۶۱٬۱۸۹
ویرایش
تاریخ مختصر الدول: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران'
جز (جایگزینی متن - '== ساختار ==' به '==ساختار==') |
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ مختصر الدول'''، اثر [[ابن عبری، غریغوریوس بن هارون |گرگوريوس ابوالفرج بن هارون]]، معروف به ابن [[العبر]]ى (658ق1286/م)، كتابى است درباره تاريخ عمومى جهان، از آغاز تا زمان مؤلف كه حاوى مطالبى مهم در تاريخ | '''تاريخ مختصر الدول'''، اثر [[ابن عبری، غریغوریوس بن هارون |گرگوريوس ابوالفرج بن هارون]]، معروف به ابن [[العبر]]ى (658ق1286/م)، كتابى است درباره تاريخ عمومى جهان، از آغاز تا زمان مؤلف كه حاوى مطالبى مهم در تاريخ ایران باستان، اسماعيليان، خوارزمشاهيان و مغول است. | ||
اين كتاب را مؤلف از كتاب مفصل خود كه به زبان سريانى بوده، به عربى ترجمه و تلخيص كرده و در اواخر عمر در مراغه، به درخواست دوستان مسلمان خويش، مطالب ارزنده‌اى در تاريخ اسلام و مغول، از تاريخ جهان‌گشاى جوينى، به آن افزوده است.<ref>ر.ک: مظفرزاده، زهرا، 1392؛ قدرت ديزجى، مهرداد، ج6، ص249</ref> | اين كتاب را مؤلف از كتاب مفصل خود كه به زبان سريانى بوده، به عربى ترجمه و تلخيص كرده و در اواخر عمر در مراغه، به درخواست دوستان مسلمان خويش، مطالب ارزنده‌اى در تاريخ اسلام و مغول، از تاريخ جهان‌گشاى جوينى، به آن افزوده است.<ref>ر.ک: مظفرزاده، زهرا، 1392؛ قدرت ديزجى، مهرداد، ج6، ص249</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
در دولت سوم، از نخستين پادشاهان بنى اسرائيل، هم‌زمان با دولت آشور، ياد شده است. در اين بخش، به‌صورت گذرا و كوتاه، از 23 پادشاه نام برده شده و وقايع كوتاهى از دوران آنها، ذكر گرديده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | در دولت سوم، از نخستين پادشاهان بنى اسرائيل، هم‌زمان با دولت آشور، ياد شده است. در اين بخش، به‌صورت گذرا و كوتاه، از 23 پادشاه نام برده شده و وقايع كوتاهى از دوران آنها، ذكر گرديده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
دولت چهارم، دولتى است كه از پادشاهان بنى اسرائيل به پادشاهان كلدانى رسيده است. پس از گذشت از سه دولت، در اين قسمت از كتاب، اولين جايى است كه نامى از | دولت چهارم، دولتى است كه از پادشاهان بنى اسرائيل به پادشاهان كلدانى رسيده است. پس از گذشت از سه دولت، در اين قسمت از كتاب، اولين جايى است كه نامى از ایران برده مى‌شود. نويسنده در اين بخش، به حرفه‌ها، تعليمات و فضايل كلدانى‌ها پرداخته و آنها را منجمين متبحر و سازنده معابد در جهت كواكب مى‌داند. وى از منابع مكتوب در اين بخش استفاده نموده و از سه پادشاه كلدانى (بابل) ياد كرده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
دولت پنجم، دولتى است كه از پادشاهان كلدانى به پادشاهان | دولت پنجم، دولتى است كه از پادشاهان كلدانى به پادشاهان ایران رسيده است. نويسنده در اين بخش، از اسطوره‌هاى شفاهى استفاده كرده است و در وصف ایران، چنين بيان مى‌كند: «قوم ایرانى را شرف و عزتى بس والاست. سرزمينشان در وسط سرزمين‌هاى اقوام ديگر است و از نيكوترين اقليم‌هاست و شهريارانشان كه در سياست، از همه شهرياران برتر بودند. اين قوم را در حمايت خود گرفته و دست ستمكاران را از ستم‌ديدگان كوتاه مى‌كردند و آنان را به كارهايى، كه از آن بر دوام باشند، وامى‌داشتند و امور كشور را به نيكوترين وجهى به حيطه انتظام مى‌آورند».<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
دولت ششم، دولتى است كه از پادشاهان مجوس | دولت ششم، دولتى است كه از پادشاهان مجوس ایران به پادشاهان بت‌پرست يونانى رسيده است. مؤلف، ذوالقرنين را لقب اسكندر مى‌داند؛ زيرا مشرق و مغرب را كه دو شاخ خورشيدند تصرف كرد و معتقد است اسكندر است كه در برابر يأجوج و مأجوج سدى بنا نمود. به نقل از اين كتاب، آندروماخوس كرتى طبيب، در زمان اسكندر مى‌زيسته است. او در معجون ميتريداتس، گوشت افعى افزود و ازاين‌رو براى افعى‌زدگى دارويى نافع شد.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
دولت هفتم، دولت يونانيان بت‌پرست است كه به پادشاهان فرنگ رسيد. مؤلف در اين بخش، به پادشاهان روم و تشكيل بيزانس و ولادت مسيح و چگونگى زاده شدن سزار پرداخته و از 50 پادشاه و حكومت آنها ياد كرده و در باب نرون، دكيوس و آوگوستوس قيصر و كنستانتين، اطلاعات مفيدى را ارائه داده است.<ref>رك: همان</ref> | دولت هفتم، دولت يونانيان بت‌پرست است كه به پادشاهان فرنگ رسيد. مؤلف در اين بخش، به پادشاهان روم و تشكيل بيزانس و ولادت مسيح و چگونگى زاده شدن سزار پرداخته و از 50 پادشاه و حكومت آنها ياد كرده و در باب نرون، دكيوس و آوگوستوس قيصر و كنستانتين، اطلاعات مفيدى را ارائه داده است.<ref>رك: همان</ref> | ||
دولت هشتم، دولتى است كه از پادشاهان فرنگ به پادشاهان مسيحى يونان رسيد. در اين بخش، توضيحاتى در باب شورش بهرام چوبين و نامه انوشيروان به ماوريكوس قيصر مبنى بر درخواست كمك، ياد شده و پاسخ ماوريكوس نيز ذكر شده است. شايد بتوان گفت مهم‌ترين اطلاعات اين فصل براى تاريخ | دولت هشتم، دولتى است كه از پادشاهان فرنگ به پادشاهان مسيحى يونان رسيد. در اين بخش، توضيحاتى در باب شورش بهرام چوبين و نامه انوشيروان به ماوريكوس قيصر مبنى بر درخواست كمك، ياد شده و پاسخ ماوريكوس نيز ذكر شده است. شايد بتوان گفت مهم‌ترين اطلاعات اين فصل براى تاريخ ایران، ذكر همين مراسلات است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
دولت نهم، دولتى است كه از پادشاهان مسيحى يونان به پادشاهان مسلمان عرب رسيد. در اين بخش، به شرح زندگى اجتماعى و خاندان اعراب پرداخته شده و زندگى اعراب به دو بخش جاهليت و پس از اسلام، تقسيم شده است. در اين بخش، از اعتقادات جاهليت گفته شده و تنها دانش آنها علم زبان خود و لغت و نظم شعر و سخنورى دانسته شده است. در بخش پس از اسلام، به شرح زندگى حضرت محمد(ص) پرداخته شده و از خلفاى راشدين ياد شده است. سپس حوادث زمان امويان و عباسيان شرح و بسط شده است. نويسنده واقعه كربلا را به‌طور اجمالى ياد كرده و اطلاعاتى در مورد غدير خم، ثبت ننموده است. در مورد سلجوقيان نيز اطلاعاتى اندك در شرح حوادث دوران خلافت قائم‌بامرالله، عبدالله بن القادربالله داده شده و نيز از آل بويه سخن به ميان آمده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | دولت نهم، دولتى است كه از پادشاهان مسيحى يونان به پادشاهان مسلمان عرب رسيد. در اين بخش، به شرح زندگى اجتماعى و خاندان اعراب پرداخته شده و زندگى اعراب به دو بخش جاهليت و پس از اسلام، تقسيم شده است. در اين بخش، از اعتقادات جاهليت گفته شده و تنها دانش آنها علم زبان خود و لغت و نظم شعر و سخنورى دانسته شده است. در بخش پس از اسلام، به شرح زندگى حضرت محمد(ص) پرداخته شده و از خلفاى راشدين ياد شده است. سپس حوادث زمان امويان و عباسيان شرح و بسط شده است. نويسنده واقعه كربلا را به‌طور اجمالى ياد كرده و اطلاعاتى در مورد غدير خم، ثبت ننموده است. در مورد سلجوقيان نيز اطلاعاتى اندك در شرح حوادث دوران خلافت قائم‌بامرالله، عبدالله بن القادربالله داده شده و نيز از آل بويه سخن به ميان آمده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
2. قدرت ديزجى، مهرداد، «دانشنامه جهان اسلام»، زير نظر غلامعلى حداد عادل (1377)، تهران: بنياد دايرةالمعارف اسلامى، ج6، ص249. | 2. قدرت ديزجى، مهرداد، «دانشنامه جهان اسلام»، زير نظر غلامعلى حداد عادل (1377)، تهران: بنياد دايرةالمعارف اسلامى، ج6، ص249. | ||
3. مظفرزاده، زهرا، «تاريخ‌نويسى در اسلام و تأليفات عربى درباره تاريخ و فرهنگ | 3. مظفرزاده، زهرا، «تاريخ‌نويسى در اسلام و تأليفات عربى درباره تاريخ و فرهنگ ایران از باستان»، برگرفته از پايگاه اينترنتى دانشجويان تاريخ دانشگاه خوارزمى، تاريخ: جمعه 20 ارديبهشت 1392، 37:06 ب.ظ، به آدرس اينترنتى: | ||
http://tarikhtmu.mihanblog.com/page/5. | http://tarikhtmu.mihanblog.com/page/5. | ||