۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(لینک درون متنی) |
||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
'''الغاية في القراءات العشر و يليه ما اتفق لفظه و اختلف معناه في القرآن العظيم و يليه المقدمة في أصول القراءات'''، مجموعه سه اثر، بهترتیب از آنِ ابوبکر احمد بن حسین بن | '''الغاية في القراءات العشر و يليه ما اتفق لفظه و اختلف معناه في القرآن العظيم و يليه المقدمة في أصول القراءات'''، مجموعه سه اثر، بهترتیب از آنِ [[ابن مهران، احمد بن حسين|ابوبکر احمد بن حسین بن مهران]]، [[مبرد، محمد بن یزید|ابوالعباس محمد بن یزید مبرّد]] و [[ابن طحان، عبدالعزيز بن علي|ابوالاصبغ عبدالعزیز بن علی بن طحّان اشبیلی]] است که به زبان عربی در موضوع علوم قرآنی نوشته شده است. | ||
«الغاية في القراءات العشر»، اثری است مختصر که توضیح قرائات دهگانه مشهور و قرائت سهل را در بر دارد و درباره بعضی از قاریان، بیش از دو روایت ذکر کرده است. | «الغاية في القراءات العشر»، اثری است مختصر که توضیح قرائات دهگانه مشهور و قرائت سهل را در بر دارد و درباره بعضی از قاریان، بیش از دو روایت ذکر کرده است. | ||
«ما اتفق لفظه و اختلف معناه في القرآن العظيم»، دربرگیرنده آن دسته از الفاظ قرآنی است که از نظر لفظی و ظاهری متحدند، ولی از نظر معنایی با هم اختلاف دارند. مبرد در این کتاب با استدلال به سخن نحویان و شاهد آوردن از اشعار عرب، معانی آن الفاظ را روشن میکند و معنای مقصود را ثابت مینماید. | |||
«ما اتفق لفظه و اختلف معناه في القرآن العظيم»، دربرگیرنده آن دسته از الفاظ قرآنی است که از نظر لفظی و ظاهری متحدند، ولی از نظر معنایی با هم اختلاف دارند. [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] در این کتاب با استدلال به سخن نحویان و شاهد آوردن از اشعار عرب، معانی آن الفاظ را روشن میکند و معنای مقصود را ثابت مینماید. | |||
«المقدمة في أصول القراءات»، دربردارنده توضیح بیست اصل از اصول قرائات قرآن کریم است. | «المقدمة في أصول القراءات»، دربردارنده توضیح بیست اصل از اصول قرائات قرآن کریم است. | ||
این مجموعه، توسط احمد فرید | این مجموعه، توسط [[احمد فرید مزیدی]]، تحقیق و حاشیهنگاری شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۴۷: | خط ۵۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
===الغاية في القراءات العشر=== | ===الغاية في القراءات العشر=== | ||
در مقدمه محقق چنین آمده: در ابتدای امر، به مدتی طولانی، مطالب درباره قرائات قرآنی در لابهلای کتابهای تفسیری نوشته میشد و بهمرور و آرامآرام، علم قرائات و کتابهای آن بهصورت مستقل و جداگانه به نگارش درآمد. هرچند ما نقطه شروع حقیقی این علم و حجم نوشتههای آغازین در اینباره و مقدار زمانی که برای نضج و استحکامش صرف شده را بهصورت دقیق نمیدانیم، اما آنچه معلوم است این است که فرّاء و اخفش سهم بسزایی در ابتدای امر در شکلگیری این علم داشتهاند و در قرن چهارم هجری جهشی در این علم به وجود آمد. ابن مجاهد، ابن جریر، ابن سراج، ابن خالویه، فارسی، ازهری، ابن مهران و دیگران از کسانی هستند که در وضع پایههای اصلی این علم مشارکت داشتهاند. | در مقدمه محقق چنین آمده: در ابتدای امر، به مدتی طولانی، مطالب درباره قرائات قرآنی در لابهلای کتابهای تفسیری نوشته میشد و بهمرور و آرامآرام، علم قرائات و کتابهای آن بهصورت مستقل و جداگانه به نگارش درآمد. هرچند ما نقطه شروع حقیقی این علم و حجم نوشتههای آغازین در اینباره و مقدار زمانی که برای نضج و استحکامش صرف شده را بهصورت دقیق نمیدانیم، اما آنچه معلوم است این است که فرّاء و اخفش سهم بسزایی در ابتدای امر در شکلگیری این علم داشتهاند و در قرن چهارم هجری جهشی در این علم به وجود آمد. [[ابن مجاهد، احمد بن موسی|ابن مجاهد]]، ابن جریر، ابن سراج، [[ابن خالویه، حسین بن احمد|ابن خالویه]]، فارسی، ازهری، [[ابن مهران، احمد بن حسين|ابن مهران]] و دیگران از کسانی هستند که در وضع پایههای اصلی این علم مشارکت داشتهاند. | ||
کتاب حاضر از آثار مهم در علم توجیه قرائات (بهویژه در قرائات عشر) است. این اثر، از کتابهایی است که ابن جزری در «النشر في القراءات العشر» از آن یاد میکند. این نوشته، اثری است مختصر و لطیف که توضیح قرائات دهگانه مشهور و قرائت سهل را در بر دارد و برای بعضی از قاریان، بیش از دو روایت را ذکر کرده است. ابن جزری در طرقش برخی از طرق این کتاب را هم روایت کرده و این، بر اهمیت این اثر میافزاید. این چهارمین مرتبه است که «الغاية في القراءات العشر» مورد تحقیق و در دسترس خوانندگان قرار میگیرد و این نیست مگر بهخاطر فایدهای که امید میرود در آن برای خوانندگان و پژوهشگران علوم قرآنی، باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33867/1/3 ر.ک: مقدمه تحقیق، ص3]</ref>. | کتاب حاضر از آثار مهم در علم توجیه قرائات (بهویژه در قرائات عشر) است. این اثر، از کتابهایی است که ابن جزری در «النشر في القراءات العشر» از آن یاد میکند. این نوشته، اثری است مختصر و لطیف که توضیح قرائات دهگانه مشهور و قرائت سهل را در بر دارد و برای بعضی از قاریان، بیش از دو روایت را ذکر کرده است. ابن جزری در طرقش برخی از طرق این کتاب را هم روایت کرده و این، بر اهمیت این اثر میافزاید. این چهارمین مرتبه است که «الغاية في القراءات العشر» مورد تحقیق و در دسترس خوانندگان قرار میگیرد و این نیست مگر بهخاطر فایدهای که امید میرود در آن برای خوانندگان و پژوهشگران علوم قرآنی، باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33867/1/3 ر.ک: مقدمه تحقیق، ص3]</ref>. | ||
خط ۵۳: | خط ۵۷: | ||
===ما اتفق لفظه و اختلف معناه في القرآن العظيم === | ===ما اتفق لفظه و اختلف معناه في القرآن العظيم === | ||
احمد فرید مزیدی در مقدمهای که بر این کتاب نوشته، پس از حمد الهی و درود بر صحابه و تابعین چنین آورده: این رساله کمحجم، ولی پر سود از یکی از بزرگان ائمه در لغت و ادب و لغات عرب، یعنی | [[احمد فرید مزیدی]] در مقدمهای که بر این کتاب نوشته، پس از حمد الهی و درود بر صحابه و تابعین چنین آورده: این رساله کمحجم، ولی پر سود از یکی از بزرگان ائمه در لغت و ادب و لغات عرب، یعنی [[مبرد، محمد بن یزید|مبرّد]]، نویسنده کتاب «الكامل» است و از کتابهای مهم و کمیاب است که نویسنده، سبک و روش و وسعت دایره معارفش را در آن بیان کرده و قدرت و تسلطش در برخورد با قضایای لغت و نحو و بسط معانی و افاضه در شرح شواهد شعری را نشان داده است. | ||
مبرد در این کتاب با استدلال به سخن نحویان و شاهد آوردن از اشعار عرب، معانی آن الفاظ را روشن میکند و معنای مقصود را ثابت مینماید. | |||
[[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] در این کتاب با استدلال به سخن نحویان و شاهد آوردن از اشعار عرب، معانی آن الفاظ را روشن میکند و معنای مقصود را ثابت مینماید. | |||
خلاصه این رساله، از آثار مفید در نوع خودش میباشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33867/1/107 ر.ک: مقدمه تحقیق، ص107]</ref>. | خلاصه این رساله، از آثار مفید در نوع خودش میباشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33867/1/107 ر.ک: مقدمه تحقیق، ص107]</ref>. | ||
مبرّد در آغاز این کتاب مینویسد: «هذه حروف ألفناها من كتاب الله عز و جل متفقة الألفاظ، مختلفة المعاني، متقاربة في القول، مختلفة في الخبر علی ما يوجد في كلام العرب؛ لأن من كلامهم: | [[مبرد، محمد بن یزید|مبرّد]] در آغاز این کتاب مینویسد: «هذه حروف ألفناها من كتاب الله عز و جل متفقة الألفاظ، مختلفة المعاني، متقاربة في القول، مختلفة في الخبر علی ما يوجد في كلام العرب؛ لأن من كلامهم: | ||
# اختلاف اللفظين و اختلاف المعنيين؛ | # اختلاف اللفظين و اختلاف المعنيين؛ | ||
# و اختلاف اللفظين و المعنی واحد؛ | # و اختلاف اللفظين و المعنی واحد؛ | ||
خط ۶۸: | خط ۷۴: | ||
# دو لفظ متفق با دو معنای مختلف. | # دو لفظ متفق با دو معنای مختلف. | ||
مورد اول، مانند: ذهب و جاء و قام و قعد و... | مورد اول، مانند: ذهب و جاء و قام و قعد و... | ||
مورد دوم، مانند: ظننت و حسبت و جلست و قعدت و... | مورد دوم، مانند: ظننت و حسبت و جلست و قعدت و... | ||
مورد سوم، مثل: وجدت شیئا، در هنگامی که اراده یافتن گمشدهای را کردهایم و وجدت علی الرجل من الموجدة و وجدت زیدا کریما به معنای دانستم). | مورد سوم، مثل: وجدت شیئا، در هنگامی که اراده یافتن گمشدهای را کردهایم و وجدت علی الرجل من الموجدة و وجدت زیدا کریما به معنای دانستم). | ||
=== المقدمة في أصول القراءات === | === المقدمة في أصول القراءات === | ||
محقق اثر، پس از حمد الهی و درود بر پیامبر اکرم(ص) و خاندان و اصحابش، مینویسد: کتاب ارزشمند ابن طحان، شامل اصول قرائات و اموری است که اقراء دائر مدار آنهاست. تعداد این اصول، بیستتا است به شرح زیر: بسمله و تسمیه و مد و لین و مط و قصر و اعتبار و تمکین و اشباع و ادغام و اظهار و بیان و اخفاء و قلب و تسهیل و تخفیف و تثقیل و تتمیم و تشدید و نقل و تحقیق و فتح و فغر و ارسال و اماله و بطح و اضجاع و تغلیظ و تفخیم و ترقیق و روم و اشمام و اختلاس. | محقق اثر، پس از حمد الهی و درود بر پیامبر اکرم(ص) و خاندان و اصحابش، مینویسد: کتاب ارزشمند [[ابن طحان، عبدالعزيز بن علي|ابن طحان]]، شامل اصول قرائات و اموری است که اقراء دائر مدار آنهاست. تعداد این اصول، بیستتا است به شرح زیر: بسمله و تسمیه و مد و لین و مط و قصر و اعتبار و تمکین و اشباع و ادغام و اظهار و بیان و اخفاء و قلب و تسهیل و تخفیف و تثقیل و تتمیم و تشدید و نقل و تحقیق و فتح و فغر و ارسال و اماله و بطح و اضجاع و تغلیظ و تفخیم و ترقیق و روم و اشمام و اختلاس. | ||
سپس وی فصلی را به حرکات و سکون اختصاص داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33867/1/129 ر.ک: مقدمه تحقیق، ص129]</ref>. | سپس وی فصلی را به حرکات و سکون اختصاص داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33867/1/129 ر.ک: مقدمه تحقیق، ص129]</ref>. | ||
ویرایش