تاريخ المستبصر، صفة بلاد اليمن و مكة و بعض الحجاز: تفاوت میان نسخه‌ها

تاريخ المستبصر كه درباره بلاد حجاز، مكه، يمن و اخبار مربوط به آنها نوشته شده؛ شامل دو قسمت است كه در يك جلد تدوين يافته است. مطالب اين اثر از مكه آغاز شده و با وصف مختصري از بحرين پايان يافته است. قسمت زيادي از اين كتاب؛ يعنى بيش از يك پنجم آن منحصر به وصف شهر عدن است.

درباره مؤلف كتاب بين محققان اختلاف نظر وجود دارد. برخى با ذكر دلايلى از قبيل اين كه مؤلف در جايى از پدرش با نام محمد ابن مسعود بن على بن احمد بن مجاور بغدادي نيشابوري و از برادرش با نام احمد بن محمد بن مسعود ياد كرده و يا شناخت او در اشعار فارسی و به كار بردن اصطلاحات فارسی و... انتساب اين اثر را به ابن مجاورِ شيبانى دمشقى قاطعانه رد كرده، احتمال مى‌دهند كه كتاب به محمد بن مسعود... بن مجاور بغدادي نيشابوري منسوب باشد و از عدم توجه پژوهندگان پيشين و محققان و دانشمندان معروفى؛ مانند فران و بروكلمان به اين مسأله روشن تعجب مى‌كنند.