۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '==پانویس == <references />' به '==پانویس== <references/>') |
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') |
||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه محقق، به نام و موضوع کتاب، اشاره گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص3-4</ref>. | در مقدمه محقق، به نام و موضوع کتاب، اشاره گردیده است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص3-4</ref>. | ||
در مقدمه نویسنده، خلاصهای از محتوای فنون مذکور در کتاب، ارائه گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، همان، ص5-8</ref>. | در مقدمه نویسنده، خلاصهای از محتوای فنون مذکور در کتاب، ارائه گردیده است.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، همان، ص5-8</ref>. | ||
این اثر، حاوی ذکر برخی از قواعد مربوط به علم بلاغت یا معانی و بیان با رویکردی قرآنی است. در این کتاب، قوانین مختلف فصاحت و بلاغت همراه با شاهد و مثالهای قرآنی بیان گردیده است. شرح و بررسی قواعدی مانند تمثیل، تشبیه، کنایه، استعاره، ایجاز، اطناب، مغالطه، موازنه، توریه، قلب، اطراد، تجاهل، تدبیح، توشیح، تردید، مبالغه، تذییل، استیعاب، تسمیط، تلمیح، توجیه، تفریغ، حذف و اضافه، محاوره و سایر صنایع ادبی بهکارگرفتهشده در قرآن کریم، از اصلیترین مباحث مطرحشده در این نوشتار است<ref>ر.ک: حوزهبوک</ref>. | این اثر، حاوی ذکر برخی از قواعد مربوط به علم بلاغت یا معانی و بیان با رویکردی قرآنی است. در این کتاب، قوانین مختلف فصاحت و بلاغت همراه با شاهد و مثالهای قرآنی بیان گردیده است. شرح و بررسی قواعدی مانند تمثیل، تشبیه، کنایه، استعاره، ایجاز، اطناب، مغالطه، موازنه، توریه، قلب، اطراد، تجاهل، تدبیح، توشیح، تردید، مبالغه، تذییل، استیعاب، تسمیط، تلمیح، توجیه، تفریغ، حذف و اضافه، محاوره و سایر صنایع ادبی بهکارگرفتهشده در قرآن کریم، از اصلیترین مباحث مطرحشده در این نوشتار است.<ref>ر.ک: حوزهبوک</ref>. | ||
نگارنده پس از معرفی اجمالی هریک از قواعد نامبردهشده و شرایط آنها، به ذکر مؤونههای متعددی از آنها در قرآن کریم پرداخته و در ذیل آیات قرآن به تبیین جزئیات مربوط به آن قاعده پرداخته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | نگارنده پس از معرفی اجمالی هریک از قواعد نامبردهشده و شرایط آنها، به ذکر مؤونههای متعددی از آنها در قرآن کریم پرداخته و در ذیل آیات قرآن به تبیین جزئیات مربوط به آن قاعده پرداخته است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
وی در این کتاب از روش [[سکاکی، یوسف بن ابیبکر|سکاکی]] که مشتمل بر مبالغه در تقسیم و تقعید و تعقید و نیز ایجاز و اختصار شدید است تا حدودی فاصله گرفته و از روش [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثیر]] در تحلیل ادبی بهره جسته است. هرچند به دلیل آنکه مؤلف، «[[مفتاح العلوم]]» [[سکاکی، یوسف بن ابیبکر|سکاکی]] را فراگرفته و تحت تأثیر آن قرار دارد، در بسیاری موارد قادر نیست خود را از قید تبعیت [[سکاکی، یوسف بن ابیبکر|سکاکی]] رها سازد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص3</ref>. | وی در این کتاب از روش [[سکاکی، یوسف بن ابیبکر|سکاکی]] که مشتمل بر مبالغه در تقسیم و تقعید و تعقید و نیز ایجاز و اختصار شدید است تا حدودی فاصله گرفته و از روش [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثیر]] در تحلیل ادبی بهره جسته است. هرچند به دلیل آنکه مؤلف، «[[مفتاح العلوم]]» [[سکاکی، یوسف بن ابیبکر|سکاکی]] را فراگرفته و تحت تأثیر آن قرار دارد، در بسیاری موارد قادر نیست خود را از قید تبعیت [[سکاکی، یوسف بن ابیبکر|سکاکی]] رها سازد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص3</ref>. | ||
جلد اول، فن اول و قسمتی از فن دوم را در خود جای داده است. فن اول، در تفسیر و تشریح علم بیان بوده و در آن، به ماهیت، موضوع و منزلت این علم، در میان سایر علوم و نیز طریقه وصول به آن و همچنین بیان ثمرات آن و بیان ماهیت بلاغت و فصاحت و تفاوت میان آنها، پرداخته شده است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص7-8</ref>. | جلد اول، فن اول و قسمتی از فن دوم را در خود جای داده است. فن اول، در تفسیر و تشریح علم بیان بوده و در آن، به ماهیت، موضوع و منزلت این علم، در میان سایر علوم و نیز طریقه وصول به آن و همچنین بیان ثمرات آن و بیان ماهیت بلاغت و فصاحت و تفاوت میان آنها، پرداخته شده است.<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص7-8</ref>. | ||
این فن خود مشتمل بر پنج مقدمه، در موضوعات زیر است: تفسیر علم بیان؛ تقسیم الفاظ بر اساس معانی؛ حقیقت و مجاز و بیان اسرار آنها؛ مفهوم فصاحت و بلاغت و حصر مواقع غلط در لفظ مفرد و مرکب<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص9-95</ref>. | این فن خود مشتمل بر پنج مقدمه، در موضوعات زیر است: تفسیر علم بیان؛ تقسیم الفاظ بر اساس معانی؛ حقیقت و مجاز و بیان اسرار آنها؛ مفهوم فصاحت و بلاغت و حصر مواقع غلط در لفظ مفرد و مرکب<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص9-95</ref>. | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
جلد سوم، دربردارنده قسمتی از فن دوم (شامل مباحثی همچون: بیان معنای تخییل و امثله آن؛ استطراد؛ تسجیع و شروط و اقسام و امثله آن؛ تصریع و درجات آن؛ موازنه؛ مغالطه؛ منافرت بین الفاظ؛ توریه؛ توشیح؛ تجرید محض و غیر محض؛ تدبیج؛ تجاهل؛ تردید؛ تفویف؛ توشیع؛ تطریز؛ اطراد؛ قلب؛ تسمیط؛ کمال بیان و مراعات حسن آن؛ ایضاح؛ تتمیم؛ استیعاب؛ اکمال؛ تذییل؛ تفسیر؛ مبالغه؛ ایغال؛ تفریع؛ توجیه؛ تعلیل؛ تفریق و جمع و تقسیم؛ ائتلاف؛ ترجیع در محاوره؛ اقتسام؛ ادماج؛ تعلیق؛ تهکم؛ الهاب و تهییج؛ تسجیل؛ تلمیح؛ حذف و حسن تخلص) <ref>ر.ک: همان، ج3، ص3-115</ref> و تمام فن سوم میباشد. این فن، بهمنزله تتمه و تکمله علوم سهگانه است و از جمله مهمترین موضوعات مطرحشده در آن، عبارت است از: بیان فصاحت قرآن و حسن تألیف آن<ref>ر.ک: همان، ص119-233</ref>. | جلد سوم، دربردارنده قسمتی از فن دوم (شامل مباحثی همچون: بیان معنای تخییل و امثله آن؛ استطراد؛ تسجیع و شروط و اقسام و امثله آن؛ تصریع و درجات آن؛ موازنه؛ مغالطه؛ منافرت بین الفاظ؛ توریه؛ توشیح؛ تجرید محض و غیر محض؛ تدبیج؛ تجاهل؛ تردید؛ تفویف؛ توشیع؛ تطریز؛ اطراد؛ قلب؛ تسمیط؛ کمال بیان و مراعات حسن آن؛ ایضاح؛ تتمیم؛ استیعاب؛ اکمال؛ تذییل؛ تفسیر؛ مبالغه؛ ایغال؛ تفریع؛ توجیه؛ تعلیل؛ تفریق و جمع و تقسیم؛ ائتلاف؛ ترجیع در محاوره؛ اقتسام؛ ادماج؛ تعلیق؛ تهکم؛ الهاب و تهییج؛ تسجیل؛ تلمیح؛ حذف و حسن تخلص) <ref>ر.ک: همان، ج3، ص3-115</ref> و تمام فن سوم میباشد. این فن، بهمنزله تتمه و تکمله علوم سهگانه است و از جمله مهمترین موضوعات مطرحشده در آن، عبارت است از: بیان فصاحت قرآن و حسن تألیف آن<ref>ر.ک: همان، ص119-233</ref>. | ||
بنابراین، جلد سوم، شامل اصطلاحات بدیعی، موضوعات بیانی، بحث مستوفایی پیرامون بیان وجه اعجاز قرآن و موضوعات مربوط به علم معانی است<ref>ر.ک: خرمشاهی، بهاءالدین، ج2، ص1047</ref>. | بنابراین، جلد سوم، شامل اصطلاحات بدیعی، موضوعات بیانی، بحث مستوفایی پیرامون بیان وجه اعجاز قرآن و موضوعات مربوط به علم معانی است.<ref>ر.ک: خرمشاهی، بهاءالدین، ج2، ص1047</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== |
ویرایش