۶۱٬۱۸۹
ویرایش
البيان في غريب إعراب القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - '== ساختار ==' به '==ساختار==') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[طه، عبدالحمید طه]] (محقق) | [[طه، عبدالحمید طه]] (محقق) | ||
[[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد]] ( | [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد]] (نویسنده) | ||
[[سقا، مصطفی]] (مصحح) | [[سقا، مصطفی]] (مصحح) | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
تحقيق و مراجعه و تحصيح كتاب، توسط دكتر عبدالحميد طه و مصطفى السقا صورت گرفته است. | تحقيق و مراجعه و تحصيح كتاب، توسط دكتر عبدالحميد طه و مصطفى السقا صورت گرفته است. | ||
آنچه باعث اهميت كتاب مى‌شود، اين است كه | آنچه باعث اهميت كتاب مى‌شود، اين است كه نویسنده آن، از دانشمندان لغت و ادب و فردى زاهد بشما مى‌رفته كه آثارى چند در لغت و نحو از خود به‌جاى گذاشته و حاجى خليفه او را از متقدمان در تأليف اعراب القرآن دانسته است.<ref>فرشچيان، رضا، ص179</ref> | ||
[[ذهبى]] از اين كتاب تحت عنوان «إعراب القرآن» ياد كرده است، اما با ملاحظه ديگر منابع، نام كامل كتاب، همان «البيان في غريب إعراب القرآن» مى‌باشد.<ref>ر.ک: همان</ref> | [[ذهبى]] از اين كتاب تحت عنوان «إعراب القرآن» ياد كرده است، اما با ملاحظه ديگر منابع، نام كامل كتاب، همان «البيان في غريب إعراب القرآن» مى‌باشد.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب با دو مقدمه از محقق و | كتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در دو جلد، تنظيم شده است. | ||
نویسنده در اين اثر، در پى بررسى و بحث پيرامون كلماتى مى‌باشد كه پيرامون اعراب آن، تعدد آرا و اختلاف نظر وجود دارد و لذا ترتيب مطالب و كلمات، بر حسب سوره‌هاى قرآن و كلماتى است كه اعراب آن، مورد اختلاف مى‌باشد. اين در حالى است كه ساير كلمات (كلماتى كه اعراب آن مورد اختلاف نيست) رها شده و بحثى پيرامون آن، صورت نگرفته است.<ref>مقدمه محقق، ص18</ref> | |||
اثر حاضر، تنها مبين وجوه محتمل در اعراب بسيارى از كلمات قرآن كريم بوده و هيچ‌گونه شرح نحوى، اعم از شرح معنوى و بلاغى، در آن صورت نگرفته است، مگر در موارد نادر و بسيار اندك.<ref>ر.ک: همان</ref> | اثر حاضر، تنها مبين وجوه محتمل در اعراب بسيارى از كلمات قرآن كريم بوده و هيچ‌گونه شرح نحوى، اعم از شرح معنوى و بلاغى، در آن صورت نگرفته است، مگر در موارد نادر و بسيار اندك.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه محقق، علاوه بر ارائه زندگى‌نامه مفصلى از | در مقدمه محقق، علاوه بر ارائه زندگى‌نامه مفصلى از نویسنده.<ref>مقدمه محقق، ص4-17</ref>، به نكاتى پيرامون كتاب، اشاره گرديده است.<ref>همان، ص18-22</ref>در انتهاى اين مقدمه، به بررسى نسخ خطى كتاب و اقدامات تحقيقى صورت‌گرفته در آن پرداخته شده است.<ref>همان، ص22-27</ref> | ||
نویسنده در مقدمه كوتاه خود، به موضوع كتاب اشاره نموده و يادآور شده كه در كتاب خويش، اعراب قرآن را به‌اختصار بيان كرده است.<ref>مقدمه نویسنده، ج1، ص28</ref> | |||
جلد اول، اختصاص به اعراب دو سوره نخست قرآن دارد. | جلد اول، اختصاص به اعراب دو سوره نخست قرآن دارد. نویسنده پس از مقدمه، به تفصيل از اعراب بسمله سخن گفته و آنگاه به اعراب بقيه آيه‌هاى سوره پرداخته و در نهايت، از اعراب «آمين» نوشته است.<ref>ر.ک: فرشچيان، رضا، ص179</ref> | ||
اعراب سوره‌هاى ديگر نيز در مجلد دوم آمده است. | اعراب سوره‌هاى ديگر نيز در مجلد دوم آمده است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
#اين اثر، آخرين كتابى است كه [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] آن را به رشته تحرير درآورده و لذا در موارد بسيارى كه مطالب، نياز به اطناب و شرح بيشترى دارد، به كتاب مشهور خود تحت عنوان «الإنصاف» ارجاع داده است. وى همچنين مسائل و موضوعات زيادى را به كتاب ديگرش با نام «أسرار العربية» احاله داده است و شايد بتوان حسب اعتماد لاحق بر سابق، چنين برداشت نمود كه [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] نخست «الإنصاف» را به رشته تحرير درآورده و پس از آن، به ترتيب «الأسرار» و سپس «البيان».<ref>مقدمه محقق، ص18</ref> | #اين اثر، آخرين كتابى است كه [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] آن را به رشته تحرير درآورده و لذا در موارد بسيارى كه مطالب، نياز به اطناب و شرح بيشترى دارد، به كتاب مشهور خود تحت عنوان «الإنصاف» ارجاع داده است. وى همچنين مسائل و موضوعات زيادى را به كتاب ديگرش با نام «أسرار العربية» احاله داده است و شايد بتوان حسب اعتماد لاحق بر سابق، چنين برداشت نمود كه [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] نخست «الإنصاف» را به رشته تحرير درآورده و پس از آن، به ترتيب «الأسرار» و سپس «البيان».<ref>مقدمه محقق، ص18</ref> | ||
#هرچند عنايت ويژه | #هرچند عنايت ويژه نویسنده در اين كتاب پرداختن به مسائل نحوى كلمات و آيات مى‌باشد، اما در مواردى نيز به تفسير و توضيح معانى كلمات و آيات، در تثبيت صحت اعرابى كه ترجيح داده‌شده و يا فساد و اشتباه اعرابى كه معناى صحيح را نمى‌رساند، پرداخته شده است.<ref>همان</ref> | ||
#[[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] در اين اثر، به اختلاف قرائات پرداخته و به‌صورت مفصل، هريك از قرائات را از لحاظ نحوى، توجيه كرده است.<ref>همان</ref> | #[[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] در اين اثر، به اختلاف قرائات پرداخته و به‌صورت مفصل، هريك از قرائات را از لحاظ نحوى، توجيه كرده است.<ref>همان</ref> | ||
#از آنجايى كه قرآن، ماده اصلى و بهترين منبع برای ادبيات عرب مى‌باشد، [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] تمثيل و استشهادات فراوانى به قرآن كريم نموده است.<ref>همان، ص20</ref> | #از آنجايى كه قرآن، ماده اصلى و بهترين منبع برای ادبيات عرب مى‌باشد، [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] تمثيل و استشهادات فراوانى به قرآن كريم نموده است.<ref>همان، ص20</ref> | ||
#اختصار از جمله ويژگى‌هاى بارز اين كتاب مى‌باشد. [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] در اين اثر، به ايجاز مطالب پرداخته (البته ايجازى كه مخل معنا و مراد نمى‌باشد) و اطناب مطالب و مباحث را به ساير كتب واگذار كرده است.<ref>همان</ref> | #اختصار از جمله ويژگى‌هاى بارز اين كتاب مى‌باشد. [[ابن‌انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]] در اين اثر، به ايجاز مطالب پرداخته (البته ايجازى كه مخل معنا و مراد نمى‌باشد) و اطناب مطالب و مباحث را به ساير كتب واگذار كرده است.<ref>همان</ref> | ||
# | #نویسنده به شواهد شعرى فراوانى استشهاد كرده و اكثرا اشعار را به صاحبان آن، مستند نكرده است، مگر در موارد نادر.<ref>همان</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||