۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اعتقادات فرق المسلمين و المشركين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'يك' به 'یک'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
'''اعتقادات فرق المسلمين و المشركين''' نوشته [[فخر رازی، محمد بن عمر|امام فخر الدين رازى]] (543يا544-606ق.) کتابى است به زبان عربى در ذكر نام و برخى از اصول عقايد فرقه‌هاى اسلامى و بعضى فرق غير اسلامى. | '''اعتقادات فرق المسلمين و المشركين''' نوشته [[فخر رازی، محمد بن عمر|امام فخر الدين رازى]] (543يا544-606ق.) کتابى است به زبان عربى در ذكر نام و برخى از اصول عقايد فرقه‌هاى اسلامى و بعضى فرق غير اسلامى. | ||
نام کتاب در | نام کتاب در یکى از دو نسخه خطى موجود آن به صورت کتاب الفرق في شرح احوال مذاهب المسلمين و المشركين آمده است. | ||
مقايسه اين کتاب با آثار مشابه نشان مى‌دهد كه اثر رازى به رغم ايجاز به دليل اشتمال بر نام و عنوان مهم‌ترين فرقه‌هاى اسلامى و منسوب به اسلام و همچنين فرقه‌هاى اديان مسيحى و يهودى و زردشتى و نيز زبان ساده و سهلى كه در بيان اعتقادات اين فرقه‌ها به كار رفته و هم به خصوص از اين جهت كه نویسنده از هر اظهارنظرى خوددارى كرده و مورخ‌وار به موضوع نگريسته ممتاز است. | مقايسه اين کتاب با آثار مشابه نشان مى‌دهد كه اثر رازى به رغم ايجاز به دليل اشتمال بر نام و عنوان مهم‌ترين فرقه‌هاى اسلامى و منسوب به اسلام و همچنين فرقه‌هاى اديان مسيحى و يهودى و زردشتى و نيز زبان ساده و سهلى كه در بيان اعتقادات اين فرقه‌ها به كار رفته و هم به خصوص از اين جهت كه نویسنده از هر اظهارنظرى خوددارى كرده و مورخ‌وار به موضوع نگريسته ممتاز است. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
کتاب شامل ده باب است به اين شرح: | کتاب شامل ده باب است به اين شرح: | ||
باب اول، در فرقه‌هاى معتزله شامل سه فصل. در فصل اول از مشتركات اين فرقه‌ها سخن رفته، در فصل دوم وجه تسميه معتزله ذكر شده و در فصل سوم از هفده فرقه اين نحله كلامى؛ از جمله غيلانيه، واصليه، هذيليه، نظاميه، و وجه تسميه هر | باب اول، در فرقه‌هاى معتزله شامل سه فصل. در فصل اول از مشتركات اين فرقه‌ها سخن رفته، در فصل دوم وجه تسميه معتزله ذكر شده و در فصل سوم از هفده فرقه اين نحله كلامى؛ از جمله غيلانيه، واصليه، هذيليه، نظاميه، و وجه تسميه هر یک و ویژگى اعتقادى و وجوه تمايز آنها ياد شده است. | ||
در باب دوم، وجه تسميه و خصوصيات اعتقادى بيست و | در باب دوم، وجه تسميه و خصوصيات اعتقادى بيست و یک فرقه از فرقه‌هاى خوارج؛ از جمله محكميه، ازارقه، بيهسيه، عجارده، ميمونيه ذكر شده است. در اين باب فرقه‌هاى خوارج، به ترتيب زمان پيدايش و تسلسل تاريخى ظهور آنها بررسى شده است. | ||
باب سوم، به فرقه‌هاى رافضى اختصاص يافته است. رازى در وجه تسميه اين فرقه‌ها آورده كه چون زيد بن على(ع) بر هشام بن عبدالملك اموى قيام كرد، لشكريانش بر ابوبكر طعن زدند و زيد بن على آنها را از اين كار بازداشت. لشكريان از وى روى برگرداندند و زيد آنها را رافضى - رد كننده نظر و دستور پيشواى قيام - خواند. رازى رافضيان را چهار گروه دانسته، اما در شرح خود از سه گروه زيديه، اماميه و كيسانيه، نام برده است. وى همچنين از زيديه سه فرقه، از اماميه سيزده فرقه و از غلاة اماميه پانزده فرقه را نام برده و شیعیان دوازده امامى را كه قايل به غيبت امام دوازدهم هستند «اصحاب الانتظار» خوانده است. رازى فرقه‌اى را كه معتقدند كسى كه به دست ابن ملجم به قتل رسيد، | باب سوم، به فرقه‌هاى رافضى اختصاص يافته است. رازى در وجه تسميه اين فرقه‌ها آورده كه چون زيد بن على(ع) بر هشام بن عبدالملك اموى قيام كرد، لشكريانش بر ابوبكر طعن زدند و زيد بن على آنها را از اين كار بازداشت. لشكريان از وى روى برگرداندند و زيد آنها را رافضى - رد كننده نظر و دستور پيشواى قيام - خواند. رازى رافضيان را چهار گروه دانسته، اما در شرح خود از سه گروه زيديه، اماميه و كيسانيه، نام برده است. وى همچنين از زيديه سه فرقه، از اماميه سيزده فرقه و از غلاة اماميه پانزده فرقه را نام برده و شیعیان دوازده امامى را كه قايل به غيبت امام دوازدهم هستند «اصحاب الانتظار» خوانده است. رازى فرقه‌اى را كه معتقدند كسى كه به دست ابن ملجم به قتل رسيد، یکى از جنيان به صورت على(ع) بود و امام به آسمان عروج كرد و به زودى ظهور خواهد كرد و رعد و برق آسمان نشانه صوت و سطوت اوست، نه در زمره غلاة، بلكه در آغاز فرق اماميه آورده، بى‌آنكه نامى برای آن ذكر كند. فصل سوم اين باب به كيسانيه (معتقدان به امامت محمد حنفيه فرزند [[امام على(ع)|حضرت امير عليه‌السلام]]) اختصاص دارد. | ||
باب چهارم به فرقه‌هاى مشبهه اختصاص يافته است. | باب چهارم به فرقه‌هاى مشبهه اختصاص يافته است. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
اين کتاب | اين کتاب یک بار به تحقيق على سامى النشّار (قاهره، 1356ق.) منتشر شده است. | ||
لازم به ذكر است كه در تحقيق ديگرى كه از اين کتاب صورت گرفته، در پاورقى آن توضيحاتى جامع و كامل راجع به مباحث موجود در کتاب آمده كه توسط "طه عبدالرئوف سعد مصطفى الهوارى" نوشته شده است و اين قسمت به نام "المرشد الامين الى اعتقادات فرق المسلمين و المشركين" نام گرفته است. از آنجا كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخررازى]] در بيان مطالب بسيار مختصر و موجز سخن گفته، اين دو نویسنده سعى كرده‌اند تا توضيح بيشترى درباره مطالب و اعتقادات فرق بياورند. [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] درباره اعتقادات فرق تنها به عقيده كلى حاكم بر فرقه‌ها اشاره كرده است؛ اما در قسمت المرشدالامين... درباره جزئيات عقيده آنها نيز سخن آمده است. | لازم به ذكر است كه در تحقيق ديگرى كه از اين کتاب صورت گرفته، در پاورقى آن توضيحاتى جامع و كامل راجع به مباحث موجود در کتاب آمده كه توسط "طه عبدالرئوف سعد مصطفى الهوارى" نوشته شده است و اين قسمت به نام "المرشد الامين الى اعتقادات فرق المسلمين و المشركين" نام گرفته است. از آنجا كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخررازى]] در بيان مطالب بسيار مختصر و موجز سخن گفته، اين دو نویسنده سعى كرده‌اند تا توضيح بيشترى درباره مطالب و اعتقادات فرق بياورند. [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] درباره اعتقادات فرق تنها به عقيده كلى حاكم بر فرقه‌ها اشاره كرده است؛ اما در قسمت المرشدالامين... درباره جزئيات عقيده آنها نيز سخن آمده است. | ||