۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''استقصاء الاعتبار في شرح الاستبصار'''، اثر علّامه المحقق، [[ابن شهید ثانی، محمد بن حسن|الشيخ محمد بنالحسن بن الشهيد الثانى]] (م. 1030) كه شرحى است بر کتاب الاستبصار [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] كه به زبان عربى در قرن 11ه.ق نوشته شده است. | '''استقصاء الاعتبار في شرح الاستبصار'''، اثر علّامه المحقق، [[ابن شهید ثانی، محمد بن حسن|الشيخ محمد بنالحسن بن الشهيد الثانى]] (م. 1030) كه شرحى است بر کتاب الاستبصار [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] كه به زبان عربى در قرن 11ه.ق نوشته شده است. این شرح دقيق و روشمند است كه البته به طور كامل شرح نشده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
در ابتدا، مقدمهاى از محقق کتاب آمده است كه در | در ابتدا، مقدمهاى از محقق کتاب آمده است كه در این مقدمه، به معرفى کتاب حاضر، مبانى اصولى و فقهى آن و همچنين از نسخ و روش تحقيق محقق، مطالبى را اشاره كرده است. سپس کتاب در هفت جزء، از باب طهارت تا انتهاى باب صلاة، به شرح کتاب استبصار پرداخته است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
ميراث مكتوب [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ الطائقه، محمد بن حسن طوسى]]، بسى پر برگ و پربار است. از ميان چهار کتاب اصلى و معتبر حديثى شيعى، دو کتاب به خامهى آن بزرگوار است. «الأستبصار فيما اختلف من الأخبار» چهارمين و آخرين مجموعه ياد شده است. شيخ ابتداء تهذيب را نگاشته و پس از آن «استبصار» را تدوین كرده است. در «استبصار» كوشيده است، احاديث تعارضنما را به بحث نهاده، تعارض بدوى آنها را بزدايد. عالمان بسيارى بر آن شرح نوشته و يا تعليقه نگاشته و يا با نگارش حواشى به تبيين و توضيح مطالب آن پرداختهاند. در ميان شرحهاى مختلف استبصار «استقصاء الأعتبار» از جايگاه بلندى برخوردار است. | ميراث مكتوب [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ الطائقه، محمد بن حسن طوسى]]، بسى پر برگ و پربار است. از ميان چهار کتاب اصلى و معتبر حديثى شيعى، دو کتاب به خامهى آن بزرگوار است. «الأستبصار فيما اختلف من الأخبار» چهارمين و آخرين مجموعه ياد شده است. شيخ ابتداء تهذيب را نگاشته و پس از آن «استبصار» را تدوین كرده است. در «استبصار» كوشيده است، احاديث تعارضنما را به بحث نهاده، تعارض بدوى آنها را بزدايد. عالمان بسيارى بر آن شرح نوشته و يا تعليقه نگاشته و يا با نگارش حواشى به تبيين و توضيح مطالب آن پرداختهاند. در ميان شرحهاى مختلف استبصار «استقصاء الأعتبار» از جايگاه بلندى برخوردار است. | ||
«استقصاء الأعتبار»، کتابى روشمند، دقيق، سودمند و كارآمد است. کتاب كامل نيست و تمام ابواب «استبصار» را شامل نمىشود. مؤلف مقدمهاى دارد دراز دامن و سودمند؛ مشتمل بر 12 فايده، كه در متن آن از تعريف خبر، حديث، خبر متواتر، و چگونگى استوارى و نااستوارى خبر و حديث و قرائن پذيرش و عدم پذيرش احاديث، چگونگى عمل به خبر واحد و... با دقت تمام بحث شده است. محققان برخى از ویژگىهاى | «استقصاء الأعتبار»، کتابى روشمند، دقيق، سودمند و كارآمد است. کتاب كامل نيست و تمام ابواب «استبصار» را شامل نمىشود. مؤلف مقدمهاى دارد دراز دامن و سودمند؛ مشتمل بر 12 فايده، كه در متن آن از تعريف خبر، حديث، خبر متواتر، و چگونگى استوارى و نااستوارى خبر و حديث و قرائن پذيرش و عدم پذيرش احاديث، چگونگى عمل به خبر واحد و... با دقت تمام بحث شده است. محققان برخى از ویژگىهاى این اثر فخيم را بدين سان رقم زدهاند: | ||
# شرح دقيق سند روايات و نتيجهگيرى استوار و دقيق رجالى از فرآيند پژوهش. | # شرح دقيق سند روايات و نتيجهگيرى استوار و دقيق رجالى از فرآيند پژوهش. | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
# تبيين و شرح واژههاى دشوارياب احاديث. | # تبيين و شرح واژههاى دشوارياب احاديث. | ||
# نظم استوار، چينش بحثها و ژرفايى و استوارى مطالب. | # نظم استوار، چينش بحثها و ژرفايى و استوارى مطالب. | ||
# پيراستگى از تكرار، افزوننگارىهاى غيرلازم، و ارجاع به تحقيقات عالمان و فقيهان و... گستردگى بحثهاى رجالى. | # پيراستگى از تكرار، افزوننگارىهاى غيرلازم، و ارجاع به تحقيقات عالمان و فقيهان و... گستردگى بحثهاى رجالى. این ویژگى شايد مهمترين ویژگى کتاب باشد. چنانكه پيشتر آورديم، او بيش از پنج سال ملازم رجالى بزرگ [[استرآبادی، محمدامین بن محمدشریف|محمد امين استرآبادى]] بود، و چه بسيار آراء رجالى كه از استادش و از گفتگو و درسها گزارش مىكند كه در کتاب رجال وى نيست. | ||
شيوه پژوهش و شرح مؤلف بدينگونه است كه مؤلف روايت را گزارش مىكند و آنگاه ذيل عنوان «السند» به تفصيل سند روايت را به بحث مىنهد، و رجال سند را یک به یک ارزيابى مىكند و طرق موجود در اساتيد را بررسى مىكند، و مبانى و مستنداتى را كه رجاليان در داورىها درباره افراد و طرق داشتهاند، طرح كرده برای استوارى آنها و يا نقد و تزييف آنها استدلال مىكند. بدينسان چنانكه پيشتر آورديم، بخش بررسى سند روايات و ارزيابى رجال احاديث از مهمترين ویژگىهاى کتاب است. | شيوه پژوهش و شرح مؤلف بدينگونه است كه مؤلف روايت را گزارش مىكند و آنگاه ذيل عنوان «السند» به تفصيل سند روايت را به بحث مىنهد، و رجال سند را یک به یک ارزيابى مىكند و طرق موجود در اساتيد را بررسى مىكند، و مبانى و مستنداتى را كه رجاليان در داورىها درباره افراد و طرق داشتهاند، طرح كرده برای استوارى آنها و يا نقد و تزييف آنها استدلال مىكند. بدينسان چنانكه پيشتر آورديم، بخش بررسى سند روايات و ارزيابى رجال احاديث از مهمترين ویژگىهاى کتاب است. | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
«مؤسسه آل البيت لأحياء التراث»، شعبه مشهد به تحقيق و تصحيح | «مؤسسه آل البيت لأحياء التراث»، شعبه مشهد به تحقيق و تصحيح این اثر ارجمند همت گماشته و آن را سامان دادهاند. كار پژوهش را پنج گروه به عهده گرفتهاند: 1. مقابله و سنجش نسخهها و ثبت و اختلاف نسخهها؛ 2. استخراج اقوال، روايات و غريب الحديث بر اساس منابع و مصادر معتبر؛ 3. استوارسازى متن و به دست دادن متن استوار و پيراسته؛ 4. نگارش حاشيهها و تنظيم پاورقىها؛ 5. بازنگرى نهايى و تنظيم یک دستسازى فرايند تلاشهاى گروههاى ياد شده. | ||
کتاب بر اساس 4 نسخه است: 1. نسخه مدرسه فيضيه كه در سه جزء نگاشته شد و مشتمل است بر مقدمه مؤلف تا پایان کتاب الصلاۀ؛ 2. نسخه آستان قدس رضوى كه به اندازه نسخه قبلى است؛ 3- دانشگاه تهران كه بخشهايى را دارد؛ 4- نسخهى مجلس شوراى اسلامى. | کتاب بر اساس 4 نسخه است: 1. نسخه مدرسه فيضيه كه در سه جزء نگاشته شد و مشتمل است بر مقدمه مؤلف تا پایان کتاب الصلاۀ؛ 2. نسخه آستان قدس رضوى كه به اندازه نسخه قبلى است؛ 3- دانشگاه تهران كه بخشهايى را دارد؛ 4- نسخهى مجلس شوراى اسلامى. | ||
محققان افزون بر آنچه ياد كرديم؛ يعنى تعليقها و حاشيههاى سودمند در جهت ارائه منابع و مصادر، ثبت و ضبط اختلاف نسخهها و توضيح مواردى از متن، مقدمهاى نگاشتهاند سودمند و كارآمد درباره مؤلف، شرح حال و آثار وى، استادان و شاگردان او، استبصار و شرحهايش، «استقصاء الأعتبار» و جايگاهش در بيان شروح، امتيازهاى | محققان افزون بر آنچه ياد كرديم؛ يعنى تعليقها و حاشيههاى سودمند در جهت ارائه منابع و مصادر، ثبت و ضبط اختلاف نسخهها و توضيح مواردى از متن، مقدمهاى نگاشتهاند سودمند و كارآمد درباره مؤلف، شرح حال و آثار وى، استادان و شاگردان او، استبصار و شرحهايش، «استقصاء الأعتبار» و جايگاهش در بيان شروح، امتيازهاى این شرح، معرفى نسخههاى معتمد و شيوه تحقيق و تصحيح. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== |
ویرایش