلب
| مکان نشر =حلب - سوریه
| مکان نشر =حلب - سوریه
| سال نشر = 1403 ق یا 1983 م
| سال نشر = 1403 ق یا 1983 م
خط ۲۶: خط ۲۶:
}}
}}


'''اقرباذين القلانسى''' تألیف [[محمد بن بهرام قلانسى سمرقندى]] (متوفى بعد 590ق) با عنوان قرابادين به نحوه ساخت و معرفى داروهاى مركب در طب سنتى اختصاص دارد. این اثر یکى از مهم‌ترين تأليفاتى است كه در این زمينه به زبان عربى نگارش يافته است و شايد بتوان آن را تا قرن پانزدهم كامل‌ترين قرابادين دانست و تنها دراين‌باره با بعضى از تحقيقات طبيب اندلسى ابوالقاسم زهراوى قابل مقايسه است.
'''اقرباذين القلانسى''' تألیف [[محمد بن بهرام قلانسى سمرقندى]] (متوفى بعد 590ق) با عنوان قرابادين به نحوه ساخت و معرفى داروهاى مركب در طب سنتى اختصاص دارد. این اثر یکى از مهم‌ترين تأليفاتى است كه در این زمینه به زبان عربى نگارش يافته است و شايد بتوان آن را تا قرن پانزدهم كامل‌ترين قرابادين دانست و تنها دراين‌باره با بعضى از تحقيقات طبيب اندلسى ابوالقاسم زهراوى قابل مقايسه است.


وى انگيزه‌اش را از تأليف این اثر چنين بازگو مى‌كند: «آنچه مرا به نگارش این اثر برانگيخت این بود كه ديدم بيشتر قرابادين‌ها پر است از نسخه‌ها و تركيباتى كه بسيار كم به آنها نياز مى‌شود. علاوه بر این كه تهيه بسيارى از آنها سخت است و مفردات آنها در دسترس نيست. همچنين در آنها بدل ادویه، اوزان و مقادير آنها، مطالب و نكات سودمند عملى مثل شيوه احراق، تحميص، غسل، تسویل، روغن‌گيرى و مانند آن مطرح نشده است. همچنين در این نگاشته بسيارى از نسخ ساخت داروها نيز كه بسيار به آنها احتياج است و شيوه ساخت آنها نيز آسان است، ذكر نشده است.
وى انگيزه‌اش را از تأليف این اثر چنين بازگو مى‌كند: «آنچه مرا به نگارش این اثر برانگيخت این بود كه ديدم بيشتر قرابادين‌ها پر است از نسخه‌ها و تركيباتى كه بسيار كم به آنها نياز مى‌شود. علاوه بر این كه تهيه بسيارى از آنها سخت است و مفردات آنها در دسترس نيست. همچنين در آنها بدل ادویه، اوزان و مقادير آنها، مطالب و نكات سودمند عملى مثل شيوه احراق، تحمیص، غسل، تسویل، روغن‌گيرى و مانند آن مطرح نشده است. همچنين در این نگاشته بسيارى از نسخ ساخت داروها نيز كه بسيار به آنها احتياج است و شيوه ساخت آنها نيز آسان است، ذكر نشده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۴: خط ۴۴:
نویسنده پس از مقدمه‌اى كوتاه درباره انگيزه‌اش از نگارش کتاب و فهرست مطالب، در ابتداى کتاب به كليات داروسازى اشاره مى‌كند؛ مسائلى از قبيل برداشت و ذخيره ادویه در داروسازى، احكام سوزاندن و غسل داروها، استخراج روغن، مدت ماندگارى داروها و شدت اثر آنها از جمله مسائل مطرح شده در شانزده باب اول این اثر است. ابواب بعدى کتاب به انواع داروها و شيوه ساخت آنها اختصاص دارد. البته گاه مؤلف تنها داروها را بر اساس نوع ساخت در كنار هم قرار مى‌دهد مثل: مبحث حبوبات و يا لعوقات و يا سفوفات و گاه ابواب بر اساس خواص آنها تدوین يافته است مانند: باب سى‌ام كه به داروهاى رعاف اختصاص دارد و يا باب چهل‌ودوم كه در مورد داروهايى است كه باعث قطع شهوت مى‌شود. ابواب آخر کتاب نيز در مورد تركيب مواد نيست، بلكه در آنها به نكات سودمند استطرادى اشاره مى‌شود.
نویسنده پس از مقدمه‌اى كوتاه درباره انگيزه‌اش از نگارش کتاب و فهرست مطالب، در ابتداى کتاب به كليات داروسازى اشاره مى‌كند؛ مسائلى از قبيل برداشت و ذخيره ادویه در داروسازى، احكام سوزاندن و غسل داروها، استخراج روغن، مدت ماندگارى داروها و شدت اثر آنها از جمله مسائل مطرح شده در شانزده باب اول این اثر است. ابواب بعدى کتاب به انواع داروها و شيوه ساخت آنها اختصاص دارد. البته گاه مؤلف تنها داروها را بر اساس نوع ساخت در كنار هم قرار مى‌دهد مثل: مبحث حبوبات و يا لعوقات و يا سفوفات و گاه ابواب بر اساس خواص آنها تدوین يافته است مانند: باب سى‌ام كه به داروهاى رعاف اختصاص دارد و يا باب چهل‌ودوم كه در مورد داروهايى است كه باعث قطع شهوت مى‌شود. ابواب آخر کتاب نيز در مورد تركيب مواد نيست، بلكه در آنها به نكات سودمند استطرادى اشاره مى‌شود.


در ابواب چهل‌وپنجم و چهل‌وششم کتاب به ترتيب درمان مسموميت‌ها و مفرداتى كه مى‌تواند جايگزين مفردى ديگر شود بيان شده است.
در ابواب چهل‌وپنجم و چهل‌وششم کتاب به ترتيب درمان مسمومیت‌ها و مفرداتى كه مى‌تواند جايگزين مفردى ديگر شود بيان شده است.


باب چهل‌وهفتم به شرح و توضيح مقاييس و اندازه‌هايى اختصاص دارد كه در دوران‌هاى گذشته مورد استفاده قرار مى‌گرفته است از قبيل اوقيه، استار، قسط رومى، قسط مصرى.
باب چهل‌وهفتم به شرح و توضيح مقاييس و اندازه‌هايى اختصاص دارد كه در دوران‌هاى گذشته مورد استفاده قرار مى‌گرفته است از قبيل اوقيه، استار، قسط رومى، قسط مصرى.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش