۶۱٬۱۸۹
ویرایش
أحسن التواريخ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران'
جز (جایگزینی متن - ' حسين' به ' حسین') |
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''احسن التواريخ''' اثر فارسی [[حسن بیک روملو]]، تاريخ عمومى و یکى از منابع معتبر و دست اول دوره صفوى در زمينه تاريخ | '''احسن التواريخ''' اثر فارسی [[حسن بیک روملو]]، تاريخ عمومى و یکى از منابع معتبر و دست اول دوره صفوى در زمينه تاريخ ایران و عثمانى است كه در سال 985ق نوشته شده است. | ||
انگيزه مؤلف، ثبت وقايع و حوادث تاريخى بوده است. | انگيزه مؤلف، ثبت وقايع و حوادث تاريخى بوده است. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
کتاب در اصل دوازده جلد بوده، ولى فقط دو جلد يازدهم و دوازدهم آن در دست مى‌باشد كه هر دو جلد، با مقدمه‌اى از [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسين نوايى]]، مصحح کتاب، آغاز شده است. | کتاب در اصل دوازده جلد بوده، ولى فقط دو جلد يازدهم و دوازدهم آن در دست مى‌باشد كه هر دو جلد، با مقدمه‌اى از [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسين نوايى]]، مصحح کتاب، آغاز شده است. | ||
جلد يازدهم، تلخيصى است از چند منبع قديمى‌تر، نظير مطلع سعدين و مجمع بحرين، تاريخ ديار بكريه، حبيب السير و... كه به شرح سال به سال وقايع | جلد يازدهم، تلخيصى است از چند منبع قديمى‌تر، نظير مطلع سعدين و مجمع بحرين، تاريخ ديار بكريه، حبيب السير و... كه به شرح سال به سال وقايع ایران و ممالك همجوار آن، از مرگ تيمور در 807ق تا سال 900ق، پرداخته است. | ||
دوازدهم، كه از سال 900ق آغاز گرديده و شرح رویدادها را تا 985ق ادامه داده است، در تاريخ | دوازدهم، كه از سال 900ق آغاز گرديده و شرح رویدادها را تا 985ق ادامه داده است، در تاريخ ایران، هند و عثمانى بوده و رویدادهاى مربوط به تاريخ ایران را تا آغاز پادشاهى محمد خدابنده، دنبال كرده است. | ||
اين جلد، ارزشى به مراتب بيش از مجلد سابق دارد، زيرا غالب مطالب آن شرح رویدادهايى است كه مؤلف نه تنها با آن‌ها معاصر بوده، بلكه به مناسبت سمت نظامى خویش، در بيشتر آن‌ها شركت داشته است. | اين جلد، ارزشى به مراتب بيش از مجلد سابق دارد، زيرا غالب مطالب آن شرح رویدادهايى است كه مؤلف نه تنها با آن‌ها معاصر بوده، بلكه به مناسبت سمت نظامى خویش، در بيشتر آن‌ها شركت داشته است. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
مؤلف با آن كه خود از رجال دولتى است و کتاب خود را به شاه اسماعيل دوم اتحاف كرده، با اين همه از ذكر لغزلش‌ها و بى‌رحمى‌هاى پادشاهان صفوى و عمال آنان نگذشته و گه‌گاه در باب دشمنان دودمان صفوى نيز جانب بى‌غرضى را نگهداشته است. | مؤلف با آن كه خود از رجال دولتى است و کتاب خود را به شاه اسماعيل دوم اتحاف كرده، با اين همه از ذكر لغزلش‌ها و بى‌رحمى‌هاى پادشاهان صفوى و عمال آنان نگذشته و گه‌گاه در باب دشمنان دودمان صفوى نيز جانب بى‌غرضى را نگهداشته است. | ||
کتاب، از جمله منابع معتبر تاريخ | کتاب، از جمله منابع معتبر تاريخ ایران برای عهد گوركانيان تا روزگار حكمرانى سلطان محمد خدابنده بوده، مطالعه و تحقيق در عصر اول حكومت صفوى تا قبل از شاه عباس بزرگ، بدون مراجعه به اين متن مهم، ميسر نخواهد بود. | ||
کتاب داراى نثرى تقريبا مصنوع و متكلف بوده كه لغات تركى بسيارى در آن ديده مى‌شود، با اين حال، نثر آن در مقايسه با حبيب السير، بسيار بهتر و روان‌تر است و نثر زيبا و قرينه‌هاى ادبى هماهنگ هم در موارد فراوانى در آن ديده مى‌شود و حتى در برخى جاها همين نثر مصنوع وى، نشان از قدرت تخيل و قلم اوست. | کتاب داراى نثرى تقريبا مصنوع و متكلف بوده كه لغات تركى بسيارى در آن ديده مى‌شود، با اين حال، نثر آن در مقايسه با حبيب السير، بسيار بهتر و روان‌تر است و نثر زيبا و قرينه‌هاى ادبى هماهنگ هم در موارد فراوانى در آن ديده مى‌شود و حتى در برخى جاها همين نثر مصنوع وى، نشان از قدرت تخيل و قلم اوست. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
مقدمات مصحح، به توضيحاتى پيرامون شرح حال مؤلف، نسخه‌هاى کتاب و روش تصحيح آن اختصاص يافته است. | مقدمات مصحح، به توضيحاتى پيرامون شرح حال مؤلف، نسخه‌هاى کتاب و روش تصحيح آن اختصاص يافته است. | ||
مباحث دو جلد، در سه قسمت، در بردارنده حوادث | مباحث دو جلد، در سه قسمت، در بردارنده حوادث ایران از مرگ تيمور تا وقايع سال 985ق مى‌باشد. در اين دوره، سه سلسله گوركانيان و تركمانان قراقویونلو و آق‌قویونلو بر ایران كلا يا بعضا فرمانروايى داشتند. | ||
قسمت اول، از آغاز سلطنت گوركانيان؛ يعنى مرگ تيمور و جلوس معين الدين شاهرخ پسر وى بر اریکه پادشاهى شروع شده است. | قسمت اول، از آغاز سلطنت گوركانيان؛ يعنى مرگ تيمور و جلوس معين الدين شاهرخ پسر وى بر اریکه پادشاهى شروع شده است. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
نویسنده، قبل از تأسيس دولت صفوى، عمدتاً به عثمانيان توجه داشته و به تتبع فتوحات آنان در اروپا پرداخته است، لیکن با روى كار آمدن صفویان، اينان را محور قرار داده و به بررسى روابط آنان با همسايگان مى‌پردازد؛ در حالى كه قبل از آنان دولت تيمورى محور تاريخ وى بوده است. | نویسنده، قبل از تأسيس دولت صفوى، عمدتاً به عثمانيان توجه داشته و به تتبع فتوحات آنان در اروپا پرداخته است، لیکن با روى كار آمدن صفویان، اينان را محور قرار داده و به بررسى روابط آنان با همسايگان مى‌پردازد؛ در حالى كه قبل از آنان دولت تيمورى محور تاريخ وى بوده است. | ||
وى توانسته است، تاريخ عثمانى را به تصویر كشيده و به خوبى نشان دهد كه در آخرين قرن دوره قرون وسطى و آستانه دوره جديد تاريخ بشر، دولت عثمانى و | وى توانسته است، تاريخ عثمانى را به تصویر كشيده و به خوبى نشان دهد كه در آخرين قرن دوره قرون وسطى و آستانه دوره جديد تاريخ بشر، دولت عثمانى و ایران، در چه وضعى بوده است. | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||