۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تراجم الأعيان من أبناء الزمان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - '==پانویس == <references />' به '==پانویس== <references/>') |
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
}} | }} | ||
'''تراجم الأعيان من أبناء الزمان'''، تألیف [[بورینی، حسن بن محمد|حسن بن حمد بورینی]] (متوفی 1024ق)، مورخ و فقیه شافعی، اهل بورین در جنوب نابلس بوده است. این اثر، مشتمل بر زندگی‌نامه شماری از اعیان روزگار اوست. [[بورینی، حسن بن محمد|بورینى]] نگارش این کتاب را به تشویق محمدامین افندی، رئیس دیوان وقت دمشق نوشته است<ref>ر.ک: کاشیان، ایران‌ناز، ص725</ref>. | '''تراجم الأعيان من أبناء الزمان'''، تألیف [[بورینی، حسن بن محمد|حسن بن حمد بورینی]] (متوفی 1024ق)، مورخ و فقیه شافعی، اهل بورین در جنوب نابلس بوده است. این اثر، مشتمل بر زندگی‌نامه شماری از اعیان روزگار اوست. [[بورینی، حسن بن محمد|بورینى]] نگارش این کتاب را به تشویق محمدامین افندی، رئیس دیوان وقت دمشق نوشته است.<ref>ر.ک: کاشیان، ایران‌ناز، ص725</ref>. | ||
[[بورینی، حسن بن محمد|بورینی]]، در 1000ق، شروع به تألیف تراجم الأعيان کرد و در 1023 از آن فراغت یافت<ref>ر.ک: ملازاده، محمدهانی، ج 4، ص529</ref>. البته برخی دیگر، تاریخ آغاز را 1009ق، دانسته‌اند که تا پایان عمر او ادامه داشته است<ref>ر.ک: کاشیان، ایران‌ناز، ص725</ref>. | [[بورینی، حسن بن محمد|بورینی]]، در 1000ق، شروع به تألیف تراجم الأعيان کرد و در 1023 از آن فراغت یافت<ref>ر.ک: ملازاده، محمدهانی، ج 4، ص529</ref>. البته برخی دیگر، تاریخ آغاز را 1009ق، دانسته‌اند که تا پایان عمر او ادامه داشته است.<ref>ر.ک: کاشیان، ایران‌ناز، ص725</ref>. | ||
تحقیق کتاب توسط [[منجد، صلاح‌الدین|صلاح‌الدین المنجد]] انجام شده است. | تحقیق کتاب توسط [[منجد، صلاح‌الدین|صلاح‌الدین المنجد]] انجام شده است. | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
کتاب با شرح حال [[بورینی، حسن بن محمد|بورینی]] آغاز و پیش از آن به مصادر شرح حال اشاره شده است. کتاب در دو جلد به ترتیب الفبایى تنظیم شده و تمامی جلد اول به حرف الف اختصاص یافته است. | کتاب با شرح حال [[بورینی، حسن بن محمد|بورینی]] آغاز و پیش از آن به مصادر شرح حال اشاره شده است. کتاب در دو جلد به ترتیب الفبایى تنظیم شده و تمامی جلد اول به حرف الف اختصاص یافته است. | ||
این اثر، زندگی‌نامه 205 تن از اعیان (اعم از عالم، حاکم، شاعر و...) را در خود جای داده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | این اثر، زندگی‌نامه 205 تن از اعیان (اعم از عالم، حاکم، شاعر و...) را در خود جای داده است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
تراجم الأعيان من أبناء الزمان، مهم‌ترین کتاب در شرح احوال بزرگان روزگار نویسنده و مکمل [[الضوء اللامع لأهل القرن التاسع|الضوء اللامع]] [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]]، [[الكواكب السائرة بأعيان المئة العاشرة|الكواكب السائرة]] غزی، و النور السافر عیدروسى بشمار مى‌رود. وی مبدأ تاریخ حوادث کتاب را سال تولد خود، یعنى رمضان 63 قرار داده و به گردآوری شرح احوال بزرگان سیاسى و فرهنگى عصر خود در حوزه بزرگى از قلمرو اسلام پرداخته است. برخى از رجالى را که احوالشان در این کتاب آمده، بورینى خود دیده و با ایشان معاشرت نزدیک داشته است. روش او در این کار، استناد به گزارش‌های موثق بوده و به روایات مورد شک و تردید عنایت نداشته و در برخى موارد که ناگزیر از ذکر مطالبى بوده - که خود به صحت و وثاقت آنها یقین نداشته - داوری درباره آنها را به خواننده محول کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | تراجم الأعيان من أبناء الزمان، مهم‌ترین کتاب در شرح احوال بزرگان روزگار نویسنده و مکمل [[الضوء اللامع لأهل القرن التاسع|الضوء اللامع]] [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]]، [[الكواكب السائرة بأعيان المئة العاشرة|الكواكب السائرة]] غزی، و النور السافر عیدروسى بشمار مى‌رود. وی مبدأ تاریخ حوادث کتاب را سال تولد خود، یعنى رمضان 63 قرار داده و به گردآوری شرح احوال بزرگان سیاسى و فرهنگى عصر خود در حوزه بزرگى از قلمرو اسلام پرداخته است. برخى از رجالى را که احوالشان در این کتاب آمده، بورینى خود دیده و با ایشان معاشرت نزدیک داشته است. روش او در این کار، استناد به گزارش‌های موثق بوده و به روایات مورد شک و تردید عنایت نداشته و در برخى موارد که ناگزیر از ذکر مطالبى بوده - که خود به صحت و وثاقت آنها یقین نداشته - داوری درباره آنها را به خواننده محول کرده است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
نویسنده، حکایات فراوانی را در کتاب آورده است؛ به‌عنوان مثال درباره شیخ حسن قطنانی رفاعی (به تعبیر او)، «کرامت عجیبی» را نقل می‌کند: پس از وفات قطنانی، برخی از مریدان و خواصّ شیخ، درحالی‌که ظرفی از قهوه به‌همراه داشتند نزد ما آمدند و خواستند که ابیاتی را درباره تاریخ مرگ شیخ بسراییم. ما به آنها گفتیم: قهوه را می‌نوشیم و منتظر برکت خداوند می‌مانیم. در حین نوشیدن قهوه، مصراعی موزون به ذهن من خطور کرد و به آنها گفتم: مصراعی به ذهن من خطور کرد؛ اگر شیخ، ولی خدا باشد حسابش صحیح و موافق با تاریخ وفات خواهد بود. پس شروع به محاسبه مصراع کرده و آن را مطابق با تاریخ وفات یافتم. | نویسنده، حکایات فراوانی را در کتاب آورده است؛ به‌عنوان مثال درباره شیخ حسن قطنانی رفاعی (به تعبیر او)، «کرامت عجیبی» را نقل می‌کند: پس از وفات قطنانی، برخی از مریدان و خواصّ شیخ، درحالی‌که ظرفی از قهوه به‌همراه داشتند نزد ما آمدند و خواستند که ابیاتی را درباره تاریخ مرگ شیخ بسراییم. ما به آنها گفتیم: قهوه را می‌نوشیم و منتظر برکت خداوند می‌مانیم. در حین نوشیدن قهوه، مصراعی موزون به ذهن من خطور کرد و به آنها گفتم: مصراعی به ذهن من خطور کرد؛ اگر شیخ، ولی خدا باشد حسابش صحیح و موافق با تاریخ وفات خواهد بود. پس شروع به محاسبه مصراع کرده و آن را مطابق با تاریخ وفات یافتم. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
ظاهراً کهن‌ترین نسخه از این کتاب، همان است که فضل‌الله بن محب‌الله در 1078ق/1667م، به جمع و تنقیح آن همت گماشت. محبى در دیباچه خلاصة الأثر، تاریخ بورینى یا تراجم الأعيان و ذیلى که پدرش بر آن نگاشته را، یکى از مآخذ تاریخ خود معرفى کرده است<ref>ر.ک: کاشیان، ایران‌ناز، ص725</ref>. | ظاهراً کهن‌ترین نسخه از این کتاب، همان است که فضل‌الله بن محب‌الله در 1078ق/1667م، به جمع و تنقیح آن همت گماشت. محبى در دیباچه خلاصة الأثر، تاریخ بورینى یا تراجم الأعيان و ذیلى که پدرش بر آن نگاشته را، یکى از مآخذ تاریخ خود معرفى کرده است.<ref>ر.ک: کاشیان، ایران‌ناز، ص725</ref>. | ||
در انتهای جلد اول کتاب، فهرست مطالب و خطاهای کتاب و در انتهای جلد دوم، فهرست اعلام آمده است. | در انتهای جلد اول کتاب، فهرست مطالب و خطاهای کتاب و در انتهای جلد دوم، فهرست اعلام آمده است. | ||