۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
زبدة التواريخ (مستوفي): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'جنگ‌هاي' به 'جنگ‌های'
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای') |
جز (جایگزینی متن - 'جنگ‌هاي' به 'جنگ‌های') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
لكهارت كه تحقيق مفصل و معتبرى در مورد سقوط شاه سلطان حسين و سال‌هاى حكومت افغان‌ها در ايران انجام داده است، مى‌گويد كه زبدة التواريخ «بى‌شك از مهم‌ترين منابع فارسى براى اين دوره است». مدرس رضوى هم در مقدمه مجمل‌التواريخ درباره اين اثر نقل مشابهى دارد: «براى اواخر سلاطين صفويه و دوران هرج و مرج مملكت و تسلط افاغنه بر ايران بهترين كتاب، زبدة التواريخ محمد محسن بن عبدالكريم مستوفى آستان قدس رضوى است كه آن را به نام رضا قلى پسر نادر شاه تأليف كرده». البته او نام پدر محمد محسن را به جاى محمد كريم به غلط عبدالكريم ذكر كرده است. | لكهارت كه تحقيق مفصل و معتبرى در مورد سقوط شاه سلطان حسين و سال‌هاى حكومت افغان‌ها در ايران انجام داده است، مى‌گويد كه زبدة التواريخ «بى‌شك از مهم‌ترين منابع فارسى براى اين دوره است». مدرس رضوى هم در مقدمه مجمل‌التواريخ درباره اين اثر نقل مشابهى دارد: «براى اواخر سلاطين صفويه و دوران هرج و مرج مملكت و تسلط افاغنه بر ايران بهترين كتاب، زبدة التواريخ محمد محسن بن عبدالكريم مستوفى آستان قدس رضوى است كه آن را به نام رضا قلى پسر نادر شاه تأليف كرده». البته او نام پدر محمد محسن را به جاى محمد كريم به غلط عبدالكريم ذكر كرده است. | ||
بسيارى از مطالب تاريخى كه محمد محسن از عصر آخرين سلاطين صفوى نقل كرده است، در منابع ديگر يافت نمى‌شود. او در هنگام | بسيارى از مطالب تاريخى كه محمد محسن از عصر آخرين سلاطين صفوى نقل كرده است، در منابع ديگر يافت نمى‌شود. او در هنگام جنگ‌هایى كه با ابدالى‌هاى هرات مى‌شد، در مشهد حضور داشته است. بنابراین، اطلاعات دقيقى از اين نبردها كه عموماًبا پيروزى ابدالى‌ها همراه بود، به دست مى‌دهد. هنگامى كه فتحعلى خان تركمان از طرف دربار فرماندهى سپاه قزلباش‌ها را براى فتح هرات و قندهار به عهده گرفت، براى تدارکسپاهش طلاها و نقره‌هاى آستانه [[امام رضا(ع)]] را با عنوان قرض تصرف كرد. در جلسه‌اى كه با حضور بزرگان مشهد صورت حساب خزائن آستانه تهيه مى‌شده، به گفته محمد محسن، محمد آقاى ناظر مسجد جامع؛ يعنى رئيس مؤلف هم حضور داشته است. به همين خاطر وزن دقيق طلا و نقره‌اى كه فتحعلى خان تصاحب كرده بود، در كتاب خود نوشته است. | ||
اساسا آمار و ارقامى را كه محمد محسن از تعداد سپاهيان يا مخارج آنها و با بذل و بخشش‌هاى شاهان صفوى به زيارتگاه‌ها در اثر خود آورده است، مى‌شود به خاطر دسترسى او به دفاتر ديوانى، معتبر تلقى كرد. همچنين آمار هفتصد هزار كشته از مردم اصفهان در جريان محاصره و سقوط پايتخت ايران به دست محمود افغان كه مؤلف زبدة التواريخ به استناد ليست تهيه شده، از طرف حاكمان جديد اصفهان نقل كرده است، از تخمين‌هايى كه ديگر منابع ارائه داده‌اند، مستندتر است. | اساسا آمار و ارقامى را كه محمد محسن از تعداد سپاهيان يا مخارج آنها و با بذل و بخشش‌هاى شاهان صفوى به زيارتگاه‌ها در اثر خود آورده است، مى‌شود به خاطر دسترسى او به دفاتر ديوانى، معتبر تلقى كرد. همچنين آمار هفتصد هزار كشته از مردم اصفهان در جريان محاصره و سقوط پايتخت ايران به دست محمود افغان كه مؤلف زبدة التواريخ به استناد ليست تهيه شده، از طرف حاكمان جديد اصفهان نقل كرده است، از تخمين‌هايى كه ديگر منابع ارائه داده‌اند، مستندتر است. | ||