پرش به محتوا

الأمثال المولدة: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۴ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک')
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
خط ۶: خط ۶:
[[اعرجی، محمد حسین]] (مقدمه نويس)
[[اعرجی، محمد حسین]] (مقدمه نويس)


[[خوارزمی، محمد بن عباس]] (نويسنده)
[[خوارزمی، محمد بن عباس]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏PN‎‏ ‎‏6519‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏9‎‏الف‎‏8*
| کد کنگره =‏PN‎‏ ‎‏6519‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏9‎‏الف‎‏8*
خط ۳۴: خط ۳۴:


==ساختار==
==ساختار==
كتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز و ضرب‌المثل‌ها، در بيست و یک باب، تنظيم شده است.
كتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و ضرب‌المثل‌ها، در بيست و یک باب، تنظيم شده است.


برخى از اين ضرب‌المثل‌ها به عصر جاهلى بازمى‌گردد، مانند مثل 75 و برخى ديگر يادگار دوران اسلامى است، مانند مثل 223، 261، 268 و 295 و برخى هم به‌جامانده از دوران سلطه اموى‌هاست، مثل ضرب‌المثل 130، 1386، ولى غالبا اين ضرب‌المثل‌ها يادگار دوره عباسيان است.
برخى از اين ضرب‌المثل‌ها به عصر جاهلى بازمى‌گردد، مانند مثل 75 و برخى ديگر يادگار دوران اسلامى است، مانند مثل 223، 261، 268 و 295 و برخى هم به‌جامانده از دوران سلطه اموى‌هاست، مثل ضرب‌المثل 130، 1386، ولى غالبا اين ضرب‌المثل‌ها يادگار دوره عباسيان است.
خط ۴۳: خط ۴۳:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
محقق در مقدمه، شرح حال مفصلى از نويسنده آورده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/3467/1/5|مقدمه محقق، ص5]] - [[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/3467/1/64|64]]</ref>
محقق در مقدمه، شرح حال مفصلى از نویسنده آورده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/3467/1/5|مقدمه محقق، ص5]] - [[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/3467/1/64|64]]</ref>


در مقدمه مؤلف، توضيحاتى پيرامون موضوعات كتاب و روش تأليف، داده شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/3467/1/65|مقدمه مؤلف، ص65]] - [http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/3467/1/87 87]</ref>
در مقدمه مؤلف، توضيحاتى پيرامون موضوعات كتاب و روش تأليف، داده شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/3467/1/65|مقدمه مؤلف، ص65]] - [http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/3467/1/87 87]</ref>
خط ۵۹: خط ۵۹:
شايد اين اثر، اولين كتابى باشد كه از اساس بر مبناى ثبت امثال مولّدين نگاشته شده است. هيچ‌كس قبل از مؤلف، در اين موضوع، كتابى تأليف نكرده، بلكه هر آنچه هست، نوشته متأخرين است، بلكه كتاب‌هايى قبل از اين كتاب در باب امثال به رشته تحرير درآمده است و لیکن همگى در باب امثال عرب فصيح است، نه عرب غير محض و غير فصيح.
شايد اين اثر، اولين كتابى باشد كه از اساس بر مبناى ثبت امثال مولّدين نگاشته شده است. هيچ‌كس قبل از مؤلف، در اين موضوع، كتابى تأليف نكرده، بلكه هر آنچه هست، نوشته متأخرين است، بلكه كتاب‌هايى قبل از اين كتاب در باب امثال به رشته تحرير درآمده است و لیکن همگى در باب امثال عرب فصيح است، نه عرب غير محض و غير فصيح.


اگر مصدر تأليف اين كتاب را حافظه نويسنده بدانيم، به گمان مى‌رسد آن را به‌تدريج و بافاصله تدوين كرده باشد. شاهد اين امر، تكرار برخى مثل‌هاست كه حدود 80 مثل را دربرمى‌گيرد؛ به‌عنوان نمونه، مثل شماره 357 كه در مثل 462 و مثل 785 كه در مثل 811 و... تكرار شده است.
اگر مصدر تأليف اين كتاب را حافظه نویسنده بدانيم، به گمان مى‌رسد آن را به‌تدريج و بافاصله تدوين كرده باشد. شاهد اين امر، تكرار برخى مثل‌هاست كه حدود 80 مثل را دربرمى‌گيرد؛ به‌عنوان نمونه، مثل شماره 357 كه در مثل 462 و مثل 785 كه در مثل 811 و... تكرار شده است.


از ديگر نقايص كتاب، مى‌توان به اضطراب موجود در روش مؤلف نسبت به تبويب عناوين و موضوعات اشاره كرد. مؤلف ابتدا كتاب را بر اساس موضوعات تبويب كرده، ولى از اين اساس در برخى موارد عدول نموده است؛ مثلاًدر جايى به اساس بلاغى عدول مى‌كند مثل باب: «تفاريق المجون و التشبيه» و يا «تناول المولدين و استعاراتهم» و گاهى از اين دو نيز عدول كرده و به امرى جداى از اين دو مى‌پردازد، مانند: «... أمثال السؤال» و يا «... الأمثال التى تفرد بها أهل البغداد» و... بر اين عدول از اساس اوليه، امر ديگرى كه مربوط به توزيع مثل‌هاست مترتب مى‌شود؛ مثلاًضرب‌المثل 118 را در «باب المواعظ» ذكر مى‌كند و حال‌آنكه اين مثل، آيه قرآنى است و بجا بود در باب «ما جاء... في القرآن فضربت به الأمثال» بيايد.
از ديگر نقايص كتاب، مى‌توان به اضطراب موجود در روش مؤلف نسبت به تبويب عناوين و موضوعات اشاره كرد. مؤلف ابتدا كتاب را بر اساس موضوعات تبويب كرده، ولى از اين اساس در برخى موارد عدول نموده است؛ مثلاًدر جايى به اساس بلاغى عدول مى‌كند مثل باب: «تفاريق المجون و التشبيه» و يا «تناول المولدين و استعاراتهم» و گاهى از اين دو نيز عدول كرده و به امرى جداى از اين دو مى‌پردازد، مانند: «... أمثال السؤال» و يا «... الأمثال التى تفرد بها أهل البغداد» و... بر اين عدول از اساس اوليه، امر ديگرى كه مربوط به توزيع مثل‌هاست مترتب مى‌شود؛ مثلاًضرب‌المثل 118 را در «باب المواعظ» ذكر مى‌كند و حال‌آنكه اين مثل، آيه قرآنى است و بجا بود در باب «ما جاء... في القرآن فضربت به الأمثال» بيايد.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش