أفلاطون في الإسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده در مقدمه، متذکر کتاب‎هایی با عناوین «أرسطو عند العرب»، نوشته‎شده در سال 1937م و «[[أفلوطين عند العرب]]» و «الأفلاطونية المحدثة عند العرب»، نگاشته‎شده در سال 1955م، می‎شود و کتاب حاضر را در راستای ادامه همان راه می‎داند. او در این کتاب، گروهی از متون - صحیح یا تغییریافته - ‎افلاطونی را ارائه می‎کند که در قرن‎های سوم و چهارم هجری (نهم و دهم میلادی) به زبان عربی ترجمه شده است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، صفحه اول</ref>.

او این کتاب را در دو قسمت مطرح کرده است: بخش اول، شامل متون صحیح افلاطون است که وی به نسخه‎های خطی آن دست یافته است (یا تمام آن را دیده یا تلخیصی از آن یا گزارشی از آن را). او این بخش را از روی محاورات «تیمائوس»، «سیاست» که اشتباها به «جمهوری» معروف شده، «قوانین»، «فایدون» و «کریتون» نوشته. وی در هر جایی که ممکن بوده به صفحات متناظر متن در محاورات افلاطون به زبان یونانی اشاره کرده است. البته به‎خاطر اینکه گاهی مترجم آثار به عربی، دقیقا به نص افلاطون پایبند نبوده، ارجاعات به متن متناظر محاورات افلاطون در زبان یونانی در این موارد تقریبی و به مضمون است و در سایر موارد به نص او ارجاع شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

عبدالرحمن بدوی، در بخش دوم، مطالب منتخبی از برخی متونی که به افلاطون نسبت داده شده را ارائه کرده است. بیشتر این عبارات در باب «آداب»، یعنی حکمت‎ها و جملات قصار هستند<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، صفحه‎ اول</ref>. در این بخش، نسخه دیگری از نوامیس [به فارسی: قوانین] افلاطون، رساله افلاطون در حقیقت نفی نگرانی و اثبات رؤیا در پاسخ به سؤال فرفریوس، وصیت افلاطون حکیم، کلمات افلاطون، تصویر گمراه‎کننده از افلاطون الهی، بخشی از کتاب‎های «نوادر ألفاظ الفلاسفة القدماء» حنین بن اسحاق، «منتخب [[صوان الحكمة و ثلاث رسائل في الأجرام و المحرك الأول و الكمال|صوان الحكمة]]» [[ابوسلیمان سجستانی، محمد بن طاهر|ابوسلیمان سجستانی]]، «آراء الحكماء اليونانيين»، «المسائل الثلاث» ابن مسکویه، رساله‎ای از افلاطون در رد بر قائلین به متلاشی شدن انسان، رساله منسوب به افلاطون در کیمیا و ثمره لطیفی از معیارهای افلاطون در عدم فساد نفس، ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص172-345</ref>.

بدوی، متذکر می‎شود که قسمت اعظم این بخش را در دو کتاب «[[الحكمة الخالدة]]» و «[[مختار الحكم و محاسن الكلم|مختار الحكم]]» ارائه کرده و توضیح داده که بسیاری از این جملات در کتاب‎های یونانی اواخر دوره تمدن یونان و دوران بیزانس، به خود افلاطون نسبت داده شده است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، صفحه‎های اول و دوم</ref>.

فهرست مطالب در ابتدای کتاب و دیگر فهارس فنی، شامل فهرست‎های اعلام و کتاب‎ها در انتهای آن ذکر شده است<ref>ر.ک: کتاب، ص346-351</ref>. نسخه‎های خطی کتاب از این قرار است: «فلسفة أفلاطون و أجزاؤها و مراتب أجزائها من أولها إلی آخرها»، به شماره 4833 کتابخانه ایاصوفیا<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>؛ «تلخيص نواميس أفلاطون»، به شماره 1429 در لیدن هلند<ref>ر.ک: همان، ص34</ref>؛ «جوامع كتاب طیماوس»، به شماره 2410 ایاصوفیا و 1933 اسعد استانبول و نشر پاول کراس 1951م، در لندن<ref>ر.ک: همان، ص85</ref>؛ رساله افلاطون در حقیقت نفی نگرانی و اثبات رؤیا در پاسخ به سؤال فرفریوس، به شماره 4801، نسخه خطی ایاصوفیا که به حرف «ص» رمزگذاری شده<ref>ر.ک: همان، ص235</ref>؛ دو رساله وصیت افلاطون حکیم و کلمات افلاطون، به شماره 5280، نسخه کتابخانه مجلس شورای ملی<ref>ر.ک: همان، ص244</ref>؛ تصویر گمراه‎کننده از افلاطون الهی، به شماره 5283، همان کتابخانه<ref>ر.ک: همان، ص246</ref>؛ بخشی از کتاب‎های «نوادر ألفاظ الفلاسفة القدماء»، حنین بن اسحاق، به شماره 760 اسکوریال<ref>ر.ک: همان، ص293</ref>؛ «منتخب صوان الحكمة»، [[ابوسلیمان سجستانی، محمد بن طاهر|ابوسلیمان سجستانی]]، به خط بشیر آغا و شماره 494<ref>ر.ک: همان، ص300</ref>؛ «آراء الحكماء اليونانيين»، به شماره 2103، در کتابخانه مرکزی تهران<ref>ر.ک: همان، ص306</ref>؛ «المسائل الثلاث» ابن مسکویه، به شماره 94، کتابخانه مجلس شورای ملی تهران<ref>ر.ک: همان، ص333</ref>؛ رساله‎ای از افلاطون در رد بر قائلین به متلاشی شدن انسان؛ رساله منسوب به افلاطون در کیمیا، به شماره 5283، مجلس شورای ملی تهران<ref>ر.ک: همان، ص331</ref> و رساله‎ای منسوب به افلاطون در کیمیا، به شماره 6160، در همان کتابخانه<ref>ر.ک: همان، ص342</ref>.