۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
أدب الشيعة إلی نهاية القرن الثاني الهجري: تفاوت میان نسخه‌ها
أدب الشيعة إلی نهاية القرن الثاني الهجري (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۳۶
، ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'مي' به 'می'
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می') |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''أدب الشيعة إلى نهاية القرن الثاني الهجري'''، اثر [[عبدالحسيب طه | '''أدب الشيعة إلى نهاية القرن الثاني الهجري'''، اثر [[عبدالحسيب طه حمیده]]، بررسى و مطالعه ادبيات تشيع و تأثيرات آن بر ادبيات عرب، از ابتداى شكل‌گيرى مذهب تشيع تا اواخر قرن دوم هجرى مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1362ق، نوشته شده است. | ||
انگيزه تأليف این اثر، دو موضوع بوده است: اول آنكه در ادبيات شيعه، سلاله پيامبر(ص) مورد ستايش و تمجيد قرار گرفته و به واسطه آن، جايگاه، حق و ظلمى كه به ايشان روا شده بيان مى‌گردد؛ ثانيا ادبيات، به تصویر كشيدن عواطف و احساسات ناب و پاك انسانى مى‌باشد.<ref>همان، ص6</ref> | انگيزه تأليف این اثر، دو موضوع بوده است: اول آنكه در ادبيات شيعه، سلاله پيامبر(ص) مورد ستايش و تمجيد قرار گرفته و به واسطه آن، جايگاه، حق و ظلمى كه به ايشان روا شده بيان مى‌گردد؛ ثانيا ادبيات، به تصویر كشيدن عواطف و احساسات ناب و پاك انسانى مى‌باشد.<ref>همان، ص6</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
در مقدمه، ضمن بحث از ادبيات و جايگاه آن، به محتواى فصول کتاب اشاره شده است.<ref>مقدمه، ص5</ref> | در مقدمه، ضمن بحث از ادبيات و جايگاه آن، به محتواى فصول کتاب اشاره شده است.<ref>مقدمه، ص5</ref> | ||
در فصل اول، به تاريخ سياسى شيعه پرداخته شده است. نویسنده در این فصل، در ابتدا چگونگى خلافت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را مورد بحث قرار داده، پس از بررسى | در فصل اول، به تاريخ سياسى شيعه پرداخته شده است. نویسنده در این فصل، در ابتدا چگونگى خلافت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را مورد بحث قرار داده، پس از بررسى حكمیت بين [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و معاویه و اثر آن، به تأثيرات صلح امام حسن و سياست معاویه كه ازاله و از بين بردن شيعه بوده، پرداخته است.<ref>متن کتاب، ص27</ref> | ||
از جمله مباحثى كه در این فصل، بدان پرداخته شده، عبارتند از: برخورد امام حسین(ع) با يزيد و تأثيرات واقعه كربلا در سياست و عقايد شيعه؛ قيام توابين؛ قيام مختار بن ابى‌عبيده ثقفى؛ قتل مختار و تأثيرات آن در تاريخ و سياست تشيع؛ زيد بن على و هشام بن عبدالملك؛ ظهور زيديه؛ تعاليم زيديه؛ تحول خلافت از امویين | از جمله مباحثى كه در این فصل، بدان پرداخته شده، عبارتند از: برخورد امام حسین(ع) با يزيد و تأثيرات واقعه كربلا در سياست و عقايد شيعه؛ قيام توابين؛ قيام مختار بن ابى‌عبيده ثقفى؛ قتل مختار و تأثيرات آن در تاريخ و سياست تشيع؛ زيد بن على و هشام بن عبدالملك؛ ظهور زيديه؛ تعاليم زيديه؛ تحول خلافت از امویين به‌هاشمیين؛ میراث دولت كيسانى و برخورد دولت بنى عباس با آن؛ برخورد منصور با نفس زكيه؛ واقعه فخ؛ خلافت مأمون و... | ||
فصل دوم در دو بخش زير، به بررسى احزاب سياسى مخالف شيعه، اختصاص يافته است: | فصل دوم در دو بخش زير، به بررسى احزاب سياسى مخالف شيعه، اختصاص يافته است: | ||
الف)- خوارج: در ابتدا، چگونگى نشئت و شكل‌گيرى آنها بررسى گرديده و سپس، رابطه آنها با بنى | الف)- خوارج: در ابتدا، چگونگى نشئت و شكل‌گيرى آنها بررسى گرديده و سپس، رابطه آنها با بنى امیه، تحليل شده است. در ادامه، به بحث از تعاليم و رابطه و ديدگاه آنان با خلافت، پرداخته شده است.<ref>همان، ص73</ref> | ||
ب)- بنى زبير: ضمن بررسى چگونگى روى كارآمدن و شكل‌گيرى حكومت ايشان، عقيده و نظرشان پيرامون امر خلافت، مورد بحث قرار گرفته است.<ref>همان، ص83</ref> | ب)- بنى زبير: ضمن بررسى چگونگى روى كارآمدن و شكل‌گيرى حكومت ايشان، عقيده و نظرشان پيرامون امر خلافت، مورد بحث قرار گرفته است.<ref>همان، ص83</ref> | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
وى معتقد است كه اهم عقايد شيعه كه تأثير بسزايى در ادبيات داشته و این ادبيات، از آن الهام و سرمشق گرفته است، عبارتند از: | وى معتقد است كه اهم عقايد شيعه كه تأثير بسزايى در ادبيات داشته و این ادبيات، از آن الهام و سرمشق گرفته است، عبارتند از: | ||
1. وصايت: ضمن بررسى آن، موقف و ديدگاه فرق مختلف شيعه پيرامون آن مورد بحث قرار گرفته و در ادامه، اثر آن در ادبيات بررسى شده است. ابوزبيد طايى حرملة بن منذر، | 1. وصايت: ضمن بررسى آن، موقف و ديدگاه فرق مختلف شيعه پيرامون آن مورد بحث قرار گرفته و در ادامه، اثر آن در ادبيات بررسى شده است. ابوزبيد طايى حرملة بن منذر، كمیت بن زياد، [[حسان بن ثابت]] و سيدحمیرى شاعر كيسانيه، از جمله كسانى هستند كه اشعارشان در این رابطه، بررسى شده است.<ref>همان، ص90</ref> | ||
2. رجعت: ابتدا این عقيده بررسى شده و سپس ديدگاه و نظريه فرق مختلف شيعه از جمله كيسانيه، سبئيه، زيديه، محمديه، اثناعشريه و... پيرامون رجعت و كسى كه قائل به رجعت او هستند بررسى گرديده و سپس، غيبت امام و علل آن، بحث شده است.<ref>همان، ص90</ref> | 2. رجعت: ابتدا این عقيده بررسى شده و سپس ديدگاه و نظريه فرق مختلف شيعه از جمله كيسانيه، سبئيه، زيديه، محمديه، اثناعشريه و... پيرامون رجعت و كسى كه قائل به رجعت او هستند بررسى گرديده و سپس، غيبت امام و علل آن، بحث شده است.<ref>همان، ص90</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
فصل چهارم، به بررسى ادبيات شيعه اختصاص يافته و در آن ضمن بحث از مصادر مهم ادبيات عرب، ادب شيعى و اغراض و ادوار آن مورد بررسى قرار گرفته است.<ref>همان، ص119</ref> | فصل چهارم، به بررسى ادبيات شيعه اختصاص يافته و در آن ضمن بحث از مصادر مهم ادبيات عرب، ادب شيعى و اغراض و ادوار آن مورد بررسى قرار گرفته است.<ref>همان، ص119</ref> | ||
از جمله مباحث این فصل عبارتند از: ادبيات موازنه بين بنى هاشم و بنى | از جمله مباحث این فصل عبارتند از: ادبيات موازنه بين بنى هاشم و بنى امیه، شهادت امام حسین(ع) و تأثير آن بر ادبيات، جنبه‌هاى ادبى در ادوار مختلف شعر شيعى، ادبيات شيعى در اوايل دولت عباسى، ادبيات ديگر مذاهب و فرق، ادبيات خوارج، ادبيات بنى زبير و.<ref>همان</ref> | ||
در فصل پنجم، به معرفى مهم‌ترين ادبا و خطباى بزرگ شيعه پرداخته شده است كه از جمله آنها مى‌توان به افراد زير اشاره نمود: حسین بن على(ع)، عبدالله بن عباس، حسن بن على(ع)، عقيل بن ابى‌طالب، محمد بن زيد بن على(ع)، زيد بن على بن حسین(ع)، عبدالله بن حسن(ع)، محمد باقر(ع)، صعصعة بن صوحان، سليمان بن صرد، مختار بن ابى‌عبيده ثقفى، | در فصل پنجم، به معرفى مهم‌ترين ادبا و خطباى بزرگ شيعه پرداخته شده است كه از جمله آنها مى‌توان به افراد زير اشاره نمود: حسین بن على(ع)، عبدالله بن عباس، حسن بن على(ع)، عقيل بن ابى‌طالب، محمد بن زيد بن على(ع)، زيد بن على بن حسین(ع)، عبدالله بن حسن(ع)، محمد باقر(ع)، صعصعة بن صوحان، سليمان بن صرد، مختار بن ابى‌عبيده ثقفى، كمیت بن زيد اسدى و سيدحمیرى.<ref>همان، ص184</ref> | ||
از این | از این میان، به سه شخصيت بيش از ديگران پرداخته شده كه عبارتند از: | ||
1. مختار: ابتدا تأثير او و قيامش در ادبيات مورد بحث قرار گرفته و در ادامه، از عقايدى كه وى ترویج نموده، مختار و تاريخ، مختار و بنى هاشم و... سخن به | 1. مختار: ابتدا تأثير او و قيامش در ادبيات مورد بحث قرار گرفته و در ادامه، از عقايدى كه وى ترویج نموده، مختار و تاريخ، مختار و بنى هاشم و... سخن به میان آمده است. | ||
2. | 2. كمیت بن زياد: ابتدا به چگونگى رشد و زندگى وى اشاره و سپس، مصادر الهام و اقوال منتقدين درباره‌ى وى، خصوصيات و ویژگى‌هاى شعر او، اغراض و اهدافى كه وى در اشعارش دنبال مى‌كرد، تشيع و ارادت او به اهل‌بيت(ع)، مبادى و اعتقادات شيعى در اشعار وى، هاشمیات كمیت، كمیت در مجلس هشام بن عبدالملك، مدايح كمیت، چگونگى به شهادت رسيدن كمیت و... بررسى شده است. | ||
3. | 3. سيدحمیرى: نویسنده وى را شاعر اساطير شيعه معرفى نموده و ضمن بحث پيرامون منزلت و جايگاه وى نزد شيعه، به بررسى مطالب زير پرداخته است: بازتاب عقايد شيعه در شعر وى، شاعريت و اغراض او از اشعارش، غزل، هجاء و رثا در اشعار وى، خصايص و ویژگى‌هاى شعر او، اقوال و نظر علما در مورد وى و... | ||
آخرين فصل، به بررسى تأثيرات تشيع در ادبيات عرب اختصاص يافته است. از جمله مباحث این فصل عبارتند از: ادبيات اعتقادى شيعه، ادبيات عاطفى و سياسى تشيع، تنازع | آخرين فصل، به بررسى تأثيرات تشيع در ادبيات عرب اختصاص يافته است. از جمله مباحث این فصل عبارتند از: ادبيات اعتقادى شيعه، ادبيات عاطفى و سياسى تشيع، تنازع میان شيعه و دشمنانش، مجالس ادبى بين منصور و نفس زكيه و.<ref>همان، ص346</ref> | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||