تاريخ التشيع من نشوئه حتی نهاية الغيبة الصغری: تفاوت میان نسخه‌ها

[[محرمی، غلامحسن]] (نويسنده)

'''تاريخ التشيع من نشوئه حتی نهاية الغيبة الصغری'''، از آثار نويسنده عربى‌نويس ایرانى آقاى كمال السيد (متولد 1336ش) است كه در آن، كتاب «[[تاریخ تشیع از آغاز تا پایان غیبت صغری]]» نوشته [[محرمی، غلامحسن|حجت‌الاسلام غلام‌حسن محرّمى]] (متولد 1347ش) را از زبان فارسی به عربى ترجمه كرده است. در مورد ترجمه حاضر چند نكته گفتنى است:

#هرچند مقابله اين ترجمه (عربى) با متن اصلى (فارسی) فرصتى فراخ مى‌طلبد و داورى در مورد ميزان موفقيت مترجم دشوار است، ولى به نظر مى‌رسد در مجموع تا حدودى در ترجمه و انتقال پيام‌هاى نويسنده موفق شده؛ البته گاه‌گاهى در ترجمه از فارسی به عربى دقت لازم صورت نگرفته است؛ به‌عنوان مثال، نويسنده چنين نوشته است: «زيديان در سه قرن نخستين هجرى، حجم زيادى از شیعیان را تشكيل مى‌دادند و قيام‌هاى منظمى را انجام دادند كه منجر به تشكيل حكومت‌هايى شد. امامت زيديان از راه يحيى بن زيد به نوادگان امام حسن(ع) منتقل شد؛ ازاين‌رو پيوسته آنان در رأس قيام‌هاى زيدى قرار داشتند. اگرچه تعدادى از آنان به مبانى زيدى نبودند».<ref>تاريخ تشيع از آغاز تا پايان غيبت صغرى، ص157</ref>، ولى مترجم محترم عبارت مذكور را به اين صورت به عربى برگردانده است: «شكّل الزيدية الغالبية الساحقة من مجموع الشيعة في القرون الثلاثة الأولى و قد أدت سلسلة من ثوراتهم المنظمة إلى قيام دول شيعية و انتقلت الإمامة الزيدية عن طريق يحيى بن زيد إلى أحفاد الإمام الحسن و أصبحوا أئمة الزيدية بالرغم من وجود بعض قادتهم الذين لم تكن لهم قناعات بمرتكزات الزيدية».<ref>متن كتاب، ص186</ref>يكى از اشكال‌هاى اين ترجمه، اين است كه تعبير «الغالبية الساحقة من مجموع الشيعة»، برابر با «حجم زيادى از شیعیان»، پنداشته شده است؛ درحالى‌كه چنين نيست. «الغالبية الساحقة» به معناى اكثريت قريب به اتفاق است. به اين ترتيب پيام نويسنده به‌درستى منتقل نشده و ادعایى بدون دليل و برخلاف واقعيات تاريخى مطرح شده است؛ زيرا همواره اكثريت شیعیان، دوازده‌امامى بوده‌اند، نه زيدى. همين اشكال با تعبيرى ديگر در جاى ديگرى تكرار شده است؛ نويسنده نوشته: «زيديان كه در سه قرن نخست، دوم و سوم هجرى حجم زيادى از جمعيت شیعیان را تشكيل مى‌دادند...».<ref>تاريخ تشيع از آغاز تا پايان غيبت صغرى، ص151</ref>، ولى مترجم اين گونه ترجمه كرده است: «يشكّل الشيعة الزيدية الأكثرية في الطيف الشيعي في القرون الأوّل و الثاني و الثالث الهجري...».<ref>متن كتاب، ص179</ref>روشن است كه «حجم زياد» مساوى با «اكثريت» نيست. البته اشكال‌هاى ديگرى نيز در ميان است، مانند عدم مطابقت زمان‌ها، مثل اينكه «تشكيل مى‌دادند»، فعل ماضى استمرارى است و «يشكّل»، فعل مضارع.

#نويسنده، از 139 منبع براى تأليف اثر حاضر بهره برده و مشخصات همگى را در فهرست منابع آورده است.<ref>تاريخ تشيع از آغاز تا پايان غيبت صغرى، ص273 - 280</ref>، ولى مترجم محترم در فهرست منابع فقط مشخصات 136 منبع را ذكر كرده است.<ref>متن كتاب، ص323 - 333</ref>

#متأسفانه مترجم و نويسنده، هيچ‌كدام مقدمه ننوشته و چگونگى‌هاى نگارش يا ترجمه خود را بيان نكرده‌اند و به اين ترتيب بسيارى از اطلاعات لازم در مورد زمان و مكان و اهداف و ساير مشخصات پيدايش متن اصلى و ترجمه حاضر پنهان مانده است.