۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
به گفته [[ابنانباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]]، ابن دهان علم لغت را نزد على بن عيسى رمّانى (د 384ق) آموخت، اما اين گفته درست نيست، زيرا بين آن دو | به گفته [[ابنانباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]]، ابن دهان علم لغت را نزد على بن عيسى رمّانى (د 384ق) آموخت، اما اين گفته درست نيست، زيرا بين آن دو یک سده فاصله است. بنابراین، شايد مراد ياقوت و ديگران آن باشد كه ابن دهان، به واسطه شاگردان رمّانى از وى بهره يافته است. اينكه ابوزكريا خطيب تبريزى (د 502ق) از ابن دهان استفاده كرده باشد، نيز درست نيست، زيرا خطيب، زمانى درگذشت كه او هنوز كودك بود. | ||
ابن دهان از ابوغالب احمد بن بناء و ابوالقاسم هبةالله بن محمد بن حُصَين حديث شنيد، اما معلوم نيست پيش از اين استادان از محضر چه كسانى بهره گرفته، زيرا در بزرگسالى به درس اين دو استاد مىرفته است. ابن دهان سفرى به اصفهان كرده و از عالمان آن ديار حديث شنيده و از کتابخانههاى آنجا بهره جسته است و در همان شهر بود كه وى کتابهاى ادبى بسيارى را به خط خود رونویس كرد. | ابن دهان از ابوغالب احمد بن بناء و ابوالقاسم هبةالله بن محمد بن حُصَين حديث شنيد، اما معلوم نيست پيش از اين استادان از محضر چه كسانى بهره گرفته، زيرا در بزرگسالى به درس اين دو استاد مىرفته است. ابن دهان سفرى به اصفهان كرده و از عالمان آن ديار حديث شنيده و از کتابخانههاى آنجا بهره جسته است و در همان شهر بود كه وى کتابهاى ادبى بسيارى را به خط خود رونویس كرد. | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
نام استادان ابن دهان در اصفهان و مدت اقامت او در اين شهر معلوم نيست، اما از آنجا كه او احتمالاً شافعى بوده، آسان مىتوانسته است از كتب و مدرسان نظاميّه اصفهان بهره بگيرد. ابن دهان چون از اصفهان بازگشت، مدتى در بغداد ماند، آنگاه آن شهر را در 544ق به قصد دمشق ترك گفت، اما چون از موصل مىگذشت، جمالالدين جواد وزير (د 559ق)، از خواص اتابك عمادالدين زنگى سنقر، او را از ادامه سفر منصرف كرد و ابن دهان تا پایان عمر در موصل ماند و وزير او را بر امر اقراء و تدريس و تصنيف گمارد. | نام استادان ابن دهان در اصفهان و مدت اقامت او در اين شهر معلوم نيست، اما از آنجا كه او احتمالاً شافعى بوده، آسان مىتوانسته است از كتب و مدرسان نظاميّه اصفهان بهره بگيرد. ابن دهان چون از اصفهان بازگشت، مدتى در بغداد ماند، آنگاه آن شهر را در 544ق به قصد دمشق ترك گفت، اما چون از موصل مىگذشت، جمالالدين جواد وزير (د 559ق)، از خواص اتابك عمادالدين زنگى سنقر، او را از ادامه سفر منصرف كرد و ابن دهان تا پایان عمر در موصل ماند و وزير او را بر امر اقراء و تدريس و تصنيف گمارد. | ||
اعتبار ابن دهان تا | اعتبار ابن دهان تا یک قرن بعد در موصل پابرجا بوده، زيرا [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] مىگوید كه در آن ناحيه بسيارى را ديده است كه به تعليم و تعلم و نشر آثار او مشغول بودهاند. ابن دهان صاحب مكتب خاصى در نحو نيست، بلكه مىتوان او را مدرس و شارحى زبردست و پركار به شمار آورد. با توجهى كه ابن دهان به ابوعلى فارسی و شاگرد و جانشين او ابن جنى داشته، مىتوان گفت كه روش نحوى او مانند آن دو حد فاصل مكتبهاى بصره و كوفه و در واقع همان مكتب بغداد بوده است. وى شرح مفصلى بر ايضاح ابوعلى فارسی (د 377ق) به نام الشامل داشته كه بالغ بر 40 يا 43 مجلد بوده است. همچنين شرحى بر اللمع ابن جنى (د 392ق) به نام الغرّة نوشته كه بسيار مطول بوده است. شرح اخير در منابع با اهميت فراوان تلقى شده است، چنانكه ابن اثير از ميان همه آثار ابن دهان تنها به اين شرح او اشاره مىكند. [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] نيز مىگوید: «در ميان تمام شرحهاى فراوان اللمع، من شرحى چون الغرّة نديدهام». | ||
از دو شرح مفصل ابن دهان امروزه تنها بخشى از الغرّة باقى مانده است. برخى از آراى ابن دهان در شرح ايضاح نيز اكنون از طريق ابوحيان اندلسى در دست است. | از دو شرح مفصل ابن دهان امروزه تنها بخشى از الغرّة باقى مانده است. برخى از آراى ابن دهان در شرح ايضاح نيز اكنون از طريق ابوحيان اندلسى در دست است. | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
4- الدروس في العروض؛ | 4- الدروس في العروض؛ | ||
5- شرح | 5- شرح یک بيت از اشعار ملك صالح طائع بن رُزَّیک وزير فاطميان؛ | ||
6- النكت و الإشارات على ألسنة الحيوانات<ref>مؤذن جامى، محمدمهدی، ج3، ص520</ref>. | 6- النكت و الإشارات على ألسنة الحيوانات<ref>مؤذن جامى، محمدمهدی، ج3، ص520</ref>. |
ویرایش