الدر المنضد في ذكر أصحاب الإمام أحمد رضي‌الله‌عنه: تفاوت میان نسخه‌ها

| زبان =عربي

| کتابخانۀ دیجیتال نور =7611

 

'''الدر المنضد في ذكر أصحاب الإمام أحمد رضي‌الله‌عنه'''، تألیف [[ابوالیمن علیمی، عبدالرحمن بن محمد|مجیرالدین عبدالرحمن بن محمد علیمی حنبلی]] (860-‌928ق)، با تحقیق عبدالرحمن بن سلیمان عثیمین، کتاب تراجمی است که به ذکر اسم امام احمد حنبل و نسب و وفات وی به‌صورت مختصر و ذکر اسامی یاران و شاگردان مشهور وی، اختصاص یافته است.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص43</ref>.

این اثر در اصل، تلخیصی از کتاب دیگر نویسنده، به نام «المنهج الأحمد في تراجم أصحاب الإمام أحمد» اثر خود نویسنده می‌باشد که توسط خود او، مطالب آن، تلخیص شده است.<ref>ر.ک: همان</ref>.

# ابن حمید نجدی، به نقل از جارالله ابن فهد که از شاگردان علیمی می‌باشد، این کتاب را جزء تألیفات او شمرده است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص31</ref>.

این کتاب چیزی افزون بر کتاب اصلی، یعنی «المنهج الأحمد» ندارد، اما از حجم مطالب و شرح ‌حال‌ها کاسته شده و در اغلب موارد، فقط به نام، کنیه، لقب، تاریخ تولد و وفات و معروف‌ترین تألیفات افراد، بسنده شده است.<ref>ر.ک: همان</ref>.

در مقدمه محقق، ابتدا توضیح مختصری پیرامون کتاب ارائه گردیده و سپس، شرح‌ حال نویسنده و آثار وی، ذکر شده است <ref>ر.ک: همان، ص13-36</ref>.

در مقدمه کوتاه مؤلف، به موضوع کتاب اشاره گردیده است.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص43</ref>.

مطالب کتاب، با اشاره کوتاهی به زندگی و سیره امام احمد حنبل آغاز شده است. تقریبا این شرح حال، باآنکه از چند صفحه تجاوز نمی‌کند، اما مفصل‌ترین شرح حال‌های مذکور در کتاب می‌باشد<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص44-51</ref>.

پس از این شرح‌ حال، معروف‌ترین فقهایی که از او اخذ فقه و غیر آن کرده و در اصول و فروع پیرو او بوده‌اند، درحالی‌که اسامی آنها به ترتیب وفیاتشان می‌باشد، معرفی و در مواردی، شرح‌ حال بسیار مختصری از ایشان نیز، ذکر گردیده است. عدد این افراد، به 133 نفر می‌رسد<ref>ر.ک: همان، ص54-81</ref>.

سپس اسامی یاران و مصاحبانی که از او روایت کرده و حدیث و غیر آن را بر وی قرائت کرده‌اند، ولی در فروع فقه پیرو او نبوده‌اند و برخی از آنان مسائلی در فقه را نیز از او نقل کرده‌اند و نیز امام احمد حنبل از برخی از آنان روایت نموده است، به ترتیب وفیاتشان ذکر شده است. در این قسمت، ابتدا کسانی که تاریخ وفاتشان مشخص بوده، سپس کسانی که وفاتشان نامعلوم است و پس از ایشان، بانوان ذکر شده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص83-158</ref>.

پس از این مرحله، به معرفی طبقه دوم تا آخر طبقه پانزدهم – از کسانی که احمد را ندیده‌اند - پرداخته شده است. هر طبقه، در دو مرتبه، خلاصه شده است که هر مرتبه، ده سال را در بر گرفته و هر مرتبه‌ای با کسانی که وفات آنها مقدم‌تر بوده آغاز شده و با کسانی که تاریخ وفاتشان مشخص نیست، اما احتمال دارد اهل آن مرتبه باشند، پایان یافته است. این روش دقیقا همان روشی است که در «المنهج الأحمد» نیز رعایت شده است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص32</ref>.

کتاب در نهایت با معرفی شیخ محمد بن محمد بن ابوبکر سعدی مصری (ت 902ق)، صاحب «مناسك الحج علی الصحيح من المذهب» به پایان رسیده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ج2، ص695</ref>.

پاورقی‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر استدراک برخی از افراد<ref>ر.ک: ج1، پاورقی ص377</ref>، به ذکر منابعی پرداخته شده که ترجمه مفصل اشخاص را می‌توان در آنها یافت<ref>ر.ک: همان، ص146</ref>.

[[رده:سرگذشت‌‌نامه‌های فردی]]