از روزگار رفته حکایت: تفاوت میان نسخه‌ها

[[فرمان فرماییان، محمدولی]] (نويسنده)

[[زمانی نیا، مصطفی]] (ويرايشگر)

دومين جلد، خاطرات محمد ولى ميرزا فرمان فرماييان، در سه فصل تدوين شده و مطابق با ادوار پنجم، ششم، و هفتم مجلس شوراى ملى است. محمد ولى ميرزا در هر سه دوره، به عنوان نماينده مردم تبريز، به مجلس شوراى ملى راه يافت و از نزدیک  شاهد فعل و انفعالات و آمد و رفتها و زد و بندهايى بود كه به سقوط احمد شاه، انقراض سلسله قاجاريه، ظهور رضا شاه، و تأسيس سلسله پهلوى، منجر شد. او اگر چه در دوره چهارم نيز در مجلس شورهى ملى حاضر بود و از سوى مردم تبريز وكالت داشت؛ اما راجع به آن چيزى ننوشته است. علاوه بر اين او در دوره‌هاى سيزدهم و چهاردهم نيز وكيل مجلس بود و در دوره كوتاهى، از مهر تا ديماه 1325، وزير كار شد.

لازم به توضيح است كه نويسنده از شيوه نگارشى خاصى برخوردار است كه به لحاظ ادبى خالى از اشكال نيست و البته در کتاب‌هاى آن مقطع تاريخى چنين نگارشى بى‌سابقه نيست. اكنون به بخش‌هايى از کتاب با ذكر تاريخ آن ارائه مى‌شود:

1- چهارشنبه 2 اسفند 1340: «دكتر امينى رهسپار مسافرت اروپا شده است. چنانكه مشهور كرده‌اند، با تصويب دوستان و سفارش قبلى آنها، منظور گرفتن كمك‌هاى گوناگون است. خود دوستان صلاح اين طور مى‌دانند كه ده برابر گفتارهاى پياپى بيگانگان، البته معلوم است در عرف بيگانگان چه كسانى هستند، دول غربى هم به موقعيت ما علاقه بيشترى نشان بدهند و در برنامه‌هاى متعدد مشاركت نمايند و سرمايه‌گذارى بدارند. حالا تا چه حد موفقيت به دست بيايد، معلوم نيست. مخصوصا تاكنون از سابقه مذاكرات و درخواست‌هاى گذشته، از آلمان نتيجه رضايت‌بخش به دست نيامده، اين است با توسل به خود نخست وزير اميدهايى تازه مى‌شود».

اين اشخاص كه فقط آشنايى دارند، بيشتر از اقوام نزدیک  به درد مى‌خورند و صادقانه‌تر حاضرند، خدمتى از دستشان برآيد، انجام دهند. ترتيب اشخاص مصدر كار، در اين مملكت كه همان كلمه نوكر به آنها برازنده است و هميشه چشم را به بالا براى تعظيم و تملق دوخته‌اند و كوچك‌ترين احساس انسانيتى نسبت به غير مافوق ندارند و از هر گونه انجام خدمت ساده و مشروع بى‌اعتنا مى‌شوند؛ ولى اشاره از بالاها بشود، با سر مى‌دوند. خوشبختانه اين طبقه نوكر، اقليت كشور را تشكيل مى‌دهند و در مردم ساده و متوسط، اين رذالت‌ها خيلى كمتر است و دستگاه‌هاى بالا متأسفانه اين گونه رذالت‌ها را كاملا تشويق مى‌دارند و از آنها حمايت مخصوصى دارند. اين است كه اشخاص صاحب مقام و تحصيل كرده، از راه جاه‌طلبى، به اين پستى‌ها تن در مى‌دهند و دلقك هم مى‌شوند و علوم و فضايل را زيرپا مى‌گذارند و تدريجا همين تحصيل‌كرده‌ها به واسطه سرمشق بد بالا، هم فاسد مى‌گردند و از جاده صلاح و صواب هم خارج مى‌شوند.

در ابتداى هر جلد فهرست مطالب و در آخر نيز نمايه آمده است. در پایان جلد سوم تعدادى از عكس‌هاى نويسنده و خانواده او و در يك بخش پيوستى فهرست موقوفات محمد ولى فرمان فرماييان و تعدادى از اسناد و نامه‌هاى رسمى ذكر شده است.