۶۱٬۱۸۹
ویرایش
احیای فرهنگی در عهد آل بویه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' حسين' به ' حسین'
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
جز (جایگزینی متن - ' حسين' به ' حسین') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
در فصل اول با عنوان «آرايش صحنه: آغاز عهد آل بویه»، تاريخ سياسى اين دودمان و چگونگى حيات سياسى آنها در عصر تسلط بر عراق و دوران تعالى تمدن اسلامى بررسى شده است. مؤلف با تحليلى جامعه‌شناختى، چگونگى برترى قدرت بوئيان بر دستگاه خلافت و سپس تعامل سياسى آنها در جهت كنار آمدن با دستگاه خليفه و نقشى كه مذهب تشيع در اين بين ايفا كرد را بررسى نموده است. بوئيان پس از تسلط بر عراق نظر به سنى بودن اكثريت جمعيت بغداد و سپاهيان خود مجبور بودند ميان گرايش شيعى خود و فشار اهل سنت موازنه‌اى مناسب برقرار سازند. البته گرايش آل بویه به تشيع امامى تا حدى هم از سر سياست بود و آنها را در اهدافشان يارى مى‌كرد.<ref>همان، ص51 - 52</ref> | در فصل اول با عنوان «آرايش صحنه: آغاز عهد آل بویه»، تاريخ سياسى اين دودمان و چگونگى حيات سياسى آنها در عصر تسلط بر عراق و دوران تعالى تمدن اسلامى بررسى شده است. مؤلف با تحليلى جامعه‌شناختى، چگونگى برترى قدرت بوئيان بر دستگاه خلافت و سپس تعامل سياسى آنها در جهت كنار آمدن با دستگاه خليفه و نقشى كه مذهب تشيع در اين بين ايفا كرد را بررسى نموده است. بوئيان پس از تسلط بر عراق نظر به سنى بودن اكثريت جمعيت بغداد و سپاهيان خود مجبور بودند ميان گرايش شيعى خود و فشار اهل سنت موازنه‌اى مناسب برقرار سازند. البته گرايش آل بویه به تشيع امامى تا حدى هم از سر سياست بود و آنها را در اهدافشان يارى مى‌كرد.<ref>همان، ص51 - 52</ref> | ||
در فصل دوم با عنوان «مكاتب، مجالس و انجمن‌ها»، چگونگى فعاليت حلقه‌هاى مختلف علمى و فرهنگى در رنسانس اسلامى و نقش خاص شخصيت‌هاى انديشمند و حلقه‌هاى فكرى مربوط به آنها بررسى شده است. ابوزكريا يحيى بن عدى و مكتب خاص او، حسن بن سُوار بن خمّار، ابوعلى حسن بن سمح، ابوالحسن على بن محمد بديهى، از انديشمندان بزرگ اين عهد بودند كه همگى اعضاى مكتب ابن عدى محسوب مى‌شوند. برخى از اين افراد مسيحى و برخى مسلمانان اعضاى حلقه وى بودند. مجلس ابوسليمان سجستانى كه با شرحى مبسوط معرفى شده و بعدها موضوع کتاب مستقلى با همين عنوان قرار گرفته، نقش خاص فلاسفه مسلمان در حيات فرهنگى اين عهد را نشان مى‌دهد. مجالس مربوط به اخوان الصفاء، مكتب ابوعبدالله بصرى و مجلس وزير معروف ابوعبدالله | در فصل دوم با عنوان «مكاتب، مجالس و انجمن‌ها»، چگونگى فعاليت حلقه‌هاى مختلف علمى و فرهنگى در رنسانس اسلامى و نقش خاص شخصيت‌هاى انديشمند و حلقه‌هاى فكرى مربوط به آنها بررسى شده است. ابوزكريا يحيى بن عدى و مكتب خاص او، حسن بن سُوار بن خمّار، ابوعلى حسن بن سمح، ابوالحسن على بن محمد بديهى، از انديشمندان بزرگ اين عهد بودند كه همگى اعضاى مكتب ابن عدى محسوب مى‌شوند. برخى از اين افراد مسيحى و برخى مسلمانان اعضاى حلقه وى بودند. مجلس ابوسليمان سجستانى كه با شرحى مبسوط معرفى شده و بعدها موضوع کتاب مستقلى با همين عنوان قرار گرفته، نقش خاص فلاسفه مسلمان در حيات فرهنگى اين عهد را نشان مى‌دهد. مجالس مربوط به اخوان الصفاء، مكتب ابوعبدالله بصرى و مجلس وزير معروف ابوعبدالله حسین بن احمد بن سعدان، از مباحث ديگر اين فصل است كه هركدام با رویكردى انتقادى مورد بررسى قرار گرفته‌اند.<ref>همان، ص53</ref> | ||
مؤلف در فصل سوم با عنوان «بزرگان، دانشوران، ولى‌نعمتان، قدرتمندان»، نقش برجسته شش شخصيت مشهور اين زمان كه هركدام نقش مشخصى در نوزايى فرهنگى داشتند را بررسى مى‌كند. على بن محمد بن عباس ابوحيّان توحيدى (متوفى 414ق) به‌عنوان كاتبى برجسته و انسان‌گرايى فعّال و درعين‌حال سرگردان در دربارهاى مختلف، ابوعلى [[مسکویه، احمد بن محمد|احمد بن محمد بن يعقوب بن مسكویه]] (متوفى 421ق)، مورخ و فيلسوفى كه نمود ویژه نديمان اين عصر است، ابوالحسن محمد عامرى (متوفى 381ق)، فيلسوفى كه با گرايش صوفيانه، آموزه‌هاى خاصى ارائه كرده، از جمله شخصيت‌هاى مورد نظرى هستند كه رونق و تعالى فرهنگى اين عصر تا حد زيادى مرهون همت و حمايت بى‌دريغ آنها بوده است. تمامى اين افراد، ايرانى بودند كه نشانگر سهم قابل توجه دانشوران ايرانى در رنسانس اسلامى است.<ref>همان، ص53 - 54</ref> | مؤلف در فصل سوم با عنوان «بزرگان، دانشوران، ولى‌نعمتان، قدرتمندان»، نقش برجسته شش شخصيت مشهور اين زمان كه هركدام نقش مشخصى در نوزايى فرهنگى داشتند را بررسى مى‌كند. على بن محمد بن عباس ابوحيّان توحيدى (متوفى 414ق) به‌عنوان كاتبى برجسته و انسان‌گرايى فعّال و درعين‌حال سرگردان در دربارهاى مختلف، ابوعلى [[مسکویه، احمد بن محمد|احمد بن محمد بن يعقوب بن مسكویه]] (متوفى 421ق)، مورخ و فيلسوفى كه نمود ویژه نديمان اين عصر است، ابوالحسن محمد عامرى (متوفى 381ق)، فيلسوفى كه با گرايش صوفيانه، آموزه‌هاى خاصى ارائه كرده، از جمله شخصيت‌هاى مورد نظرى هستند كه رونق و تعالى فرهنگى اين عصر تا حد زيادى مرهون همت و حمايت بى‌دريغ آنها بوده است. تمامى اين افراد، ايرانى بودند كه نشانگر سهم قابل توجه دانشوران ايرانى در رنسانس اسلامى است.<ref>همان، ص53 - 54</ref> | ||