پرش به محتوا

اعتماد‌السلطنه، محمدحسن: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۳ اکتبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'يك' به 'یک'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک')
خط ۶۱: خط ۶۱:
وى طبعى جاه‌طلب داشت و همواره در پى كسب مقامات و عناوين تازه بود، اما تا آن‌جا كه از منابع برمى‌آيد، ناصرالدين شاه از سپردن مسئوليت‌هاى سياسى مهم به او اجتناب مى‌كرده است؛ گو آن‌كه به تعبير ظل‌السلطان (ص326) وى رئيس جاسوس‌هاى مخفى شاه بوده است. وى گذشته از عضويت در مجامع بين‌المللى، از برخى دولت‌هاى خارجى چون اتريش، اسپانيا، آلمان، انگليس، و عثمانى، مدال‌ها و نشان‌هاى متعدد دريافت كرده بود.
وى طبعى جاه‌طلب داشت و همواره در پى كسب مقامات و عناوين تازه بود، اما تا آن‌جا كه از منابع برمى‌آيد، ناصرالدين شاه از سپردن مسئوليت‌هاى سياسى مهم به او اجتناب مى‌كرده است؛ گو آن‌كه به تعبير ظل‌السلطان (ص326) وى رئيس جاسوس‌هاى مخفى شاه بوده است. وى گذشته از عضويت در مجامع بين‌المللى، از برخى دولت‌هاى خارجى چون اتريش، اسپانيا، آلمان، انگليس، و عثمانى، مدال‌ها و نشان‌هاى متعدد دريافت كرده بود.


وى در 1304ق با يارى و پافشارى همسر خود اشرف السلطنه، موفق به دريافت لقب اعتمادالسلطنه شد و از اين زمان بر مراتب اعتبار و اهميت او در دربار ناصرى افزوده شد. او در هر سه سفر ناصرالدين شاه به اروپا در سال‌هاى 1290ق1873/م، 1297ق1880/م و 1306ق1889/م جزو همراهان شاه بود و در سفر سوم سمت ايشيك آقاسى‌باشى گرى (رياست تشريفات) را برعهده داشت. به‌اين ترتيب، او بيش از 25 سال مداوم، همنشين ناصرالدين شاه بود و هر روز ساعت‌ها با او گفت‌وگو داشت و روزنامه‌هاى فرانسوى را برایش مى‌خواند و او را در جريان اخبار جهان قرار مى‌داد.
وى در 1304ق با يارى و پافشارى همسر خود اشرف السلطنه، موفق به دريافت لقب اعتمادالسلطنه شد و از اين زمان بر مراتب اعتبار و اهميت او در دربار ناصرى افزوده شد. او در هر سه سفر ناصرالدين شاه به اروپا در سال‌هاى 1290ق1873/م، 1297ق1880/م و 1306ق1889/م جزو همراهان شاه بود و در سفر سوم سمت ايشیک آقاسى‌باشى گرى (رياست تشريفات) را برعهده داشت. به‌اين ترتيب، او بيش از 25 سال مداوم، همنشين ناصرالدين شاه بود و هر روز ساعت‌ها با او گفت‌وگو داشت و روزنامه‌هاى فرانسوى را برایش مى‌خواند و او را در جريان اخبار جهان قرار مى‌داد.


او در دنياى دانش و ادب، فكرى مترقى و روشن داشت. نوع آثارى كه خود تأليف يا ترجمه كرد و يا ديگران را بدان ترغيب نمود، خواه ناخواه تحولى در انديشه‌ها پديد آورد، اما گفته‌اند كه بسيارى از کتاب‌هايى كه به نام او شهرت يافته، اثر ديگران و به خصوص اعضاى انجمن دارالتأليف و دارالترجمه است. محمد قزوينى مى‌گويد كه اعتمادالسلطنه با آن‌كه زبان فرانسه را به خوبى مى‌دانست، اما از علوم اسلامى، عربیت، تاريخ اسلام و دانش‌هاى مشابه آن به كلى بى‌بهره بود و كارهايى كه به نام او شهرت دارد، بيشتر موضوع آن‌ها را وى معين كرده است و چون ديگران تأليف آن را به انجام مى‌رساندند، به نام خودش منتشر مى‌كرد. [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]] نيز به تبع قزوينى به اين نكته اشاره مى‌كند و محيط طباطبايى هم او را بزرگ‌ترين استثمارگر علما و فضلاى عصر خويش مى‌شمارد. با نشر خاطرات روزانه اعتمادالسلطنه و اعتراف او به اين‌كه برخى کتاب‌ها، از جمله «المآثر و الآثار» را شمس‌العلماء نوشته، اكنون ديگر جاى شبهه نيست كه اعتمادالسلطنه بيشتر اين آثار را شخصاً تأليف نكرده است. به هرحال، به گفته مينورسكى افتخار فراهم آوردن اين‌همه کتاب‌هاى متنوع نصيب او شده، ولو آن‌كه همه را خود پديد نياورده باشد.
او در دنياى دانش و ادب، فكرى مترقى و روشن داشت. نوع آثارى كه خود تأليف يا ترجمه كرد و يا ديگران را بدان ترغيب نمود، خواه ناخواه تحولى در انديشه‌ها پديد آورد، اما گفته‌اند كه بسيارى از کتاب‌هايى كه به نام او شهرت يافته، اثر ديگران و به خصوص اعضاى انجمن دارالتأليف و دارالترجمه است. محمد قزوينى مى‌گويد كه اعتمادالسلطنه با آن‌كه زبان فرانسه را به خوبى مى‌دانست، اما از علوم اسلامى، عربیت، تاريخ اسلام و دانش‌هاى مشابه آن به كلى بى‌بهره بود و كارهايى كه به نام او شهرت دارد، بيشتر موضوع آن‌ها را وى معين كرده است و چون ديگران تأليف آن را به انجام مى‌رساندند، به نام خودش منتشر مى‌كرد. [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]] نيز به تبع قزوينى به اين نكته اشاره مى‌كند و محيط طباطبايى هم او را بزرگ‌ترين استثمارگر علما و فضلاى عصر خويش مى‌شمارد. با نشر خاطرات روزانه اعتمادالسلطنه و اعتراف او به اين‌كه برخى کتاب‌ها، از جمله «المآثر و الآثار» را شمس‌العلماء نوشته، اكنون ديگر جاى شبهه نيست كه اعتمادالسلطنه بيشتر اين آثار را شخصاً تأليف نكرده است. به هرحال، به گفته مينورسكى افتخار فراهم آوردن اين‌همه کتاب‌هاى متنوع نصيب او شده، ولو آن‌كه همه را خود پديد نياورده باشد.
خط ۷۰: خط ۷۰:


== وفات ==
== وفات ==
وى سرانجام در 53 سالگى و حدود يك ماه پيش از كشته شدن ناصرالدين شاه، در 13 نوروز، پس از بازگشت از سياحت و زيارت حضرت عبدالعظيم(ع)، به سكته قلبى درگذشت. گروهى مرگ او را مشکوک اعلام كرده و گفته‌اند كه امين‌السلطان وى را مسموم ساخته است، اما ترديد نيست كه او از بيمارى‌هاى گوناگون چون قند، چاقى و ناراحتى قلبى رنج مى‌برده است. پيكرش را چندى بعد در وادى السلام نجف به خاک سپردند. بر طبق وصيت او، همه دارایى و کتابخانه‌اش را ناصرالدين شاه متصرف شد، اما بخشى از آن را به همسرش بازگرداند و اشرف‌السلطنه مخصوصاً پاره‌اى از کتاب‌هاى وى چون نسخه خطى روزنامه خاطرات را به کتابخانه آستان قدس رضوى تقديم كرد.
وى سرانجام در 53 سالگى و حدود یک ماه پيش از كشته شدن ناصرالدين شاه، در 13 نوروز، پس از بازگشت از سياحت و زيارت حضرت عبدالعظيم(ع)، به سكته قلبى درگذشت. گروهى مرگ او را مشکوک اعلام كرده و گفته‌اند كه امين‌السلطان وى را مسموم ساخته است، اما ترديد نيست كه او از بيمارى‌هاى گوناگون چون قند، چاقى و ناراحتى قلبى رنج مى‌برده است. پیکرش را چندى بعد در وادى السلام نجف به خاک سپردند. بر طبق وصيت او، همه دارایى و کتابخانه‌اش را ناصرالدين شاه متصرف شد، اما بخشى از آن را به همسرش بازگرداند و اشرف‌السلطنه مخصوصاً پاره‌اى از کتاب‌هاى وى چون نسخه خطى روزنامه خاطرات را به کتابخانه آستان قدس رضوى تقديم كرد.


== آثار==
== آثار==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش