پرش به محتوا

أسرار البلاغة في علم البيان: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۵ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - ' اين ' به ' این '
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران')
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ')
خط ۲۷: خط ۲۷:
}}
}}


'''اسرار البلاغة''' در موضوع علم بيان، توسط [[عبدالقاهر جرجانى]] (متوفاى 471ق) از اديبان و نحویان ایرانى و از پايه‌گذاران دو علم از علوم بلاغى يعنى معانى و بيان نوشته شده است.او برای سروسامان بخشيدن به اين علوم، قرآن كريم را كانون توجه و تحقيق خود قرار داد و کتاب دلائل الاعجاز را در علم معانى و اسرار البلاغة را در علم بيان تدوین كرد. کتاب اسرار البلاغه را بايد به سبب دربرداشتن یک دورۀ كامل علم بيان با درون‌مايه‌اى غنى یکى از كتب زيرساز اين دانش دانست.
'''اسرار البلاغة''' در موضوع علم بيان، توسط [[عبدالقاهر جرجانى]] (متوفاى 471ق) از اديبان و نحویان ایرانى و از پايه‌گذاران دو علم از علوم بلاغى يعنى معانى و بيان نوشته شده است.او برای سروسامان بخشيدن به این علوم، قرآن كريم را كانون توجه و تحقيق خود قرار داد و کتاب دلائل الاعجاز را در علم معانى و اسرار البلاغة را در علم بيان تدوین كرد. کتاب اسرار البلاغه را بايد به سبب دربرداشتن یک دورۀ كامل علم بيان با درون‌مايه‌اى غنى یکى از كتب زيرساز این دانش دانست.


==ویژگى‌ها==
==ویژگى‌ها==
خط ۳۳: خط ۳۳:


قبل از جرجانى كسانى چون [[جاحظ]] و [[ابن دريد]] و غيره در علم بيان آثارى از خود بجاى گذاشته‌اند، اما بسيارى از اهل فن عبدالقاهر جرجانى را موسس و واضع علم بلاغت مى‌دانند چرا كه آثار نویسندگان قبل از وى مشتمل بر ابحاثى پراكنده بود كه از گوشه و كنار گرد آمده بود اما جرجانى اصول علم بلاغت را تدوین كرده،
قبل از جرجانى كسانى چون [[جاحظ]] و [[ابن دريد]] و غيره در علم بيان آثارى از خود بجاى گذاشته‌اند، اما بسيارى از اهل فن عبدالقاهر جرجانى را موسس و واضع علم بلاغت مى‌دانند چرا كه آثار نویسندگان قبل از وى مشتمل بر ابحاثى پراكنده بود كه از گوشه و كنار گرد آمده بود اما جرجانى اصول علم بلاغت را تدوین كرده،
فروع اين علم را به آن اصول بازگرداند و برای آن قواعد و اصولى مقرر نمود كه از هرگونه نقص و تعقيدى خالى است و از تجريد و تعقيدهاى منطقى كه در آثار افرادى چون سكاكى نمايان است، به دور مانده است.
فروع این علم را به آن اصول بازگرداند و برای آن قواعد و اصولى مقرر نمود كه از هرگونه نقص و تعقيدى خالى است و از تجريد و تعقيدهاى منطقى كه در آثار افرادى چون سكاكى نمايان است، به دور مانده است.


در کتاب جرجانى توجه ویژه‌اى به محسنات بديعيه شده است، در حالیکه اين محسنات از ديدگاه عالمان علوم بلاغت متأخر امرى خارج از مطابقت كلام با مقتضاى حال به شمار مى‌رفت و ايشان محسنات را صرفا آرايه‌اى لفظى برای كلامى كه وجوه مطابقت را به دست آورده بود مى‌دانستند.
در کتاب جرجانى توجه ویژه‌اى به محسنات بديعيه شده است، در حالیکه این محسنات از ديدگاه عالمان علوم بلاغت متأخر امرى خارج از مطابقت كلام با مقتضاى حال به شمار مى‌رفت و ايشان محسنات را صرفا آرايه‌اى لفظى برای كلامى كه وجوه مطابقت را به دست آورده بود مى‌دانستند.


ویژگى ديگر اين کتاب اينست كه علاوه بر طرح مسائل مربوط، نشان از اجتهاد نویسندۀ آن دارد، چه در موارد بسيارى همزمان با توضيح یک اصطلاح بيانى چندان از آن لايه برمى‌گيرد كه دريافت خواننده از آن با آنچه پيشتر در ذهن داشته كاملا متفاوت مى‌گردد و انديشه پيوسته در معرض مفاهيم ظريف و نازكى قرار مى‌گيرد كه به هرروى دريافت كامل آن را بر پژوهشگر دشوار مى‌سازد و ره‌آورد اين دشوارى به دست آوردن مفهومى است ظريف كه وجه امتياز اين کتاب نسبت به ساير کتاب‌هاى مشابه است.استعاره، مجاز، تشبيه، تمثيل و ديگر اصطلاحات بيانى در کتاب اسرار البلاغه از مفهومى به مراتب پربارتر برخوردار است.
ویژگى ديگر این کتاب اينست كه علاوه بر طرح مسائل مربوط، نشان از اجتهاد نویسندۀ آن دارد، چه در موارد بسيارى همزمان با توضيح یک اصطلاح بيانى چندان از آن لايه برمى‌گيرد كه دريافت خواننده از آن با آنچه پيشتر در ذهن داشته كاملا متفاوت مى‌گردد و انديشه پيوسته در معرض مفاهيم ظريف و نازكى قرار مى‌گيرد كه به هرروى دريافت كامل آن را بر پژوهشگر دشوار مى‌سازد و ره‌آورد این دشوارى به دست آوردن مفهومى است ظريف كه وجه امتياز این کتاب نسبت به ساير کتاب‌هاى مشابه است.استعاره، مجاز، تشبيه، تمثيل و ديگر اصطلاحات بيانى در کتاب اسرار البلاغه از مفهومى به مراتب پربارتر برخوردار است.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب مشتمل بر مقدمه مؤلف، فصلى دربارۀ اقسام و انواع تجنيس، استعاره، اقسام تشبيه، فرق تشبيه با تمثيل، شبه عقلى، تفاوت تشبيه متعدد و تشبيه مركب، فرق استعاره با تمثيل، سرقت شعرى و اقسام آن، فرق تشبيه و استعارة، تعريف حقيقت و مجاز، مجاز عقلى و مجاز لغوى و تفاوت بين اين دو و تقسيمات هریک، حذف و زيادت و غيره مى‌باشد.
کتاب مشتمل بر مقدمه مؤلف، فصلى دربارۀ اقسام و انواع تجنيس، استعاره، اقسام تشبيه، فرق تشبيه با تمثيل، شبه عقلى، تفاوت تشبيه متعدد و تشبيه مركب، فرق استعاره با تمثيل، سرقت شعرى و اقسام آن، فرق تشبيه و استعارة، تعريف حقيقت و مجاز، مجاز عقلى و مجاز لغوى و تفاوت بين این دو و تقسيمات هریک، حذف و زيادت و غيره مى‌باشد.


==نسخه‌شناسى==
==نسخه‌شناسى==
خط ۴۷: خط ۴۷:
اين کتاب با تحقيق و پژوهش دكتر [[عبدالحميد هنداوى]]، استاد دانشكده دار العلوم دانشگاه قاهره در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 326 صفحه از سوى دار الكتب العلميه، بيروت برای اولين‌بار در سال 1422 ه‍-2001‌م منتشر شده است.
اين کتاب با تحقيق و پژوهش دكتر [[عبدالحميد هنداوى]]، استاد دانشكده دار العلوم دانشگاه قاهره در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 326 صفحه از سوى دار الكتب العلميه، بيروت برای اولين‌بار در سال 1422 ه‍-2001‌م منتشر شده است.


محقق در ابتداى اين نسخه مقدمه سيد‌‎[[محمد رشيد رضا]] دربارۀ اين کتاب را قبل از مقدمه‌اى كه خود بر اين اثر نگاشته است آورده است.محقق متن کتاب را طبق نسخه‌هاى رايج به‌ویژه نسخه رشيد رضا كه در سال 1981‌م از سوى دار المعرفة به چاپ رسيده است و نيز نسخه محمود شاكر،ضبط نموده و تمام شواهد کتاب و آيات قرآنى و احاديث و اشعار موجود را از مصادر اصلى تخريج نموده و نسبت به شرح واژگان غريب آن اهتمام ورزيده است.
محقق در ابتداى این نسخه مقدمه سيد‌‎[[محمد رشيد رضا]] دربارۀ این کتاب را قبل از مقدمه‌اى كه خود بر این اثر نگاشته است آورده است.محقق متن کتاب را طبق نسخه‌هاى رايج به‌ویژه نسخه رشيد رضا كه در سال 1981‌م از سوى دار المعرفة به چاپ رسيده است و نيز نسخه محمود شاكر،ضبط نموده و تمام شواهد کتاب و آيات قرآنى و احاديث و اشعار موجود را از مصادر اصلى تخريج نموده و نسبت به شرح واژگان غريب آن اهتمام ورزيده است.
مهمترين حواشى رشيد رضا و شيخ [[محمد عبده]] و نيز شيخ [[محمود شاكر]] را در پاورقى کتاب به همراه تعليقات و حواشى خود آورده است.
مهمترين حواشى رشيد رضا و شيخ [[محمد عبده]] و نيز شيخ [[محمود شاكر]] را در پاورقى کتاب به همراه تعليقات و حواشى خود آورده است.
در پایان اين نسخه فهرست آيات قرآنى، احاديث نبوى، اقوال و أمثال، ابيات شعرى، رجز و فهرست موضوعات کتاب در اختيار خواننده قرار گرفته است.
در پایان این نسخه فهرست آيات قرآنى، احاديث نبوى، اقوال و أمثال، ابيات شعرى، رجز و فهرست موضوعات کتاب در اختيار خواننده قرار گرفته است.


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۶۱٬۱۸۹

ویرایش