۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
[[غیاثی کرمانی، محمدرضا]] (تنظیم و گردآوری) | [[غیاثی کرمانی، محمدرضا]] (تنظیم و گردآوری) | ||
[[مصباح یزدی، محمدتقی]] ( | [[مصباح یزدی، محمدتقی]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 186 /م6ع4 | | کد کنگره =BP 186 /م6ع4 | ||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
كتاب با مقدمه گردآورنده در بيان چند نكته در باب نماز آغاز و مطالب در پنج فصل تنظيم شده است. | كتاب با مقدمه گردآورنده در بيان چند نكته در باب نماز آغاز و مطالب در پنج فصل تنظيم شده است. | ||
نویسنده در اين كتاب، با بهرهگيرى از آيات نورانى قرآن و روايات معصومان(ع) و نيز حكايتها و خاطرههايى از بزرگان، با بيانى شيوا، ابعاد مختلف نماز و راههاى تحصيل توجه قلبى در نماز و مباحثى از اين دست را مورد بررسى قرار داده است. | |||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
در فصل اول، به بيان لزوم و راهكار توجه قلبى به خداوند در نماز پرداخته شده است. به اعتقاد | در فصل اول، به بيان لزوم و راهكار توجه قلبى به خداوند در نماز پرداخته شده است. به اعتقاد نویسنده، قبل از شروع نماز، شايسته است انسان لحظاتى ذهن و فكر خود را از امور مادى و آنچه باعث پراكندگى حواس مىشود، منصرف و در نماز و توجه به خداوند، متمركز سازد. | ||
وى معتقد است اگر حالت توجه به خداوند در ما پديد آمد، بايد براى تقويت و استمرار آن بكوشيم، چه اينكه توجه قلبى به خدا، امر بسيار نفيسى است كه بهاى سنگينى دارد و بايد بهاى سنگين اين امر نفيس را پرداخت؛ يعنى اولاً با زحمت و تلاش اين حالت را در خود پديد آوريم و سپس به تقويت آن بپردازيم. از جمله راههايى كه وى براى تحصيل توجه قلبى به خداوند در نماز مفيد دانسته است، عبارتند از: | وى معتقد است اگر حالت توجه به خداوند در ما پديد آمد، بايد براى تقويت و استمرار آن بكوشيم، چه اينكه توجه قلبى به خدا، امر بسيار نفيسى است كه بهاى سنگينى دارد و بايد بهاى سنگين اين امر نفيس را پرداخت؛ يعنى اولاً با زحمت و تلاش اين حالت را در خود پديد آوريم و سپس به تقويت آن بپردازيم. از جمله راههايى كه وى براى تحصيل توجه قلبى به خداوند در نماز مفيد دانسته است، عبارتند از: | ||
1- توجه به عظمت بىنهايت خداوند؛ 2- توجه به لطف بىنهايت پروردگار به انسانها؛ 3- توجه به عظمت پذيرش بنده از سوى خداوند؛ 4- توسل به اهلبيت(ع).در فصل دوم، سازوكارهاى تحصيل اخلاص و قصد قربت در نماز بيان شده است. به اعتقاد | 1- توجه به عظمت بىنهايت خداوند؛ 2- توجه به لطف بىنهايت پروردگار به انسانها؛ 3- توجه به عظمت پذيرش بنده از سوى خداوند؛ 4- توسل به اهلبيت(ع).در فصل دوم، سازوكارهاى تحصيل اخلاص و قصد قربت در نماز بيان شده است. به اعتقاد نویسنده، پايينترين مرتبه نيت در نماز كه بدون آن نماز باطل مىگردد، اين است كه نمازگزار براى اطاعت امر خدا نماز بخواند. به باور وى، انگيزه نمازگزار بايد اطاعت امر خداوند باشد كه اگر خداوند درباره نماز دستورى نداشت يا نماز مطلوب خداوند نبود، او نماز نمىخواند؛ با اين مرتبه از نيت، تنها نماز انسان صحيح خواهد بود و تكليف از او ساقط گرديده و نيازى به اعاده و قضا نيست. اما به اعتقاد نویسنده، مقبول گشتن نماز در پيشگاه خداوند، بسته به آن است كه نيت انسان خالص بوده و واقعاً در نماز، قصد قربت به خداوند داشته باشد و آن نماز، موجب رشد، كمال و نزدیک شدن او به خداوند گردد. | ||
وى براى تأييد گفتههاى خويش، به رواياتى اشاره مىكند كه در آنها، عبادتها به سه قسم كلى زير تقسيم مىگردند: | وى براى تأييد گفتههاى خويش، به رواياتى اشاره مىكند كه در آنها، عبادتها به سه قسم كلى زير تقسيم مىگردند: | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
ريا فاسد كننده نماز؛ حقيقت ريا؛ نشانههاى اخلاص و ريا؛ رياى ناپيدا و حكايتى درباره ريا و اخلاص از [[علامه مجلسى]]، از جمله عناوين مطرح شده در اين فصل مىباشند. | ريا فاسد كننده نماز؛ حقيقت ريا؛ نشانههاى اخلاص و ريا؛ رياى ناپيدا و حكايتى درباره ريا و اخلاص از [[علامه مجلسى]]، از جمله عناوين مطرح شده در اين فصل مىباشند. | ||
نویسنده در فصل سوم، در جستوجوى روح نماز مىباشد. وى براى نزدیک شدن به روح نماز و بهرهمندى از حقيقت آن، برداشتن سه گام را لازم دانسته است: | |||
#در حين نماز، «توجه» به آن داشته باشيم؛ يعنى از همان ابتدا كه براى تكبيره الاحرام مىايستيم و قبل از آنكه «الله اكبر» بگوييم، بايد توجه كنيم كه براى چه اينجا ايستادهايم و مىخواهيم چه بكنيم. | #در حين نماز، «توجه» به آن داشته باشيم؛ يعنى از همان ابتدا كه براى تكبيره الاحرام مىايستيم و قبل از آنكه «الله اكبر» بگوييم، بايد توجه كنيم كه براى چه اينجا ايستادهايم و مىخواهيم چه بكنيم. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
1- تفكر درباره فايدههاى حضور قلب در نماز؛ 2- احتمال آخرين نماز بودن؛ 3- نماز، ملاقات با بزرگترين بزرگ؛ 4- خشوع در نماز. | 1- تفكر درباره فايدههاى حضور قلب در نماز؛ 2- احتمال آخرين نماز بودن؛ 3- نماز، ملاقات با بزرگترين بزرگ؛ 4- خشوع در نماز. | ||
نویسنده ضمن پرداختن به مفهوم خشوع و تفسير آن به نفى انانيّت، به تعريف خشوع ظاهرى و واقعى پرداخته و پس از بيان فرق بين «خشوع»، «خوف» و «خشيت» و رابطه «محبت» و «خشوع»، به بررسى عوامل پيدايش خشوع در نماز پرداخته است. اين عوامل، عبارتند از: | |||
#توجه به عظمت خداوند؛ | #توجه به عظمت خداوند؛ | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
#خداترسى؛ كه مراتب آن عبارتند از: خوف از فراق پروردگار، خوف محروميت از نگاه لطف خداوند و ترس از عواقب گناه. | #خداترسى؛ كه مراتب آن عبارتند از: خوف از فراق پروردگار، خوف محروميت از نگاه لطف خداوند و ترس از عواقب گناه. | ||
در فصل چهارم، نقش «نيت» در تعالى و سقوط انسان، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. به نظر | در فصل چهارم، نقش «نيت» در تعالى و سقوط انسان، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. به نظر نویسنده، يكى از مسائل بسيار مهم در عبادتها، مسأله نيت است. نيت روح هر عبادتى بهشمار مىآيد و ارزش عبادت، ارتباط تام و تمام به نيت انسان دارد. به باور وى، اگر نيت عبادت درست نباشد، آن عبادت هر چه هم حجم آن زياد باشد، كمترين فايده را براى انسان نخواهد داشت. | ||
به اعتقاد وى، اهميت و نقش نيت در اعمال، تا بدان حد است كه ما مىتوانيم به جز عبادتهاى اصطلاحى، از راه نيت، كارى كنيم كه تمام اعمالمان عبادت شود! حتى كارهايى از قبيل: خودرن، آشاميدن، خوابيدن، استراحت كردن و لذت حلال بردن نيز مىتواند طورى واقع شود كه عبادت به شمار آيند؛ البته اين در صورتى است كه در همه افعال خود، «رضايت خداوند» را مد نظر داشته باشيم. | به اعتقاد وى، اهميت و نقش نيت در اعمال، تا بدان حد است كه ما مىتوانيم به جز عبادتهاى اصطلاحى، از راه نيت، كارى كنيم كه تمام اعمالمان عبادت شود! حتى كارهايى از قبيل: خودرن، آشاميدن، خوابيدن، استراحت كردن و لذت حلال بردن نيز مىتواند طورى واقع شود كه عبادت به شمار آيند؛ البته اين در صورتى است كه در همه افعال خود، «رضايت خداوند» را مد نظر داشته باشيم. | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
#با توجه به اينكه در بعضى روايات، كارهاى ديگرى، چون شهادت در راه خدا، به عنوان بهترين عمل معرفى شدهاند، چگونه در اذان و اقامه گفته مىشود كه «بشتابيد به سوى نماز كه بهترين عمل است» و چرا نماز، بهترين عمل معرفى شده است؟ | #با توجه به اينكه در بعضى روايات، كارهاى ديگرى، چون شهادت در راه خدا، به عنوان بهترين عمل معرفى شدهاند، چگونه در اذان و اقامه گفته مىشود كه «بشتابيد به سوى نماز كه بهترين عمل است» و چرا نماز، بهترين عمل معرفى شده است؟ | ||
آخرين فصل، به بحث پيرامون نماز مقبول و آثار آن، اختصاص يافته است. | آخرين فصل، به بحث پيرامون نماز مقبول و آثار آن، اختصاص يافته است. نویسنده در ابتداى اين فصل، با بيان حديثى قدسى، شرايط و آثار نماز مقبول را با بيان مؤلفههاى آن مورد بررسى قرار داده است. در ادامه، آثار نماز مقبول بيان شده است. اين آثار عبارتند از: 1- درخشش چهره؛ 2- برطرف شدن تاريكى از زندگى؛ 3- بردبارى در برابر نادانىها؛ 4- حفاظت به وسيله فرشتگان؛5- اجابت خواستهها؛ 6- شادابى و طراوت. | ||
در پايان اين فصل، به پرسشى پاسخ داده شده است و آن اينكه در روايات آمده است كه «نماز معراج مؤمن است» و «همانا نماز از كار زشت و ناپسند، بازمىدارد»، پس چرا ما با وجود اينكه نماز مىخوانيم، آثار آن را در وجود خود، مشاهده نمىكنيم؟ چرا يك بار احساس نمىكنيم كه به معراج رفته باشيم؟، چرا هنوز اين همه اعمال زشت مرتكب مىشويم؟ و چرا يكى از دهها اثرى كه در روايات و آيات آمده را در خود نمىبينيم؟ | در پايان اين فصل، به پرسشى پاسخ داده شده است و آن اينكه در روايات آمده است كه «نماز معراج مؤمن است» و «همانا نماز از كار زشت و ناپسند، بازمىدارد»، پس چرا ما با وجود اينكه نماز مىخوانيم، آثار آن را در وجود خود، مشاهده نمىكنيم؟ چرا يك بار احساس نمىكنيم كه به معراج رفته باشيم؟، چرا هنوز اين همه اعمال زشت مرتكب مىشويم؟ و چرا يكى از دهها اثرى كه در روايات و آيات آمده را در خود نمىبينيم؟ |
ویرایش