۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الأغراض الطبية و المباحث العلائية (جرجاني): تفاوت میان نسخه‌ها
الأغراض الطبية و المباحث العلائية (جرجاني) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۵۷
، ۲۴ اکتبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - 'فارسي' به 'فارسی') |
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
کتاب چهارم و پنجم به انواع داروها و طرز تهیه آنها اختصاص دارد. در کتاب چهارم، داروهای ساده (مفرده) در سه جزء: داروهای غذایی، حیوانی و مطلق نباتی و معدنی بررسی شدهاند. | کتاب چهارم و پنجم به انواع داروها و طرز تهیه آنها اختصاص دارد. در کتاب چهارم، داروهای ساده (مفرده) در سه جزء: داروهای غذایی، حیوانی و مطلق نباتی و معدنی بررسی شدهاند. | ||
در کتاب پنجم، طرز ساخت داروهای ترکیبی یا مرکب (قرابادین)، از جمله سکنگبینها، شراب (عصاره) میوهها، داروهای لیسیدنی (لعوق)، قرصها، پودرهای دارویی (سفوف)، داروهای برطرفکننده مشکلات گوارشی، معجونها، ملینها (ایارجات) و... مطرح شده است<ref>ر.ک: شهرامی، افشین، ص12-11</ref>. | در کتاب پنجم، طرز ساخت داروهای ترکیبی یا مرکب (قرابادین)، از جمله سکنگبینها، شراب (عصاره) میوهها، داروهای لیسیدنی (لعوق)، قرصها، پودرهای دارویی (سفوف)، داروهای برطرفکننده مشکلات گوارشی، معجونها، ملینها (ایارجات) و... مطرح شده است.<ref>ر.ک: شهرامی، افشین، ص12-11</ref>. | ||
بدینترتیب [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] تقریباً به تمام موضوعات پزشکی زمان خود اشاره کرده است و ضمن تعریف هریک، ویژگیهای اندامها، نشانههای مختلف بیماری، روش تشخیص، درمان و در مواردی پیشگیری و نیز طرز تهیه و مصرف دارو برای هر بیماری را توضیح داده است<ref>ر.ک: همان، ص13-12</ref>. | بدینترتیب [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] تقریباً به تمام موضوعات پزشکی زمان خود اشاره کرده است و ضمن تعریف هریک، ویژگیهای اندامها، نشانههای مختلف بیماری، روش تشخیص، درمان و در مواردی پیشگیری و نیز طرز تهیه و مصرف دارو برای هر بیماری را توضیح داده است.<ref>ر.ک: همان، ص13-12</ref>. | ||
ایـن کـتاب کـه مؤلف بزرگوار، آن را درواپسین سالهای زندگی بهعنوان چکیده و ملخصی کامل از ذخیره استخراج کرده، کـتابی نـوین است. [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] برخی از بابها و مطلبها را از نو در هم آمیخته و آن را خلاصه و تکمیل کرده؛ گـاهی سـخنهایی دیـگر آورده و برخی از مشکلات آن را حل کرده؛ یعنی طرحی نو درانداخته است. همو در مقدمه «الأغراض»، به خـود بـالیده که آنچه بیان کرده، در هیچ کتاب همحجم دیگری به این شیوه و شیوایی مـوجود نـیست: «بـه حجم کوچک است و به معنی بزرگ و به صورت مختصر است و به کثرت فواید و شرح مشکلات مـبسوط. هـیچ نـکته و فایده علمی از این کتاب بیرون نیست و هیچ فروگذاشته نیست، بلکه اندر مـضایق و مـواضع بحث، تصرفها کرده آمده است و به تحقیق رسانیده و کشف تمام کرده و دعوی خادم آن است که امروز در علم طـب، مـختصری بدین کمال موجود نیست و درستی این دعوی به مطالعه معلوم گردد و بـه مقایسه ظـاهر شود»<ref>ر.ک: تاجبخش، حسن، ص67-66</ref>. | ایـن کـتاب کـه مؤلف بزرگوار، آن را درواپسین سالهای زندگی بهعنوان چکیده و ملخصی کامل از ذخیره استخراج کرده، کـتابی نـوین است. [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] برخی از بابها و مطلبها را از نو در هم آمیخته و آن را خلاصه و تکمیل کرده؛ گـاهی سـخنهایی دیـگر آورده و برخی از مشکلات آن را حل کرده؛ یعنی طرحی نو درانداخته است. همو در مقدمه «الأغراض»، به خـود بـالیده که آنچه بیان کرده، در هیچ کتاب همحجم دیگری به این شیوه و شیوایی مـوجود نـیست: «بـه حجم کوچک است و به معنی بزرگ و به صورت مختصر است و به کثرت فواید و شرح مشکلات مـبسوط. هـیچ نـکته و فایده علمی از این کتاب بیرون نیست و هیچ فروگذاشته نیست، بلکه اندر مـضایق و مـواضع بحث، تصرفها کرده آمده است و به تحقیق رسانیده و کشف تمام کرده و دعوی خادم آن است که امروز در علم طـب، مـختصری بدین کمال موجود نیست و درستی این دعوی به مطالعه معلوم گردد و بـه مقایسه ظـاهر شود»<ref>ر.ک: تاجبخش، حسن، ص67-66</ref>. | ||
ویژگیای که به اهمیت و اعتبار این اثر و آثار دیگر [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] میافزاید، استفاده او از آثار دانشمندان پیش از خود است. او بارها از دانشمندان و پزشکان یونانی، رومی، ایرانی و عرب در کتابهایش نام برده و به سبب ذکر مراجع فراوان، آثار پزشکی او جزو نوشتههای معتبر و مستدل در جهان است. او به نظریات، شیوههای درمان یا داروهای پیشنهادی دانشمندانی، مانند: بقراط، ارسطو، جالینوس، محمد بن زکریای رازی، علی بن عیسی کحال و ابوعلی سینا در مباحث مختلف اشاره کرده و همواره از استادانش به بزرگی و احترام یاد کرده است<ref>ر.ک: شهرامی، افشین، ص14-13</ref>. | ویژگیای که به اهمیت و اعتبار این اثر و آثار دیگر [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] میافزاید، استفاده او از آثار دانشمندان پیش از خود است. او بارها از دانشمندان و پزشکان یونانی، رومی، ایرانی و عرب در کتابهایش نام برده و به سبب ذکر مراجع فراوان، آثار پزشکی او جزو نوشتههای معتبر و مستدل در جهان است. او به نظریات، شیوههای درمان یا داروهای پیشنهادی دانشمندانی، مانند: بقراط، ارسطو، جالینوس، محمد بن زکریای رازی، علی بن عیسی کحال و ابوعلی سینا در مباحث مختلف اشاره کرده و همواره از استادانش به بزرگی و احترام یاد کرده است.<ref>ر.ک: شهرامی، افشین، ص14-13</ref>. | ||
الأغراض، از نظر واژهشناسی و برای بررسی سیر دگرگونی واژگان علمی و فنی در زبان فارسی نیز اهمیت دارد. بسیاری از اصطلاحات فارسی رایج در علم پزشکی در آن آورده شدهاند که در صورت نبود این اثر، ممکن بود این اصطلاحات از میان بروند. بررسی این اصطلاحات میتواند به معادلسازی برای بسیاری از کلمات بیگانه کمک کند؛ چنانکه امروزه با توجه به پیشرفت چشمگیر در علوم و گسترش وسائل ارتباط جمعی، با هجوم واژگان بیگانه به زبان فارسی، بهویژه در علم پزشکی مواجهایم. [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] با بهکارگیری معادلهای مناسب، تحقیق این مطلب را نشان داده است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. | الأغراض، از نظر واژهشناسی و برای بررسی سیر دگرگونی واژگان علمی و فنی در زبان فارسی نیز اهمیت دارد. بسیاری از اصطلاحات فارسی رایج در علم پزشکی در آن آورده شدهاند که در صورت نبود این اثر، ممکن بود این اصطلاحات از میان بروند. بررسی این اصطلاحات میتواند به معادلسازی برای بسیاری از کلمات بیگانه کمک کند؛ چنانکه امروزه با توجه به پیشرفت چشمگیر در علوم و گسترش وسائل ارتباط جمعی، با هجوم واژگان بیگانه به زبان فارسی، بهویژه در علم پزشکی مواجهایم. [[جرجانی، اسماعیل بن حسن|جرجانی]] با بهکارگیری معادلهای مناسب، تحقیق این مطلب را نشان داده است.<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. | ||