۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
إعجاز القرآن و منهج البحث عن التميز: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'يك' به 'یک'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''اعجاز القرآن و منهج البحث عن التميز (الموازنه)''' تألیف دكتر محمد ابراهيم شادى استاد بلاغت و نقد ادبى دانشگاه الازهر می‌باشد، محوريت بحث پيرامون مشخصات قرآن با مقايسه بين اسلوب قرآن و كلام علماى متقدم و متاخر در اعجاز قرآن و كيفيت اين بحثها و ثمره آنهاست. پرداختن به بحثهاى اعجاز بيانى قرآن در عصر حاضر را به خاطر وجود تأليفاتى كه جنبه معارضه با قرآن دارد مثل انجيل جديد به زبان عربى فصيح، ادعاى غلات شيعه بر حذف شدن عمدى بعضى از سوره‌هاى قرآن در عهد عثمان و ذكر سورهايى در مؤلفاتشان، ادعاى بعضى مؤلفين اجنبى مبنى بر اين كه قرآن تألیف حضرت محمد صاست، ضرورى دانسته و مقايسه بين قرآن و کتاب مقدس را برای تبيين اينكه | '''اعجاز القرآن و منهج البحث عن التميز (الموازنه)''' تألیف دكتر محمد ابراهيم شادى استاد بلاغت و نقد ادبى دانشگاه الازهر می‌باشد، محوريت بحث پيرامون مشخصات قرآن با مقايسه بين اسلوب قرآن و كلام علماى متقدم و متاخر در اعجاز قرآن و كيفيت اين بحثها و ثمره آنهاست. پرداختن به بحثهاى اعجاز بيانى قرآن در عصر حاضر را به خاطر وجود تأليفاتى كه جنبه معارضه با قرآن دارد مثل انجيل جديد به زبان عربى فصيح، ادعاى غلات شيعه بر حذف شدن عمدى بعضى از سوره‌هاى قرآن در عهد عثمان و ذكر سورهايى در مؤلفاتشان، ادعاى بعضى مؤلفين اجنبى مبنى بر اين كه قرآن تألیف حضرت محمد صاست، ضرورى دانسته و مقايسه بين قرآن و کتاب مقدس را برای تبيين اينكه كدامیک شبيهتر به كلام الهى و كلام عادى هستند و احتمال تحريف در آنها می‌رود؟ ! و مقايسه بين قرآن و شعر عربى قديم جهت تبيين خصوصيات معنايى و بنايى قرآن لازم برميشمارند. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
نگارنده معتقدند تحدى قرآن متوجه جميع مردم است نه قوم عرب چرا كه قرآن فقط برای اعراب نازل نشده است. مؤلف با دليلهاى علمى درصدد بيان خصوصيات مميزى اسلوب قرآنى به واسطه مقايسه قرآن با ساير سبک هاست. | نگارنده معتقدند تحدى قرآن متوجه جميع مردم است نه قوم عرب چرا كه قرآن فقط برای اعراب نازل نشده است. مؤلف با دليلهاى علمى درصدد بيان خصوصيات مميزى اسلوب قرآنى به واسطه مقايسه قرآن با ساير سبک هاست. | ||
ايشان بهترين روش برای درك اعجاز قرآن را روش موازنه می‌داند و مينویسد: اولين كسى كه در اين زمينه مطالبى را مطرح كرده «رمانى» سپس «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]» و «عبدالقاهر» و... هستند. در عصر حاضر نيز تأليفات زيادى در اعجاز قرآن ديده می‌شود | ايشان بهترين روش برای درك اعجاز قرآن را روش موازنه می‌داند و مينویسد: اولين كسى كه در اين زمينه مطالبى را مطرح كرده «رمانى» سپس «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]» و «عبدالقاهر» و... هستند. در عصر حاضر نيز تأليفات زيادى در اعجاز قرآن ديده می‌شود لیکن با خواندن اين تأليفات متوجه ميشویم كه اينها يا تاريخى، برای ايده‌ى اعجاز قرآن هستند يا بحث از ابزار اعجاز قرآن دارند، نه بيان خود اعجاز، در ادامه به بررسى ريشه موازنه نزد پنج تن از قدما پرداخته و مينویسد: | ||
# «رمانى» اكثر افكار او در اعجاز قرآن و مطالب وى در تحليل اساس موازنه است كه در باب ايجاز به آنها اشاره كرده است بدين جهت كه ايجاز از روشنترين زواياى تفاوت اسلوب قرآنى با اسلوب كلام عرب می‌باشد. با مراجعه به كلام رمانى در تمامى بابها مثل جناس تصريف، تضمين، بيان و... ميفهميم به صورت اشاره كلامش پيرامون تميز نص قرآن با كلام مردم است. | # «رمانى» اكثر افكار او در اعجاز قرآن و مطالب وى در تحليل اساس موازنه است كه در باب ايجاز به آنها اشاره كرده است بدين جهت كه ايجاز از روشنترين زواياى تفاوت اسلوب قرآنى با اسلوب كلام عرب می‌باشد. با مراجعه به كلام رمانى در تمامى بابها مثل جناس تصريف، تضمين، بيان و... ميفهميم به صورت اشاره كلامش پيرامون تميز نص قرآن با كلام مردم است. | ||
# «خطابى» قرآن را معجزه می‌داند چرا كه با فصيحترين الفاظ در بهترين نظم، متضمن صحيحترين معانى است. ايشان به بررسى روش نظم تأليفات ادبى و مقايسه آنها با سبک قرآن پرداخته زيرا كه به عقيده او تنها وسيله اثبات تفاوت و برترى قرآن و ساقط كردن نصوص معارض آن موازنه است. موازنه‌ى او در سبک، فرقهاى معنوى، سطح فكرى صاحب كلام، فرقهاى بيانى، اثر آن كلام و... می‌باشد. | # «خطابى» قرآن را معجزه می‌داند چرا كه با فصيحترين الفاظ در بهترين نظم، متضمن صحيحترين معانى است. ايشان به بررسى روش نظم تأليفات ادبى و مقايسه آنها با سبک قرآن پرداخته زيرا كه به عقيده او تنها وسيله اثبات تفاوت و برترى قرآن و ساقط كردن نصوص معارض آن موازنه است. موازنه‌ى او در سبک، فرقهاى معنوى، سطح فكرى صاحب كلام، فرقهاى بيانى، اثر آن كلام و... می‌باشد. | ||
# «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]»: عقايدش در کتاب «دلائل الاعجاز» برگرفته از رمانى و خطابى و تلاشهاى او در تفصيل و كشف پيچيدگيهاى افكار آن دو است. لكن باقلانى توجه خاصى به بحث موازنه دارد، ايشان در هر ايده‌اى كه جهت بيان اعجاز مطرح | # «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]»: عقايدش در کتاب «دلائل الاعجاز» برگرفته از رمانى و خطابى و تلاشهاى او در تفصيل و كشف پيچيدگيهاى افكار آن دو است. لكن باقلانى توجه خاصى به بحث موازنه دارد، ايشان در هر ايده‌اى كه جهت بيان اعجاز مطرح میکنند نظيرى از كلام عرب مى‌آورد تا ميزان تفاوت بين قرآن و كلام عرب مشخص شود، اخبار از امور غيبى را نيز از وجوه اعجاز بر شمرده لكن در بيان وجوه اعجاز، تكيه‌اى بر اين مورد ندارد. | ||
# «عبدالقاهر» از مقدمه کتاب او در «دلائل الاعجاز» می‌توان فهميد كه هدف او در همه مباحث بيان تفاوت قرآن با سائر كلامهاست، ايشان هم موازنه را به عنوان تنها راه كشف فرق و وسيله اظهار وجوه تفاوت قرآن حائز اهميت دانسته و با جستجوى كلام و اشعار عرب و استخراج نظم آنها و جستجوى قرآن به جهات تبيين خصوصيات نظم آن اشاره می‌كند. | # «عبدالقاهر» از مقدمه کتاب او در «دلائل الاعجاز» می‌توان فهميد كه هدف او در همه مباحث بيان تفاوت قرآن با سائر كلامهاست، ايشان هم موازنه را به عنوان تنها راه كشف فرق و وسيله اظهار وجوه تفاوت قرآن حائز اهميت دانسته و با جستجوى كلام و اشعار عرب و استخراج نظم آنها و جستجوى قرآن به جهات تبيين خصوصيات نظم آن اشاره می‌كند. | ||
# «ابن ابى الاصبع» مباحثى در تقرير حقيقت اعجاز دارد و ابزار بلاغى را مدخل معرفت تفاوت قرآن با ساير كلامها می‌داند. اين مسئله در بسيارى از تحليها و ديدگاههاى او در استخراج اسرار آيات قرآن و خصوصيات بلاغى به چشم ميخورد، سعى در اثبات وجوه تمايز اسلوب قرآنى با سائر سبک هاى عرب دارد. او در تدوین کتاب «بديع القرآن» از بسيارى از كتب قدما در نقد ادبى، شعر، نثر، علم بديع، اعجاز و نظم قرآن و موازنه بهره جسته است. او موازنه را مقارنه معانى جهت شناخت نظم بهتر می‌داند. | # «ابن ابى الاصبع» مباحثى در تقرير حقيقت اعجاز دارد و ابزار بلاغى را مدخل معرفت تفاوت قرآن با ساير كلامها می‌داند. اين مسئله در بسيارى از تحليها و ديدگاههاى او در استخراج اسرار آيات قرآن و خصوصيات بلاغى به چشم ميخورد، سعى در اثبات وجوه تمايز اسلوب قرآنى با سائر سبک هاى عرب دارد. او در تدوین کتاب «بديع القرآن» از بسيارى از كتب قدما در نقد ادبى، شعر، نثر، علم بديع، اعجاز و نظم قرآن و موازنه بهره جسته است. او موازنه را مقارنه معانى جهت شناخت نظم بهتر می‌داند. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
فصل دوم به ثمره‌هاى موازنه‌ى پنج تن از كسانی كه در اعجاز قرآن مطالبى دارند اشاره شده است. | فصل دوم به ثمره‌هاى موازنه‌ى پنج تن از كسانی كه در اعجاز قرآن مطالبى دارند اشاره شده است. | ||
# رافعى: به عقيده مؤلف | # رافعى: به عقيده مؤلف كسیکه کتاب «اعجاز القرآن» را مطالعه كند متوجه می‌شود كه رافعى، افكار قدما را با اجتهاداتش درآميخته است، وجوه اعجاز نزد او را می‌توان به دو قسم، تقسيم كرد الف: وجوهى كه در آنها تاثيرش از قدما بيشتر از اجتهادات او به چشم ميخورد. ب: وجوهى كه اجتهاداتش بيشتر است. رافعى با بررسى نصوص قرآنى و ساير آثار معتقد است اسلوب قرآن منحصر به فرد بوده و بدين جهت وضع انسان نمی‌باشد و اگر چنين بود بايد مطابق اسلوب عرب نازل مى شد. | ||
# عبدالله دراز: ايشان در «النبا العظيم» به راه كشف اعجاز پرداخته وبا بحث از ابزارهاى شناخت تفاوت اسلوب قرآنى كه در كلام فصحاء يافت نمی‌شود و تبيين وجوه اعجاز پرداخته است گرچه ايشان فقط به تحليل شواهد قرآنى اشاره و اسرار قرآن را بدون موازنه ارائه داده‌اند ولى كلام او دلالت بر استفاده‌اش از موازنه می‌كند. ايشان در اعجاز لغوى و علمى قرآن، خواص صوتى و دقت در تعبير معانى را بررسى كرده‌اند. | # عبدالله دراز: ايشان در «النبا العظيم» به راه كشف اعجاز پرداخته وبا بحث از ابزارهاى شناخت تفاوت اسلوب قرآنى كه در كلام فصحاء يافت نمی‌شود و تبيين وجوه اعجاز پرداخته است گرچه ايشان فقط به تحليل شواهد قرآنى اشاره و اسرار قرآن را بدون موازنه ارائه داده‌اند ولى كلام او دلالت بر استفاده‌اش از موازنه می‌كند. ايشان در اعجاز لغوى و علمى قرآن، خواص صوتى و دقت در تعبير معانى را بررسى كرده‌اند. | ||
#در ادامه به روش [[سید قطب]] و احمد ديدات و روش موازنه بين محمود شاكر و مالك بن نبى اشاره كرده‌اند. | #در ادامه به روش [[سید قطب]] و احمد ديدات و روش موازنه بين محمود شاكر و مالك بن نبى اشاره كرده‌اند. | ||