۶۱٬۱۸۹
ویرایش
تذكرة الألباب بأصول الأنساب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
[[العطاس، هادون أحمد]] (مقدمه نويس) | [[العطاس، هادون أحمد]] (مقدمه نويس) | ||
[[بتی، احمد بن عبدالعزیز]] ( | [[بتی، احمد بن عبدالعزیز]] (نویسنده) | ||
[[خرسان، محمدمهدی]] (محقق) | [[خرسان، محمدمهدی]] (محقق) | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''تذكرة الألباب بأصول الأنساب'''، از آثار شيخ ابوجعفر احمد بن عبدالولى بتى بلنسى اندلسى (متوفاى 488ق)، به زبان عربى است كه | '''تذكرة الألباب بأصول الأنساب'''، از آثار شيخ ابوجعفر احمد بن عبدالولى بتى بلنسى اندلسى (متوفاى 488ق)، به زبان عربى است كه نویسنده در آن، انساب عرب، به‌ويژه اصول نسب‌هاى دو قبيله عدنانى و قحطانى و شخصيت‌هاى مشهور آن‌ها را معرفى كرده است. [[خرسان، محمدمهدی|سيد محمدمهدى موسوى خرسان]] (متولد نجف 1347ق)، اين اثر را تصحيح كرده و مقدمه و تعليقاتى بر آن افزوده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين كتاب از مقدمه مصحح و مقدمه | اين كتاب از مقدمه مصحح و مقدمه نویسنده و متن اصلى (شامل دو بخش: اصول انساب عدنان و اصول انساب قحطان) تشكيل شده است. | ||
در مقدمه سيد هادون احمد العطاس كه آن را در مكه مكرمه 1994/12/14م، نوشته، چنين آمده است: احياى ميراث فرهنگى اسلامى و عربى از بهترين خدماتى است كه دانشمندان و نخبگان بيدار انجام مى‌دهند. از اتفاقات جالبى كه برایم پيش آمد اين بود كه در هنگام مراجعه به فهارس مكتبه شيخ‌الاسلام عارف حكمت در مدينه منوره، كتاب «تذكرة الألباب بأصول الأنساب» تأليف ابوجعفر احمد بن عبدالعزيز بن عبدالولى بتى (درگذشته در 488ق) به روايت عبدالملك بن زكريا بن حسان المقرى را يافتم. بعد از مطالعه نسخه خطى اهميت آن را دريافتم و پسرم محمد را مكلف به استنساخش كردم و بعد با همراهى با او اقدام كردم به مراجعه دقيق و مقابله با اصل و اين كار در تاريخ 10 شوال سال 1382ق، انجام شد. | در مقدمه سيد هادون احمد العطاس كه آن را در مكه مكرمه 1994/12/14م، نوشته، چنين آمده است: احياى ميراث فرهنگى اسلامى و عربى از بهترين خدماتى است كه دانشمندان و نخبگان بيدار انجام مى‌دهند. از اتفاقات جالبى كه برایم پيش آمد اين بود كه در هنگام مراجعه به فهارس مكتبه شيخ‌الاسلام عارف حكمت در مدينه منوره، كتاب «تذكرة الألباب بأصول الأنساب» تأليف ابوجعفر احمد بن عبدالعزيز بن عبدالولى بتى (درگذشته در 488ق) به روايت عبدالملك بن زكريا بن حسان المقرى را يافتم. بعد از مطالعه نسخه خطى اهميت آن را دريافتم و پسرم محمد را مكلف به استنساخش كردم و بعد با همراهى با او اقدام كردم به مراجعه دقيق و مقابله با اصل و اين كار در تاريخ 10 شوال سال 1382ق، انجام شد. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
... و در اين هنگام خوشوقت شدم كه پژوهشگر علامه سيد محمدمهدى بن سيد حسن خرسان موسوى نجفى را در حال انجام فريضه حج در سال 1388ق ديدم و بار ديگر خدا مرا موفق به زيارتش كرد در حج سال 1389ق و علامه خرسان در مجامع علمى نه فقط در عراق، بلكه در نزد خوانندگان كتاب‌هاى عربى در جهان اسلام مشهور است؛ چه، او 11 كتاب را تصحيح كرده و براى 21 كتاب مقدمه نوشته و همگى چاپ شده و كمتر كتابخانه معروفى است كه از آن خالى باشد، افزون بر تأليفات شخصى خودش. پس فرصت را غنيمت شمردم و نسخه خطى اختصاصى خودم را به او اهدا كردم و از وى خواستم كه تصحيحش را بپذيرد و او لطف كرد و پذيرفت... و سرانجام بار سوم او را در موسم حج سال 1394ق ديدم و خوشبختانه تحقيق و تصحيح كتاب مذكور را انجام داده و به‌همراه آورده بود.<ref>ر.ک: سيد هادون احمد العطاس، ص5-7</ref> | ... و در اين هنگام خوشوقت شدم كه پژوهشگر علامه سيد محمدمهدى بن سيد حسن خرسان موسوى نجفى را در حال انجام فريضه حج در سال 1388ق ديدم و بار ديگر خدا مرا موفق به زيارتش كرد در حج سال 1389ق و علامه خرسان در مجامع علمى نه فقط در عراق، بلكه در نزد خوانندگان كتاب‌هاى عربى در جهان اسلام مشهور است؛ چه، او 11 كتاب را تصحيح كرده و براى 21 كتاب مقدمه نوشته و همگى چاپ شده و كمتر كتابخانه معروفى است كه از آن خالى باشد، افزون بر تأليفات شخصى خودش. پس فرصت را غنيمت شمردم و نسخه خطى اختصاصى خودم را به او اهدا كردم و از وى خواستم كه تصحيحش را بپذيرد و او لطف كرد و پذيرفت... و سرانجام بار سوم او را در موسم حج سال 1394ق ديدم و خوشبختانه تحقيق و تصحيح كتاب مذكور را انجام داده و به‌همراه آورده بود.<ref>ر.ک: سيد هادون احمد العطاس، ص5-7</ref> | ||
علامه خرسان در مقدمه مفصل خودش، زندگى و زمانه | علامه خرسان در مقدمه مفصل خودش، زندگى و زمانه نویسنده را شناسانده و بعد تصريح كرده است كه اين نویسنده گرفتار سه نوع ستم شده است: 1. قنبيطور؛ 2. مورخان؛ 3. ناسخان.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص14-51</ref>او سپس نسخه‌هاى موجود و مورد استفاده را معرفى و ويژگى‌هايش را بيان كرده است.<ref>ر.ک: همان، ص51-56</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
براى آشنايى با روش و محتواى اين اثر، ذكر چند قطعه از مطالب جالب آن كافى است: | براى آشنايى با روش و محتواى اين اثر، ذكر چند قطعه از مطالب جالب آن كافى است: | ||
# | #نویسنده در مقدمه‌اش كه زمان و مكان و ساير مشخصات نگارش آن را معين نكرده تأكيد كرده است: | ||
#: «... هدف ما اين است كه درخواست يكى از دوستانمان را اجابت كنيم و توضيحى درباره انساب عرب و اصول شعبه‌ها و قبايل آن بيان كنيم... مراعات اختصار را كرديم تا طولانى نشود و قابليت حفظ داشته باشد و با همين مقدار آشنايى مى‌توان همه منسوبان به هر قبيله و تيره مشهورى را شناخت و... همه عرب به دو اصل برمى‌گردد: عدنان و قحطان و در جاهليت سلطنت با قحطان بود تاآنكه اسلام آن را به عدنان انتقال داد و هركدام از اين دو، شاخه‌هايى دارد و عرب همگى اتفاق نظر دارند كه به ترتيب از بزرگ‌تر به كوچك‌تر شش طبقه است: 1. شعب؛ 2. قبيله؛ 3. عماره؛ 4. بطن؛ 5. فخذ؛ 6. فصيله... و معيار اين طبقه‌بندى دو شرط است: قدمت ولادت و كثرت اولاد...».<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص61-63</ref> | #: «... هدف ما اين است كه درخواست يكى از دوستانمان را اجابت كنيم و توضيحى درباره انساب عرب و اصول شعبه‌ها و قبايل آن بيان كنيم... مراعات اختصار را كرديم تا طولانى نشود و قابليت حفظ داشته باشد و با همين مقدار آشنايى مى‌توان همه منسوبان به هر قبيله و تيره مشهورى را شناخت و... همه عرب به دو اصل برمى‌گردد: عدنان و قحطان و در جاهليت سلطنت با قحطان بود تاآنكه اسلام آن را به عدنان انتقال داد و هركدام از اين دو، شاخه‌هايى دارد و عرب همگى اتفاق نظر دارند كه به ترتيب از بزرگ‌تر به كوچك‌تر شش طبقه است: 1. شعب؛ 2. قبيله؛ 3. عماره؛ 4. بطن؛ 5. فخذ؛ 6. فصيله... و معيار اين طبقه‌بندى دو شرط است: قدمت ولادت و كثرت اولاد...».<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص61-63</ref> | ||
#اصول انساب عدنان: شعبه‌هاى عدنان سه تاست؛ دو تا مشهور است كه عبارتند از: مضر و ربيعة و يكى كه شهرتش از آن دو كمتر است و آن اياد است و.<ref>ر.ک: متن كتاب، ص63</ref> | #اصول انساب عدنان: شعبه‌هاى عدنان سه تاست؛ دو تا مشهور است كه عبارتند از: مضر و ربيعة و يكى كه شهرتش از آن دو كمتر است و آن اياد است و.<ref>ر.ک: متن كتاب، ص63</ref> | ||