۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاريخ المستبصر، صفة بلاد اليمن و مكة و بعض الحجاز: تفاوت میان نسخه‌ها
تاريخ المستبصر، صفة بلاد اليمن و مكة و بعض الحجاز (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۲۳:۵۳
، ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی'
جز (جایگزینی متن - 'فرانسوي' به 'فرانسوی') |
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی') |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
درباره مؤلف كتاب بين محققان اختلاف نظر وجود دارد. برخى با ذكر دلايلى از قبيل اين كه مؤلف در جايى از پدرش با نام محمد ابن مسعود بن على بن احمد بن مجاور بغدادي نيشابوري و از برادرش با نام احمد بن محمد بن مسعود ياد كرده و يا شناخت او در اشعار | درباره مؤلف كتاب بين محققان اختلاف نظر وجود دارد. برخى با ذكر دلايلى از قبيل اين كه مؤلف در جايى از پدرش با نام محمد ابن مسعود بن على بن احمد بن مجاور بغدادي نيشابوري و از برادرش با نام احمد بن محمد بن مسعود ياد كرده و يا شناخت او در اشعار فارسی و به كار بردن اصطلاحات فارسی و... انتساب اين اثر را به ابن مجاورِ شيبانى دمشقى قاطعانه رد كرده، احتمال مى‌دهند كه كتاب به محمد بن مسعود... بن مجاور بغدادي نيشابوري منسوب باشد و از عدم توجه پژوهندگان پيشين و محققان و دانشمندان معروفى؛ مانند فران و بروكلمان به اين مسأله روشن تعجب مى‌كنند. | ||
ابومَخْزَمه در نوشته‌هاي خود درباره عربستان جنوبى كه برگزيده‌اي است از تاريخ‌هاي ابن مجاور و جَنَدي و اَهْدَل مطالب مهمى از تاريخ المستبصر نقل مى‌كند و تقريباً در همه جا فقط به ذكر نام كتاب بسنده كرده و يا ندرتاً از مؤلف آن، بدون اشاره به اسم و كنيه و مشخصاتش، با عنوان «ابن مجاور» سخن مى‌راند. | ابومَخْزَمه در نوشته‌هاي خود درباره عربستان جنوبى كه برگزيده‌اي است از تاريخ‌هاي ابن مجاور و جَنَدي و اَهْدَل مطالب مهمى از تاريخ المستبصر نقل مى‌كند و تقريباً در همه جا فقط به ذكر نام كتاب بسنده كرده و يا ندرتاً از مؤلف آن، بدون اشاره به اسم و كنيه و مشخصاتش، با عنوان «ابن مجاور» سخن مى‌راند. | ||
نكته ديگرى كه بايد در باب زبان اصلى ابن مجاور بدان اشاره كرد، وفور استفاده از زبان و ادب | نكته ديگرى كه بايد در باب زبان اصلى ابن مجاور بدان اشاره كرد، وفور استفاده از زبان و ادب فارسی در نگارش كتاب است. او به احتمال زياد فارسی زبان بوده و اشعار متعددى از فارسی را در ميان سخنانش نقل كرده و حتى برخى از آنها سروده شخص وى است. تمام مقايسات جغرافيايى و فرهنگى او با شرق اسلامى ست. از سوى ديگر در صفحه 14 متن كتاب (تصحيح لوفگرن) شواهدى موجود است كه او در خراسان بوده و اطلاعات او در باب فرهنگ و نوع غذا و پوشاك آن مردم زياد است. البته نمى‌توان با اتكا به اين اطلاعات وى را همچون ركس اسميت زاده خراسان دانست و نسب او را به جاى «شيبانى دمشقى»، «نيشابورى بغدادى» دانست. ركس اسميت در مقاله‌اى كه در سال 1996 درباب زبان نگارش ابن مجاور به چاپ رساند، مدعى شد نوع ساختار زبان شناسانه اثر او به نوعى غيركلاسيك و غيربومى به نظر مى‌رسد. وى دقيقا عبارت «عربى ميانه» يا Middle Arabic را در باب زبان نگارش اين اثر بكار برده و منظورش همسان انگارى اين نوع نگارش با آثار عربیست كه توسط يهوديان و مسيحيان نگاشته شده است. او در ميان ديگر آثار عربى مسلمين با اذعان به اين كه كمتر كتابى را مى‌توان با اين سطح و نوع زبان مشاهده كرد، به كتاب الاعتبار اسامه بن مُنقذ اشاره كرده است. | ||
اولين محققى كه به ارزش و اهميت اين اثر پى‌برد و وسيله معرفى ابن مجاور گرديد، اشپرنگر بود. وى در سال 1864 يك كپى از اين كتاب كه برگرفته از نسخه‌اى از آن در كتابخانه استانبول بود را، از طريق شِفِر بدست آورد. اتكاي وي در تهيه اثر خود با عنوان «راه‌هاي تجارتى در شرق» كه درباره راه‌هاي عربستان نوشته شده، غالباً به كتاب ابن مجاور است. بعدها سه تن ديگر نيز توجه ويژه‌اى به اين كتاب كردند؛ دخويه، يوسف يعقوب و دردنبورگ. هانتر در اثر خود درباره عدن اشاره مى‌كند كه قسمت اعظم آن را از تاريخ المستبصر ابن مجاور كه توسط مايلز، مأمور سياسى و كنسولى بريتانيا در مسقط ترجمه شده، گرفته است. فران نيز ضمن تأييد اين نظر، به جز مقدسى، نويسنده ديگري از عرب را سزاوار مقايسه با ابن مجاور نمى‌شناسد و ابن مجاور را از لحاظ وصف جزئيات برتر از مقدسى مى‌شمارد. | اولين محققى كه به ارزش و اهميت اين اثر پى‌برد و وسيله معرفى ابن مجاور گرديد، اشپرنگر بود. وى در سال 1864 يك كپى از اين كتاب كه برگرفته از نسخه‌اى از آن در كتابخانه استانبول بود را، از طريق شِفِر بدست آورد. اتكاي وي در تهيه اثر خود با عنوان «راه‌هاي تجارتى در شرق» كه درباره راه‌هاي عربستان نوشته شده، غالباً به كتاب ابن مجاور است. بعدها سه تن ديگر نيز توجه ويژه‌اى به اين كتاب كردند؛ دخويه، يوسف يعقوب و دردنبورگ. هانتر در اثر خود درباره عدن اشاره مى‌كند كه قسمت اعظم آن را از تاريخ المستبصر ابن مجاور كه توسط مايلز، مأمور سياسى و كنسولى بريتانيا در مسقط ترجمه شده، گرفته است. فران نيز ضمن تأييد اين نظر، به جز مقدسى، نويسنده ديگري از عرب را سزاوار مقايسه با ابن مجاور نمى‌شناسد و ابن مجاور را از لحاظ وصف جزئيات برتر از مقدسى مى‌شمارد. | ||