۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرح حدیث عنوان بصری (بندگی حقیقی و حقیقت علم): تفاوت میان نسخه‌ها
شرح حدیث عنوان بصری (بندگی حقیقی و حقیقت علم) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۴۵
، ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای') |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[حسین‌زاده اصفهانی، حسین]] (تنظيم) | [[حسین‌زاده اصفهانی، حسین]] (تنظيم) | ||
[[تحریری، محمدباقر]] ( | [[تحریری، محمدباقر]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
كتاب با مقدمه | كتاب با مقدمه نویسنده در بيان نكاتى پيرامون مطالب و متن و ترجمه حديث شريف عنوان بصرى آغاز شده است. | ||
عنوان بصرى، پيرمردى است كه پس از عمرى، گمشده خويش را نزد [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] يافت و در محضر آن حضرت، زانو زد و با برخوردهاى تربيتى امام(ع)، منقلب شد و به يافته‌ها و دانسته‌هاى خيالى خويش پشت پا زد و همچون كودكى نوآموز در مكتب جعفرى، الفباى سلوك را فرا گرفت. نكات آموزنده و كاربردى [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، فصل جديدى را فراروى او و سالكان و طالبان كوى حقيقت گشود و اصول و قوانين حركت به سوى محبوب را به آنان يادآور شد كه اين سخنان از جهت توجه به مباى حركت كمالى و راه و روش دقيق و منظم براى عموم مؤمنان، از بهترين سفارش‌ها در اين زمينه است. | عنوان بصرى، پيرمردى است كه پس از عمرى، گمشده خويش را نزد [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] يافت و در محضر آن حضرت، زانو زد و با برخوردهاى تربيتى امام(ع)، منقلب شد و به يافته‌ها و دانسته‌هاى خيالى خويش پشت پا زد و همچون كودكى نوآموز در مكتب جعفرى، الفباى سلوك را فرا گرفت. نكات آموزنده و كاربردى [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، فصل جديدى را فراروى او و سالكان و طالبان كوى حقيقت گشود و اصول و قوانين حركت به سوى محبوب را به آنان يادآور شد كه اين سخنان از جهت توجه به مباى حركت كمالى و راه و روش دقيق و منظم براى عموم مؤمنان، از بهترين سفارش‌ها در اين زمينه است. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
مطالب بخش‌هاى مختلف كتاب به اختصار عبارت است از: | مطالب بخش‌هاى مختلف كتاب به اختصار عبارت است از: | ||
در بخش اول كتاب، مقدمات سير الى الله بيان شده است. | در بخش اول كتاب، مقدمات سير الى الله بيان شده است. نویسنده معتقد است كه حركت به سوى حق تعالى و رسيدن به مقام قرب الهى كه هدف عالى از آفرينش انسان است، داراى روش معينى است كه بالاترين درجه قرب و روش را، نبى اكرم(ص) و اهل‌بيت(ع) پيموده و به ما تعليم فرموده‌اند. علاوه بر اين، داراى مقدماتى است كه بعضى از آن‌ها غير اختيارى و بعضى از آن‌ها بايد با توجه و اختيار فراهم شود. به اعتقاد وى، اين مقدمات از اول سير تا آخر، بايد همراه سالك باشد، اگرچه در هر مرحله‌اى، كيفيت آن تغيير و تكامل مى‌يابد. نویسنده در اين بخش، اين مقدمات را بررسى كرده است. | ||
زمينه‌ها و شرايط تربيت معنوى، يقظه و بهره‌مندى از نفخات الهى، ايجاد آمادگى براى دريافت معارف، معرفت صحيح و هدف و راه رسيدن به آن، بهره‌مندى از برخورد اولياى الهى با انسان، استقامت در طريق تكامل، لزوم تدبير در امور، قطع علايق و وابستگى‌ها، استفاده مثبت از ناكامى‌ها و گرفتارى‌ها، تدبير در وقايع عالم، افراط و تفريط در توكل و مجاهده و لزوم توسل در رسيدن به كمالات از عناوين مطرح شده در اين بخش مى‌باشد. | زمينه‌ها و شرايط تربيت معنوى، يقظه و بهره‌مندى از نفخات الهى، ايجاد آمادگى براى دريافت معارف، معرفت صحيح و هدف و راه رسيدن به آن، بهره‌مندى از برخورد اولياى الهى با انسان، استقامت در طريق تكامل، لزوم تدبير در امور، قطع علايق و وابستگى‌ها، استفاده مثبت از ناكامى‌ها و گرفتارى‌ها، تدبير در وقايع عالم، افراط و تفريط در توكل و مجاهده و لزوم توسل در رسيدن به كمالات از عناوين مطرح شده در اين بخش مى‌باشد. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
در فصل چهارم، آفات علم معرفى شده است كه عبارتند از: زوال علم، هواپرستى، دنيازدگى و ابعاد آن مانند پيروى از حاكمان ظلم، حرص و ريا. | در فصل چهارم، آفات علم معرفى شده است كه عبارتند از: زوال علم، هواپرستى، دنيازدگى و ابعاد آن مانند پيروى از حاكمان ظلم، حرص و ريا. | ||
در بخش سوم كتاب، هدف اصلى آفرينش و ابعاد آن، در دو فصل زير بررسى شده است: | در بخش سوم كتاب، هدف اصلى آفرينش و ابعاد آن، در دو فصل زير بررسى شده است:نویسنده در فصل اول، ابتدا به تعريف عبوديت و اقسام آن پرداخته و پس از بررسى رابطه عبادت و عبوديت، از روش‌هاى رسيدن به بندگى حقيقى، بحث كرده است. وى معتقد است كه براى نيل به مقامات عالى انسانى، كمالات روحى و مشاهده اسماى جمالى و جلالى خداوند از طريق عبوديت، دو روش كلى وجود دارد: | ||
1- سير تربيتى كه بر اساس پيروى از دستورهاى قرآن و سنت، به صورت گام به گام و مرحله به مرحله انجام مى‌گيرد و اولين قدم آن، التزام به اوامر و دورى از نواهى خداوند است و در گام‌هاى بعدى، لطافت وجود سالك بيشتر مى‌شود و با عمل صحيح، دقيق و مستمر به دستورها و برنامه‌هاى خاص و پياده كردن مراتب اخلاص، حجاب‌هاى ظلمانى و نورانى از فطرت توحيدى او كنار مى‌رود و قدم در شهود عوالم توحيدى مى‌نهد. | 1- سير تربيتى كه بر اساس پيروى از دستورهاى قرآن و سنت، به صورت گام به گام و مرحله به مرحله انجام مى‌گيرد و اولين قدم آن، التزام به اوامر و دورى از نواهى خداوند است و در گام‌هاى بعدى، لطافت وجود سالك بيشتر مى‌شود و با عمل صحيح، دقيق و مستمر به دستورها و برنامه‌هاى خاص و پياده كردن مراتب اخلاص، حجاب‌هاى ظلمانى و نورانى از فطرت توحيدى او كنار مى‌رود و قدم در شهود عوالم توحيدى مى‌نهد. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
2- روش جذبه‌اى، كه در اين روش، فرد بدون طى مراحلى و تنها با داشتن زمينه روحى و معنوى بر اساس لطف خاص خداوند، به كمالات روحى نايل مى‌گردد و در ابتدا كششى قلبى به سوى عالم قدس برایش حاصل شده، سپس مرحله يا مراحلى از عوالم توحيدى، بر قلب او جلوه‌گر مى‌شود. | 2- روش جذبه‌اى، كه در اين روش، فرد بدون طى مراحلى و تنها با داشتن زمينه روحى و معنوى بر اساس لطف خاص خداوند، به كمالات روحى نايل مى‌گردد و در ابتدا كششى قلبى به سوى عالم قدس برایش حاصل شده، سپس مرحله يا مراحلى از عوالم توحيدى، بر قلب او جلوه‌گر مى‌شود. | ||
در فصل دوم، نشانه‌هاى بندگى حقيقى و جلوه‌هاى عبوديت بيان شده است. | در فصل دوم، نشانه‌هاى بندگى حقيقى و جلوه‌هاى عبوديت بيان شده است. نویسنده اولين جلوه بندگى را تحول در بينش انسان و درك مالكيت خداوند دانسته است. | ||
وى تحول در تدبير و رفتار انسان را از ديگر جلوه‌هاى بندگى دانسته و معتقد است كه با دقت در موجودات عالم، به ارتباط تنگاتنگ بين اجزاى آن و ظهور آثار شگفت‌انگيز هر يك از موجودات، به اين نكته پى برده مى‌شود كه تمامى امور، تحت تدبير و اراده‌ى قادر و عالم حكيم مطلقى قرار دارد كه نظامى متقن و بدون اختلال را در راستاى هدفى عالى اجرا مى‌كند. | وى تحول در تدبير و رفتار انسان را از ديگر جلوه‌هاى بندگى دانسته و معتقد است كه با دقت در موجودات عالم، به ارتباط تنگاتنگ بين اجزاى آن و ظهور آثار شگفت‌انگيز هر يك از موجودات، به اين نكته پى برده مى‌شود كه تمامى امور، تحت تدبير و اراده‌ى قادر و عالم حكيم مطلقى قرار دارد كه نظامى متقن و بدون اختلال را در راستاى هدفى عالى اجرا مى‌كند. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
در بخش چهارم كتاب، آثار تحقق ابعاد عبوديت در چهار فصل، بررسى شده است: | در بخش چهارم كتاب، آثار تحقق ابعاد عبوديت در چهار فصل، بررسى شده است: | ||
در فصل اول، دورى از تعلقات دنيايى، مورد بحث قرار گرفته است. به اعتقاد | در فصل اول، دورى از تعلقات دنيايى، مورد بحث قرار گرفته است. به اعتقاد نویسنده، در نظام آفرينش، دنيا و وجود عالم ماده، دورترين مخلوق از منبع فيض بوده و به جهت دور افتادن از سرچشمه نور، ويژگى‌هاى منحصر به فردى يافته است كه عبارتند از: آخرين آفرينش خداوند، تعفن و تاريكى و زوال‌پذيرى. | ||
در فصل دوم، از شيطان و اوصاف او، بحث شده است. | در فصل دوم، از شيطان و اوصاف او، بحث شده است. نویسنده معتقد است از مجموعه آيات و احاديث مشخص مى‌شود كه محدوديه فعاليت شيطان، ادراكات انسان و وسيله و ابزار وى براى اثرگذارى، عواطف و احساسات مى‌باشد. او اوهام دورغين و افكار باطل را در نفس انسان القا مى‌نمايد كه به آن، وسوسه‌هاى شيطانى گفته مى‌شود. | ||
محور مباحث در فصل سوم، تأثير نپذيرفتن از ارزش‌يابى مردم در طريق حق مى‌باشد. به اعتقاد | محور مباحث در فصل سوم، تأثير نپذيرفتن از ارزش‌يابى مردم در طريق حق مى‌باشد. به اعتقاد نویسنده، با توجه به اين‌كه خداوند براى هر كسى ابزار رسيدن به هدف حقيقى را قرار داده و تمامى آن‌ها نيز هدف و هدفمند بودن خود و نظام عالم را درك مى‌كنند، از اين جهت، ارزش واقعى انسان، در درك صحيح از هدف و راه رسيدن به آن، به‌كار بستن آن در شؤون گوناگون زندگانى است. | ||
در فصل چهارم، لزوم مديريت معنوى نفس بيان شده است. خداوند انسان را براى رسيدن به كمال، به توانمندى‌هايى مجهز فرموده و هر يك از اين توانمندى‌ها، كشش و گرايش‌هايى را در وجود انسان پديد مى‌آورد كه لازم است به هر يك از آن‌ها، پاسخ مناسبى داده شود و اين‌جاست كه انسان، نيازمند مديريت معنوى صحيحى است تا در پرتو آن، بتواند مجموع گرايش‌ها و خواسته‌هاى نفس خود را سامان دهد و دچار افراطها و تفريطهاى مهلك نگردد. | در فصل چهارم، لزوم مديريت معنوى نفس بيان شده است. خداوند انسان را براى رسيدن به كمال، به توانمندى‌هايى مجهز فرموده و هر يك از اين توانمندى‌ها، كشش و گرايش‌هايى را در وجود انسان پديد مى‌آورد كه لازم است به هر يك از آن‌ها، پاسخ مناسبى داده شود و اين‌جاست كه انسان، نيازمند مديريت معنوى صحيحى است تا در پرتو آن، بتواند مجموع گرايش‌ها و خواسته‌هاى نفس خود را سامان دهد و دچار افراطها و تفريطهاى مهلك نگردد. | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست آيات، روايات، ادعيه، موضوعى و منابع مورد استفاده | فهرست مطالب در ابتدا و فهرست آيات، روايات، ادعيه، موضوعى و منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهاى كتاب آمده است. | ||
پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است. | پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است. | ||