تذكرة الملوك: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۴ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - ' حسين' به ' حسین'
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران')
جز (جایگزینی متن - ' حسين' به ' حسین')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴۰: خط ۴۰:


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
ترجمه تعليقات پرفسور مينورسكى بر اين كتاب را آقاى مسعود رجب‌نيا بر خود هموار ساختند و حاصل آن كار را با فهارس لازم و مقدمه‌اى جداگانه كتابى ساختند، تحت عنوان «سازمان ادارى حكومت صفويه» و به چاپ رساندند؛ مؤلف ناشناخته تذكرةالملوك ميرزا سميعا، برادر نياى پدرى رستم‌الحكما؛ آقا محمد هاشم آصف حسينى، فرزند امير محمدحسين پسر امير شمس‌الدين محمد كارخانه آقاسى سلطانى صفوى، مؤلف رستم‌التواريخ و احتمالا امير محمد سميع كارخانه آقاسى گنج على خانى است.
ترجمه تعليقات پرفسور مينورسكى بر اين كتاب را آقاى مسعود رجب‌نيا بر خود هموار ساختند و حاصل آن كار را با فهارس لازم و مقدمه‌اى جداگانه كتابى ساختند، تحت عنوان «سازمان ادارى حكومت صفويه» و به چاپ رساندند؛ مؤلف ناشناخته تذكرةالملوك ميرزا سميعا، برادر نياى پدرى رستم‌الحكما؛ آقا محمد هاشم آصف حسینى، فرزند امير محمدحسين پسر امير شمس‌الدين محمد كارخانه آقاسى سلطانى صفوى، مؤلف رستم‌التواريخ و احتمالا امير محمد سميع كارخانه آقاسى گنج على خانى است.


اما كتاب حاضر كه «سازمان ادارى حكومت صفوى» ناميده شده است، ترجمه حواشى و تحقيقات و تتبعات فاضلانه خاورشناس نامى مينورسكى بر كتاب گرانبهاى تذكره‌الملوك است كه در كمبريج از شهرهاى انگلستان بسال 1943 ميلادى طبع و نشر گرديده است.
اما كتاب حاضر كه «سازمان ادارى حكومت صفوى» ناميده شده است، ترجمه حواشى و تحقيقات و تتبعات فاضلانه خاورشناس نامى مينورسكى بر كتاب گرانبهاى تذكره‌الملوك است كه در كمبريج از شهرهاى انگلستان بسال 1943 ميلادى طبع و نشر گرديده است.
خط ۵۲: خط ۵۲:
نظر كلى سلاطين صفوى در برابر نفوذ مذهب و مقامات دينى اين بوده است كه با افزودن تعداد محاكم عرف و ايجاد اغتشاش و بى‌نظمى در قضاى شرع، و در تحت سلطه ظاهرى و دنيوى در آوردن پيشوايان اسلامى از فعاليت آنان بكاهند.
نظر كلى سلاطين صفوى در برابر نفوذ مذهب و مقامات دينى اين بوده است كه با افزودن تعداد محاكم عرف و ايجاد اغتشاش و بى‌نظمى در قضاى شرع، و در تحت سلطه ظاهرى و دنيوى در آوردن پيشوايان اسلامى از فعاليت آنان بكاهند.


در فصل اول مى‌خوانيم كه شغل ملاباشى را سياحان و آگاهان اروپايى ذكر نكرده‌اند، زيرا طبق مندرجات تذكره‌الملوك اين سمت در زمان شاه سلطان حسين به [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|محمدباقر مجلسى]] داده شد و شاه سلطان حسين خود در 1105ق (برابر 1694م.) بر اريكه سلطنت نشست و حقيقت آن است كه به قرار اطلاع، سمت رسمى مجلسى در زمان شاه سليمان همان مقام شيخ‌الاسلامى بوده است. [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|محمدباقر مجلسى]] در 73 سالگى روز 27 رمضان 1110ق (برابر 29 مارس 1699 م.) درگذشت. سمت مزبور تا زمان نادرشاه نيز معمول بوده است.
در فصل اول مى‌خوانيم كه شغل ملاباشى را سياحان و آگاهان اروپايى ذكر نكرده‌اند، زيرا طبق مندرجات تذكره‌الملوك اين سمت در زمان شاه سلطان حسین به [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|محمدباقر مجلسى]] داده شد و شاه سلطان حسین خود در 1105ق (برابر 1694م.) بر اريكه سلطنت نشست و حقيقت آن است كه به قرار اطلاع، سمت رسمى مجلسى در زمان شاه سليمان همان مقام شيخ‌الاسلامى بوده است. [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|محمدباقر مجلسى]] در 73 سالگى روز 27 رمضان 1110ق (برابر 29 مارس 1699 م.) درگذشت. سمت مزبور تا زمان نادرشاه نيز معمول بوده است.


هنگام مطالعه تذكره‌الملوك بايد در نظر داشت كه دو مقام روحانى ممتاز وجود داشته است، يكى صدرخاصه و ديگرى صدرعامه (يا صدرممالك). استثنائا اين دو سمت بيك نفر تعلق مى‌يافت. صريحا اظهار شده است كه صدرخاصه نماينده شرع در محكمه ديوان بيكى بود. تعريف و توصيف وسعت اختيارات صدرخاصه همان سرحد شاخص اختيارات ديوان و خاصه است و از نظر روشن شدن مطالب مربوط به هزينه و درآمد تذكره‌الملوك بسيار نافع مى‌باشد. در مسائل مربوط به پيشوايى روحانیان و اداره موقوفات مطالب تذكره‌الملوك كاملا با عالم آرا مطابق است. اما نكته مربوط به حضور صدر در محكمه ديوان بيكى نشان مى‌دهد كه سلاطين صفوى بر آن بودند تا استقلال روحانیان اسلامى را محدود كنند.
هنگام مطالعه تذكره‌الملوك بايد در نظر داشت كه دو مقام روحانى ممتاز وجود داشته است، يكى صدرخاصه و ديگرى صدرعامه (يا صدرممالك). استثنائا اين دو سمت بيك نفر تعلق مى‌يافت. صريحا اظهار شده است كه صدرخاصه نماينده شرع در محكمه ديوان بيكى بود. تعريف و توصيف وسعت اختيارات صدرخاصه همان سرحد شاخص اختيارات ديوان و خاصه است و از نظر روشن شدن مطالب مربوط به هزينه و درآمد تذكره‌الملوك بسيار نافع مى‌باشد. در مسائل مربوط به پيشوايى روحانیان و اداره موقوفات مطالب تذكره‌الملوك كاملا با عالم آرا مطابق است. اما نكته مربوط به حضور صدر در محكمه ديوان بيكى نشان مى‌دهد كه سلاطين صفوى بر آن بودند تا استقلال روحانیان اسلامى را محدود كنند.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش