۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
رسائل الشجرة الإلهية في علوم الحقائق الربانية: تفاوت میان نسخه‌ها
رسائل الشجرة الإلهية في علوم الحقائق الربانية (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۴۹
، ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| تصویر = NUR01727J1.jpg | | تصویر = NUR01727J1.jpg | ||
| پدیدآوران = [[شهرزوری، محمد بن محمود]] ( | | پدیدآوران = [[شهرزوری، محمد بن محمود]] (نویسنده) | ||
[[حبیبی، نجفقلی]] (محقق) | [[حبیبی، نجفقلی]] (محقق) | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
مطالب كتاب در سه جلد و پنج رساله تنظيم گرديده است.سه رساله اول در جلد اول و دو رساله ديگر هر كدام در يك جلد آمده است. هر جلد مشتمل بر مقدمه‌اى از محقق است كه مقدمات دو جلد اول مفصل‌تر از جلد سوم كتاب است. | مطالب كتاب در سه جلد و پنج رساله تنظيم گرديده است.سه رساله اول در جلد اول و دو رساله ديگر هر كدام در يك جلد آمده است. هر جلد مشتمل بر مقدمه‌اى از محقق است كه مقدمات دو جلد اول مفصل‌تر از جلد سوم كتاب است. | ||
نویسنده با استفاده از آثار [[اخوان الصفا]]، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]]، [[ابن سينا]]، [[فخر رازى]]، [[سهروردی، یحیی بن حبش|شيخ اشراق]] و ديگران و شرح و توضيح و تفصيل مباحث فلسفه و تنظيم و تنسيق زيبا ميراثى گرانبها كه به حق از آن به يك دائرةالمعارف بزرگ فلسفى تعبير مى شود، به يادگار گذاشته است. | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه مصحح، توضيحات كامل و مفصلى پيرامون محتواى رساله‌هاى كتاب ارائه گرديده است: | در مقدمه مصحح، توضيحات كامل و مفصلى پيرامون محتواى رساله‌هاى كتاب ارائه گرديده است: | ||
رساله اول با عنوان «في المقدمات و تقاسيم العلوم» در سه فصل تنظيم شده است:در فصل اوّل، كه در وصف حكمت و فضيلت آن است، | رساله اول با عنوان «في المقدمات و تقاسيم العلوم» در سه فصل تنظيم شده است:در فصل اوّل، كه در وصف حكمت و فضيلت آن است، نویسنده با تمسك به آيات و روايات، سخنان بزرگان از حكماى يونان و اشعار عربى، به ذكر فضائل حكمت و غايت آن پرداخته است. | ||
در فصل دوم، يك دوره مختصر از تاريخ حكمت و حكما را بيان كرده كه در واقع تلخيصى است از «نزهة الأرواح» خود او. | در فصل دوم، يك دوره مختصر از تاريخ حكمت و حكما را بيان كرده كه در واقع تلخيصى است از «نزهة الأرواح» خود او. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
در فصل سوم، به تقسيمات علوم و كيفيت انشعابات آنها پرداخته شده است.<ref>مقدمه محقق، ص چهل</ref> | در فصل سوم، به تقسيمات علوم و كيفيت انشعابات آنها پرداخته شده است.<ref>مقدمه محقق، ص چهل</ref> | ||
گرچه روش | گرچه روش نویسنده در تقسيمات علوم، همان روش ابن سينا است، اما از آن جهت كه با اضافاتى از قبيل تقسيم علوم به آلى و غير آلى و نيز پرداختن به مطالبى بحث‌انگيز از جمله آنچه از شيخ اشراق در باب ارزش رياضيات و مبحث شرافت برخى از اقسام حكمت بر ديگرى نقل كرده، رساله از يك كار تقليدى و تكرارى، متمايز شده است و اگرچه بسيارى از محتواى آن در جاى‌جاى كتب ديگران يافت مى‌شود، امّا نظم و شرح او به ارجمندى كار افزوده است. توانايى و تسلط او به طرح، بحث و استدلال و قدرت او به عنوان يك نویسنده آثار فلسفى به صورت اجتهادى، كاملاً در نوشته او مشهود است.<ref>همان</ref> | ||
رساله دوم، تحت عنوان «في ماهية الشجرة و تفاصيل العلوم الآلية المنطقية» در يك مقدمه و دو قسم تنظيم شده است. مقدمه در سه فصل است: | رساله دوم، تحت عنوان «في ماهية الشجرة و تفاصيل العلوم الآلية المنطقية» در يك مقدمه و دو قسم تنظيم شده است. مقدمه در سه فصل است: | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
فصل اوّل در دلالت الفاظ و مباحث متعلق به آن است. شهرزورى تقريباً تمام مباحثى را كه در باب دلالات مطرح بوده آورده است. وى در اين فصل، خود تعريفى از «دلالت» كرده و سپس به طرح و نقد نظر ابن سينا، سهروردى، فخر رازى و خونجى پرداخته است و ضمن اشاره به اينكه ابن سينا و سهروردى در دلالات ثلاث به قيد «وساطت وضع» اشاره نكرده‌اند، با نقد نظر خونجى كه بر اين قيد تأكيد كرده، مى‌گويد: «پيروى از بزرگان حكمت از پرداختن به اين قبيل امور عمر تباه كن بهتر است»؛ با اين حال خود او به تفصيل به اين قبيل امور پرداخته است. يكى از مباحث اين فصل، مهجوريت دلالت التزام در علوم است كه به چه معنى است.<ref>همان</ref> | فصل اوّل در دلالت الفاظ و مباحث متعلق به آن است. شهرزورى تقريباً تمام مباحثى را كه در باب دلالات مطرح بوده آورده است. وى در اين فصل، خود تعريفى از «دلالت» كرده و سپس به طرح و نقد نظر ابن سينا، سهروردى، فخر رازى و خونجى پرداخته است و ضمن اشاره به اينكه ابن سينا و سهروردى در دلالات ثلاث به قيد «وساطت وضع» اشاره نكرده‌اند، با نقد نظر خونجى كه بر اين قيد تأكيد كرده، مى‌گويد: «پيروى از بزرگان حكمت از پرداختن به اين قبيل امور عمر تباه كن بهتر است»؛ با اين حال خود او به تفصيل به اين قبيل امور پرداخته است. يكى از مباحث اين فصل، مهجوريت دلالت التزام در علوم است كه به چه معنى است.<ref>همان</ref> | ||
فصل دوم در باب مفرد و مركب و احوال آنهاست. | فصل دوم در باب مفرد و مركب و احوال آنهاست. نویسنده در اين فصل نيز ضمن پرداختن به تمام مباحث مطرح شده در باب مفرد و مركب، با استفاده از نظر ابن‌سينا، سهروردى، فخر رازى و ديگران، به تجزيه و تحليل مباحث پرداخته است.<ref>همان</ref> | ||
فصل سوم در باب كلى و جزئى است و فصل چهارم، در باب ماهيت و اجزاء آن مى‌باشد. | فصل سوم در باب كلى و جزئى است و فصل چهارم، در باب ماهيت و اجزاء آن مى‌باشد. نویسنده در اين فصل، مباحث متعلق به جنس، فصل و نوع را با طرح اشكالات و پاسخ‌ها و نقد آنها، به تفصيل بيان كرده است.<ref>همان، ص چهل‌وشش</ref> | ||
فصل پنجم در امور خارج از ماهيت، يعنى عرض خاص و عرض عام و ساير مسائل متعلق به كليات پنج‌گانه است و | فصل پنجم در امور خارج از ماهيت، يعنى عرض خاص و عرض عام و ساير مسائل متعلق به كليات پنج‌گانه است و نویسنده مباحث و مسائل متعلق به آنها را با نقد و به تفصيل بيان كرده است.<ref>همان</ref> | ||
فصل ششم در باب تعريف و مباحث متعلق به آن است. | فصل ششم در باب تعريف و مباحث متعلق به آن است. نویسنده در اين فصل نيز با نقل و نقد نظرات، به تفصيل به موضوع پرداخته است. وى در اين فصل، بابى تحت عنوان «تنبيه على مواضع الغلط في التعريفات» گشوده و خطاها و مغالطاتى را كه ممكن است از طريق تعريف نادرست صورت پذيرد جمع‌آورى و تنظيم كرده است كه بسيار مفيد است. در پايان اين فصل، به تفصيل به طرح اشكالات فخر رازى بر تعريف و نقد و ايرادهاى منطق‌نويسان عصرش بر آنها پرداخته شده است.<ref>همان</ref> | ||
مباحث قسم دوم كتاب كه در باب موصل تصديقى يا «اكتساب تصديقات» است در شانزده فصل مطرح شده است؛ كه پرداختن به اين مباحث سبب طولانى شدن مقاله خواهد شد. | مباحث قسم دوم كتاب كه در باب موصل تصديقى يا «اكتساب تصديقات» است در شانزده فصل مطرح شده است؛ كه پرداختن به اين مباحث سبب طولانى شدن مقاله خواهد شد. | ||