۶۱٬۱۸۹
ویرایش
العقد الثمين في تراجم النحويين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - '== ساختار ==' به '==ساختار==') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[مراد، یحیی]] (محقق) | [[مراد، یحیی]] (محقق) | ||
[[ذهبی، محمد بن احمد]] ( | [[ذهبی، محمد بن احمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =PJ 6063 /ذ9ع7 | | کد کنگره =PJ 6063 /ذ9ع7 | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
كتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، مقدمه مؤلف و شرح حال نحويان به ترتيب حروف الفباست. | كتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، مقدمه مؤلف و شرح حال نحويان به ترتيب حروف الفباست. | ||
شيوه نگارش | شيوه نگارش نویسنده بدين ترتيب است كه ابتدا نام، كنيه يا لقب معروف‌تر نحوى ذكر شده است. پس از آن نام كامل او، بصرى يا كوفى بودن، محل ولادت و تحصيل، آثار و ديگر اطلاعات موجود آمده است. سپس به نقل سخنان ديگر نحويان درباره او بدون ذكر منبع پرداخته است. وى ديدگاه خود را نيز با «قلت» بيان كرده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
وى سپس كتاب را به دوازده كتاب مستقل كه هريك عنوان خاصى دارد، تقسيم كرده است. هر كتاب، مجموعه‌اى از تراجم مرتبط يا در يك موضوع را در بر دارد: شرح حال صحابه و تابعين با نام «نزهة المتقين في تراجم الصحابة و التابعين»، شرح حال مفسرين و فقها با نام «إتحاف النبهاء بتراجم المفسرين و الفقهاء» و همچنين شرح حال محدثان، نحويان، خلفا و وزرا و... وى تأكيد مى‌كند رعايت امانت را در حفظ نص اصلى مؤلف نموده و افزايش يا كاهش يا تعديل متن نداشته است.<ref>همان</ref>محقق سپس به شرح حال [[ذهبى]]، مسافرت‌ها، مناصب و آثار او پرداخته است.<ref>ر.ک: همان، ص10-7</ref> | وى سپس كتاب را به دوازده كتاب مستقل كه هريك عنوان خاصى دارد، تقسيم كرده است. هر كتاب، مجموعه‌اى از تراجم مرتبط يا در يك موضوع را در بر دارد: شرح حال صحابه و تابعين با نام «نزهة المتقين في تراجم الصحابة و التابعين»، شرح حال مفسرين و فقها با نام «إتحاف النبهاء بتراجم المفسرين و الفقهاء» و همچنين شرح حال محدثان، نحويان، خلفا و وزرا و... وى تأكيد مى‌كند رعايت امانت را در حفظ نص اصلى مؤلف نموده و افزايش يا كاهش يا تعديل متن نداشته است.<ref>همان</ref>محقق سپس به شرح حال [[ذهبى]]، مسافرت‌ها، مناصب و آثار او پرداخته است.<ref>ر.ک: همان، ص10-7</ref> | ||
اولين شرح حال درباره ابوالاسود دئلى است كه برخى نيز ديلى گفته‌اند. وى قاضى بصره بوده و اسم وى ظالم بن عمرو بوده است. در ايام نبوت متولد شده و از عمر، على(ع)، ابى بن كعب، ابوذر، عبدالله بن مسعود و زبير بن عوام و گروهى ديگر حديث نقل كرده است. | اولين شرح حال درباره ابوالاسود دئلى است كه برخى نيز ديلى گفته‌اند. وى قاضى بصره بوده و اسم وى ظالم بن عمرو بوده است. در ايام نبوت متولد شده و از عمر، على(ع)، ابى بن كعب، ابوذر، عبدالله بن مسعود و زبير بن عوام و گروهى ديگر حديث نقل كرده است. نویسنده به نقل از يعقوب حضرمى از سعيد بن سلم باهلى از پدرش از جدش از ابوالاسود داستان تأسيس علم نحو يا قانون اعراب‌گذارى در زبان عربى را چنين حكايت مى‌كند: روزى بر على(ع) وارد شدم، ديدم آن حضرت در حال فكر و انديشه است. به من فرمود: در شهر شما بى‌قاعده سخن گفته مى‌شود؛ مى‌خواهم مطلبى در بيان اصول عربى بنويسم. گفتم: يا اميرالمؤمنين اگر اين كار را بكنيد لغت عرب را زنده كرده‌ايد. بعد از چند روز خدمت آن حضرت رسيدم؛ نوشته‌اى به من داد كه در آن زيربناى علم نحو را نوشته بود و از تقسيم كلمه به اسم و فعل و حرف و تعريف آنها شروع مى‌شد. سپس به من فرمود: به همين روش بر آن بيفزاى. ابوالاسود مى‌گويد: آن را گرفته و به منزل رفتم و يك دوره قواعد نحو را نگاشتم و بعد آن را به حضرت عرضه كردم.<ref>ر.ک: متن كتاب، ص15-13</ref> | ||
در بخش ديگرى از كتاب به نام ثابت بن اسلم (م 460ق) اشاره شده است. وى از فقهاى شيعه، نحوى حلب و از شاگردان برجسته شيخ ابوالصلاح حلبى از بزرگان و مشايخ اماميه در قرن پنجم است. | در بخش ديگرى از كتاب به نام ثابت بن اسلم (م 460ق) اشاره شده است. وى از فقهاى شيعه، نحوى حلب و از شاگردان برجسته شيخ ابوالصلاح حلبى از بزرگان و مشايخ اماميه در قرن پنجم است. نویسنده بدون ذكر نام كتاب او (ابتداء دعوة العبيديين و كشف عوارهم) چنين نوشته كه ثابت بن اسلم گزارشى از دعوت اسماعيليان را آورده و به نقد آراى آنها پرداخته است. همين كار باعث شد كه مستنصر او را به قتل رساند و...<ref>ر.ک: همان، ص204-203</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||