پرش به محتوا

مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی: تفاوت میان نسخه‌ها

لینک درون متنی
بدون خلاصۀ ویرایش
(لینک درون متنی)
خط ۳۲: خط ۳۲:
}}  
}}  


'''مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی'''، مشتمل بر تعدادی از رساله‎های فاضل تونی است. کتاب با تصحیح و بازنگری [[دستیاری، مجید|مجید دستیاری]]، تحقیق وحید روح‎الله‎پور منتشر شده است.  
'''مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی'''، مشتمل بر تعدادی از رساله‎های [[فاضل توني، محمد حسين|فاضل تونی]] است. کتاب با تصحیح و بازنگری [[دستیاری، مجید|مجید دستیاری]]، تحقیق [[روح الله پور، وحيد|وحید روح‎الله‎پور]] منتشر شده است.  


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۰: خط ۴۰:
کتاب با مقدمه‎ای در شرح حال نویسنده، آثار، اساتید و توضیحی درباره کتاب حاضر آغاز شده است<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص37-30</ref>‎.
کتاب با مقدمه‎ای در شرح حال نویسنده، آثار، اساتید و توضیحی درباره کتاب حاضر آغاز شده است<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص37-30</ref>‎.
   
   
کتاب مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی، مجموعه‎ای از آثار مهم مرحوم [[تونی، عبدالله بن محمد|فاضل تونی]]‎ است که «با بیانی رسا و شیوا بـه تـبیین و تفسیر مباحثی از‎ شرح‎ فصوص‎ قـیصری، الهـیات، طبیعیات، منطق‎ و مباحث عالی عرفان نظری پرداخته‎اند که در عین مختصر بودن، بسیار مفید است‎. ‎‎ایشان‎ بحث‎های منطق، طبیعیات، الهیات و تعلیقه بر شرح فصوص را بـه زبـان فارسی نگاشته‎اند‎، اما‎ رسـاله‎‎ مـوجز و عمیق مراتب خمس که تقریرات درس عارف نامدار، میرزا هاشم اشکوری است را به‎ زبان عربی نوشته‎اند»<ref>ر.ک: رضوی، مسعود، ص87</ref>‎. خوشبختانه ایـن رسـاله تـوسط حجت‎الاسلام حمید پارسانیا‎ به فارسی بـرگردانده شـده و در ضمن مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص88، پی‎نوشت 5؛ متن کتاب، ص129</ref>‎.  
کتاب مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی، مجموعه‎ای از آثار مهم مرحوم [[فاضل توني، محمد حسين|فاضل تونی]]‎ است که «با بیانی رسا و شیوا بـه تـبیین و تفسیر مباحثی از‎ شرح‎ فصوص‎ قـیصری، الهـیات، طبیعیات، منطق‎ و مباحث عالی عرفان نظری پرداخته‎اند که در عین مختصر بودن، بسیار مفید است‎. ‎‎ایشان‎ بحث‎های منطق، طبیعیات، الهیات و تعلیقه بر شرح فصوص را بـه زبـان فارسی نگاشته‎اند‎، اما‎ رسـاله‎‎ مـوجز و عمیق مراتب خمس که تقریرات درس عارف نامدار، میرزا هاشم اشکوری است را به‎ زبان عربی نوشته‎اند»<ref>ر.ک: رضوی، مسعود، ص87</ref>‎. خوشبختانه ایـن رسـاله تـوسط حجت‎الاسلام حمید پارسانیا‎ به فارسی بـرگردانده شـده و در ضمن مجموعه رسائل عرفانی و فلسفی منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص88، پی‎نوشت 5؛ متن کتاب، ص129</ref>‎.  


نویسنده، تعلیقه بر شرح فصوص الحكم را با این عبارات آغاز کرده است: «چنین گوید بنده خاطی فانی، محمدحسین شهیر به [[تونی، عبدالله بن محمد|فاضل تونی]]، که چون کتابت شرح فصوص الحكم تصنیف عارف کامل داوود بن محمود قیصری ساوی از مهم‎ترین کتب اهل عرفان است و عمده در فهم کتاب فصوص الحكم مقدماتی است که شارح در اول کتاب ذکر کرده و فهم بعضی از عبارات آن مشکل و محتاج به توضیح و بیان است، لذا بر آن شدم که بر پاره‎ای از عبارات مشکله آن به‎نحوی که از اساتید عظام شنیده یا از کتب اهل عرفان استفاده کرده‎ام، شرحی بنویسم تا فهم آن کتاب بر قارئین محترم آسان گردد و در انجام این مقصود از خدا استعانت می‎جویم و این رساله را به نام تعلیقه بر شرح فصوص مسمی ساختم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص41</ref>‎.
نویسنده، تعلیقه بر شرح فصوص الحكم را با این عبارات آغاز کرده است: «چنین گوید بنده خاطی فانی، محمدحسین شهیر به [[فاضل توني، محمد حسين|فاضل تونی]]، که چون کتابت شرح فصوص الحكم تصنیف عارف کامل داوود بن محمود قیصری ساوی از مهم‎ترین کتب اهل عرفان است و عمده در فهم کتاب فصوص الحكم مقدماتی است که شارح در اول کتاب ذکر کرده و فهم بعضی از عبارات آن مشکل و محتاج به توضیح و بیان است، لذا بر آن شدم که بر پاره‎ای از عبارات مشکله آن به‎نحوی که از اساتید عظام شنیده یا از کتب اهل عرفان استفاده کرده‎ام، شرحی بنویسم تا فهم آن کتاب بر قارئین محترم آسان گردد و در انجام این مقصود از خدا استعانت می‎جویم و این رساله را به نام تعلیقه بر شرح فصوص مسمی ساختم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص41</ref>‎.


تونی، رساله مراتب خمس را اگرچه با این عنوان یاد کرده است، اما در آن تنها به شرح برخی از مراتب پرداخته که مستقر در حضرات خمس نیست، ولکن رساله مشتمل بر مطالب مربوط به بعضی از مراتب خمس، از جمله: اشاره به امتیاز اسماء ذات و اسماء ذاتی، بیان نهایت حکمی که درباره حق می‎توان نمود، تبیین محدوده علم انسان کامل و مسئله بداء و وجه خوف کمل و جزع و بکاء آنان. همچنین در رساله به‎مناسبت برخی از عبارات صدرالمتألهین در اسفار که در باب نسبت تردد و ابتلاء به خداوند و مسئله بداء می‎باشد نیز آمده است و به‎گونه‎ای بدیع توضیح داده شده و به‎مناسبت تعلیقه مرحوم حکیم سبزواری در شرح عبارات صدرالمتألهین بررسی و نقد شده است<ref>ر.ک: همان، ص130</ref>‎.  
[[فاضل توني، محمد حسين|تونی]]، رساله مراتب خمس را اگرچه با این عنوان یاد کرده است، اما در آن تنها به شرح برخی از مراتب پرداخته که مستقر در حضرات خمس نیست، ولکن رساله مشتمل بر مطالب مربوط به بعضی از مراتب خمس، از جمله: اشاره به امتیاز اسماء ذات و اسماء ذاتی، بیان نهایت حکمی که درباره حق می‎توان نمود، تبیین محدوده علم انسان کامل و مسئله بداء و وجه خوف کمل و جزع و بکاء آنان. همچنین در رساله به‎مناسبت برخی از عبارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در اسفار که در باب نسبت تردد و ابتلاء به خداوند و مسئله بداء می‎باشد نیز آمده است و به‎گونه‎ای بدیع توضیح داده شده و به‎مناسبت تعلیقه مرحوم [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]] در شرح عبارات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] بررسی و نقد شده است<ref>ر.ک: همان، ص130</ref>‎.  


در ابتدای رساله الهیات چنین می‎خوانیم: «حکما حکمت الهی به معنای اعم را چنین تعریف کرده‎اند: «حکمت الهی علمی است که در آن از احوال موجود مطلق، از آن جهت که موجود مطلق است بحث می‎شود» و بنابراین موضوع آن، موجود مطلق است بما هو موجود مطلق. اما غایت و فایده الهیات نیل به سعادت حقیقی است؛ یعنی اتصال نفس انسانی به عقل فعال به سبب انتقاش آن به صور علمیه موجودات. مقاصد و مباحث علم الهیات، یا بحث از عوارض و اوصاف موجود بما هو موجود است و یا بحث از ذوات است و ذوات یا مقولات عشر است، که مانند انواع است برای موجود بما هو موجود و یا اسباب قصوی است برای هر موجود معلولی، پس علم الهیات مشتمل بر سه مقصد است: امور عامه، جواهر و اعراض و الهیات بمعنی الاخص که در آن از ذات و صفات و افعال خدای متعال بحث می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>‎.  
در ابتدای رساله الهیات چنین می‎خوانیم: «حکما حکمت الهی به معنای اعم را چنین تعریف کرده‎اند: «حکمت الهی علمی است که در آن از احوال موجود مطلق، از آن جهت که موجود مطلق است بحث می‎شود» و بنابراین موضوع آن، موجود مطلق است بما هو موجود مطلق. اما غایت و فایده الهیات نیل به سعادت حقیقی است؛ یعنی اتصال نفس انسانی به عقل فعال به سبب انتقاش آن به صور علمیه موجودات. مقاصد و مباحث علم الهیات، یا بحث از عوارض و اوصاف موجود بما هو موجود است و یا بحث از ذوات است و ذوات یا مقولات عشر است، که مانند انواع است برای موجود بما هو موجود و یا اسباب قصوی است برای هر موجود معلولی، پس علم الهیات مشتمل بر سه مقصد است: امور عامه، جواهر و اعراض و الهیات بمعنی الاخص که در آن از ذات و صفات و افعال خدای متعال بحث می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص149</ref>‎.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش