پرش به محتوا

مجمع الأنساب: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۱ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
خط ۶: خط ۶:
[[محدث، هاشم]] (مصحح)
[[محدث، هاشم]] (مصحح)


[[شبانکاره‌ای، محمد بن علی]] (نويسنده)
[[شبانکاره‌ای، محمد بن علی]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏DSR‎‏ ‎‏511‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏2‎‏م‎‏3
| کد کنگره =‏DSR‎‏ ‎‏511‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏2‎‏م‎‏3
خط ۳۱: خط ۳۱:
'''مجمع الأنساب'''، اثر فارسى محمد بن على شبانكاره‌اى، تاريخ عمومى ايران است كه به بيان برخى حوادث تاريخى، از حضرت آدم(ع) تا روزگار مغول پرداخته است.
'''مجمع الأنساب'''، اثر فارسى محمد بن على شبانكاره‌اى، تاريخ عمومى ايران است كه به بيان برخى حوادث تاريخى، از حضرت آدم(ع) تا روزگار مغول پرداخته است.


نويسنده نگارش كتاب را در سال 733ق آغاز كرده و در سال 736ق به اتمام رساند و آن را براى سلطان ابوسعيد ايلخانى فرستاد. با مرگ اين سلطان و غارت ربع رشيدى، كتاب او از ميان رفت؛ اما چند سال بعد، نسخه‌اى ديگر از آن را نوشت و در مقدّمه‌اى نو، بدون ذكر نام، به يادكرد محامد سلطان محمّد ايلخانى و وزير او خواجه زكريا عبدالرحمن پرداخت.
نویسنده نگارش كتاب را در سال 733ق آغاز كرده و در سال 736ق به اتمام رساند و آن را براى سلطان ابوسعيد ايلخانى فرستاد. با مرگ اين سلطان و غارت ربع رشيدى، كتاب او از ميان رفت؛ اما چند سال بعد، نسخه‌اى ديگر از آن را نوشت و در مقدّمه‌اى نو، بدون ذكر نام، به يادكرد محامد سلطان محمّد ايلخانى و وزير او خواجه زكريا عبدالرحمن پرداخت.


علاوه بر نام فوق، از كتاب در نسخ مختلف، به نام «جامع الانساب» و «بحر الانساب» نيز ياد شده است.
علاوه بر نام فوق، از كتاب در نسخ مختلف، به نام «جامع الانساب» و «بحر الانساب» نيز ياد شده است.
خط ۴۲: خط ۴۲:
تقسيم‌بندى كتاب به اقسام، طبقات، گروه‌ها و طايفه‌ها بسيار پيچيده و ناقص است؛ بعضى بخش‌ها به طور كلى حذف شده و بعضى ديگر كوتاه‌تر از آن است كه فايده‌اى دربر داشته باشد. برخى از سلسله‌ها فقط فهرستى از نامشان داده شده و بقيه فقط چند سطرى درباره‌شان شرح داده شده است.
تقسيم‌بندى كتاب به اقسام، طبقات، گروه‌ها و طايفه‌ها بسيار پيچيده و ناقص است؛ بعضى بخش‌ها به طور كلى حذف شده و بعضى ديگر كوتاه‌تر از آن است كه فايده‌اى دربر داشته باشد. برخى از سلسله‌ها فقط فهرستى از نامشان داده شده و بقيه فقط چند سطرى درباره‌شان شرح داده شده است.


نويسنده از مآخذ و منابعى سود جسته كه گه‌گاه در ضمن نوشته خويش، به بعضى از آنها اشاره كرده است؛ از جمله: تاريخ يمينى، قابوس‌نامه، [[كليلة و دمنة]]، جوامع الحكايات عوفى، تاجى‌نامه و...
نویسنده از مآخذ و منابعى سود جسته كه گه‌گاه در ضمن نوشته خويش، به بعضى از آنها اشاره كرده است؛ از جمله: تاريخ يمينى، قابوس‌نامه، [[كليلة و دمنة]]، جوامع الحكايات عوفى، تاجى‌نامه و...


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
مقدّمه اصلى (كه در جاى دوم نشسته) با عنوان «مفتتح كتاب» در مدح سلطان ابوسعيد ايلخان و خواجه غياث‌الدين محمد رشيدى مى‌باشد. در اين مقدمه از سلطان و وزيران وى، با اتصاف القاب و صفات پسنديده بسيارى ياد شده است.
مقدّمه اصلى (كه در جاى دوم نشسته) با عنوان «مفتتح كتاب» در مدح سلطان ابوسعيد ايلخان و خواجه غياث‌الدين محمد رشيدى مى‌باشد. در اين مقدمه از سلطان و وزيران وى، با اتصاف القاب و صفات پسنديده بسيارى ياد شده است.


در مقدّمه دوم با عنوان «خطبه كتاب»، ستايش سلطان و وزير او بدون ذكر نام آنها ثبت شده است. احتمال دارد نويسنده نام سلطان و وزير را در نسخه اصلى سفيد گذاشته تا به سلطان و وزير پايدار و غير مستعجلى تقديم كرده و يا به دلايلى آنها را پاك كرده و در نسخه بردارى‌هاى بعدى محلّ سفيد مانده و يا پاك شده، ناديده شمرده شده و به صورت كنونى درآمده است. بديهى است با اين همه القاب و صفات، هيچ خان و وزيرى در ميزان ارادت نويسنده ترديد نمى‌كرده است.
در مقدّمه دوم با عنوان «خطبه كتاب»، ستايش سلطان و وزير او بدون ذكر نام آنها ثبت شده است. احتمال دارد نویسنده نام سلطان و وزير را در نسخه اصلى سفيد گذاشته تا به سلطان و وزير پايدار و غير مستعجلى تقديم كرده و يا به دلايلى آنها را پاك كرده و در نسخه بردارى‌هاى بعدى محلّ سفيد مانده و يا پاك شده، ناديده شمرده شده و به صورت كنونى درآمده است. بديهى است با اين همه القاب و صفات، هيچ خان و وزيرى در ميزان ارادت نویسنده ترديد نمى‌كرده است.


در اين مقدمه، مؤلف تأسف خود را از دريافت خبر مرگ ناگهانى شاه جوان ابراز كرده و بر گم شدن كتاب خود در غارت خانه وزير مرحوم افسوس خورده است.
در اين مقدمه، مؤلف تأسف خود را از دريافت خبر مرگ ناگهانى شاه جوان ابراز كرده و بر گم شدن كتاب خود در غارت خانه وزير مرحوم افسوس خورده است.
خط ۷۳: خط ۷۳:
در كتاب اخذ و اقتباس از جهانگشاى جوينى ديده مى‌شود؛ ولى اين اثر در باب تواريخ محلى شبانكاره، هرموز و لرستان، مطالبى را داراست كه نه تنها در جهانگشا، بلكه در كتب ديگر ديده نمى‌شود. همچنين پندنامه سبک تكين غزنوى به پسرش سلطان محمود در كمتر تاريخى به اين تفصيل كه در كتاب آمده، ديده مى‌شود.
در كتاب اخذ و اقتباس از جهانگشاى جوينى ديده مى‌شود؛ ولى اين اثر در باب تواريخ محلى شبانكاره، هرموز و لرستان، مطالبى را داراست كه نه تنها در جهانگشا، بلكه در كتب ديگر ديده نمى‌شود. همچنين پندنامه سبک تكين غزنوى به پسرش سلطان محمود در كمتر تاريخى به اين تفصيل كه در كتاب آمده، ديده مى‌شود.


مزيت ديگر كتاب، ساده‌نويسى و استفاده نويسنده از لغات و تركيبات متداول زمان خود مى‌باشد. در يك مقايسه ساده بين كتاب حاضر و ساير تواريخ قرن هشتم اين برترى را مى‌توان دريافت.
مزيت ديگر كتاب، ساده‌نويسى و استفاده نویسنده از لغات و تركيبات متداول زمان خود مى‌باشد. در يك مقايسه ساده بين كتاب حاضر و ساير تواريخ قرن هشتم اين برترى را مى‌توان دريافت.


در سراسر كتاب، به وفور، شعرهايى را از نويسنده مى‌بينيم؛ اشعارى كه در استحكام و جزالت، قدرت شاعر را نشان مى‌دهد.
در سراسر كتاب، به وفور، شعرهايى را از نویسنده مى‌بينيم؛ اشعارى كه در استحكام و جزالت، قدرت شاعر را نشان مى‌دهد.


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش