۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'پايان' به 'پایان') |
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر =الـاستبصار فیما اختلف من الاخبار. شرح | | عنوانهای دیگر =الـاستبصار فیما اختلف من الاخبار. شرح | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن شهید ثانی، محمد بن حسن]] ( | [[ابن شهید ثانی، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 130 /ط9 الف5028 | | کد کنگره =BP 130 /ط9 الف5028 | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
ميراث مكتوب [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ الطائقه، محمد بن حسن طوسى]]، بسى پر برگ و پربار است. از ميان چهار کتاب اصلى و معتبر حديثى شيعى، دو کتاب به خامهى آن بزرگوار است. «الأستبصار فيما اختلف من الأخبار» چهارمين و آخرين مجموعه ياد شده است. شيخ ابتداء تهذيب را نگاشته و پس از آن «استبصار» را | ميراث مكتوب [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ الطائقه، محمد بن حسن طوسى]]، بسى پر برگ و پربار است. از ميان چهار کتاب اصلى و معتبر حديثى شيعى، دو کتاب به خامهى آن بزرگوار است. «الأستبصار فيما اختلف من الأخبار» چهارمين و آخرين مجموعه ياد شده است. شيخ ابتداء تهذيب را نگاشته و پس از آن «استبصار» را تدوین كرده است. در «استبصار» كوشيده است، احاديث تعارضنما را به بحث نهاده، تعارض بدوى آنها را بزدايد. عالمان بسيارى بر آن شرح نوشته و يا تعليقه نگاشته و يا با نگارش حواشى به تبيين و توضيح مطالب آن پرداختهاند. در ميان شرحهاى مختلف استبصار «استقصاء الأعتبار» از جايگاه بلندى برخوردار است. | ||
«استقصاء الأعتبار»، کتابى روشمند، دقيق، سودمند و كارآمد است. کتاب كامل نيست و تمام ابواب «استبصار» را شامل نمىشود. مؤلف مقدمهاى دارد دراز دامن و سودمند؛ مشتمل بر 12 فايده، كه در متن آن از تعريف خبر، حديث، خبر متواتر، و چگونگى استوارى و نااستوارى خبر و حديث و قرائن پذيرش و عدم پذيرش احاديث، چگونگى عمل به خبر واحد و... با دقت تمام بحث شده است. محققان برخى از | «استقصاء الأعتبار»، کتابى روشمند، دقيق، سودمند و كارآمد است. کتاب كامل نيست و تمام ابواب «استبصار» را شامل نمىشود. مؤلف مقدمهاى دارد دراز دامن و سودمند؛ مشتمل بر 12 فايده، كه در متن آن از تعريف خبر، حديث، خبر متواتر، و چگونگى استوارى و نااستوارى خبر و حديث و قرائن پذيرش و عدم پذيرش احاديث، چگونگى عمل به خبر واحد و... با دقت تمام بحث شده است. محققان برخى از ویژگىهاى اين اثر فخيم را بدين سان رقم زدهاند: | ||
# شرح دقيق سند روايات و نتيجهگيرى استوار و دقيق رجالى از فرآيند پژوهش. | # شرح دقيق سند روايات و نتيجهگيرى استوار و دقيق رجالى از فرآيند پژوهش. | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
# تبيين و شرح واژههاى دشوارياب احاديث. | # تبيين و شرح واژههاى دشوارياب احاديث. | ||
# نظم استوار، چينش بحثها و ژرفايى و استوارى مطالب. | # نظم استوار، چينش بحثها و ژرفايى و استوارى مطالب. | ||
# پيراستگى از تكرار، افزوننگارىهاى غيرلازم، و ارجاع به تحقيقات عالمان و فقيهان و... گستردگى بحثهاى رجالى. اين | # پيراستگى از تكرار، افزوننگارىهاى غيرلازم، و ارجاع به تحقيقات عالمان و فقيهان و... گستردگى بحثهاى رجالى. اين ویژگى شايد مهمترين ویژگى کتاب باشد. چنانكه پيشتر آورديم، او بيش از پنج سال ملازم رجالى بزرگ [[استرآبادی، محمدامین بن محمدشریف|محمد امين استرآبادى]] بود، و چه بسيار آراء رجالى كه از استادش و از گفتگو و درسها گزارش مىكند كه در کتاب رجال وى نيست. | ||
شيوه پژوهش و شرح مؤلف بدينگونه است كه مؤلف روايت را گزارش مىكند و آنگاه ذيل عنوان «السند» به تفصيل سند روايت را به بحث مىنهد، و رجال سند را يك به يك ارزيابى مىكند و طرق موجود در اساتيد را بررسى مىكند، و مبانى و مستنداتى را كه رجاليان در داورىها درباره افراد و طرق داشتهاند، طرح كرده براى استوارى آنها و يا نقد و تزييف آنها استدلال مىكند. بدينسان چنانكه پيشتر آورديم، بخش بررسى سند روايات و ارزيابى رجال احاديث از مهمترين | شيوه پژوهش و شرح مؤلف بدينگونه است كه مؤلف روايت را گزارش مىكند و آنگاه ذيل عنوان «السند» به تفصيل سند روايت را به بحث مىنهد، و رجال سند را يك به يك ارزيابى مىكند و طرق موجود در اساتيد را بررسى مىكند، و مبانى و مستنداتى را كه رجاليان در داورىها درباره افراد و طرق داشتهاند، طرح كرده براى استوارى آنها و يا نقد و تزييف آنها استدلال مىكند. بدينسان چنانكه پيشتر آورديم، بخش بررسى سند روايات و ارزيابى رجال احاديث از مهمترين ویژگىهاى کتاب است. | ||
آنگاه با عنوانى به جنبههاى «فقهالحديثى» احاديث مىپردازد، و با بحث و بررسى در محتواى احاديث دربارهى داورىهاى شيخ در تبيين احاديث و جمع روايات نيز به تفصيل بحث مىكند. اگر آنچه را شيخ آورده بپذيرد، بدان استدلال مىكند و اگر نپذيرد در نقد آن نيز به تفصيل و دقت و مستدل بحث مىكند. | آنگاه با عنوانى به جنبههاى «فقهالحديثى» احاديث مىپردازد، و با بحث و بررسى در محتواى احاديث دربارهى داورىهاى شيخ در تبيين احاديث و جمع روايات نيز به تفصيل بحث مىكند. اگر آنچه را شيخ آورده بپذيرد، بدان استدلال مىكند و اگر نپذيرد در نقد آن نيز به تفصيل و دقت و مستدل بحث مىكند. واگویى وجوه معانى احاديث و عرضه احتمالات مختلف در محتواى روايات و جمع متعارض نشان مىدهد كه مؤلف از گستره دانش و دقت شايسته و استوار فهم برخوردار است، و وصفهايى؛ چون «المحقق»، «المدقق»، «فقيه»، «متبحرِ جامعِ كامل» و... درباره او كاملاً به جا است. | ||
پس از آنچه آمد گاه در پایان ذيل عنوان «اللغه» به تبيين و توضيح واژههاى دشوارياب مىپردازد. | پس از آنچه آمد گاه در پایان ذيل عنوان «اللغه» به تبيين و توضيح واژههاى دشوارياب مىپردازد. |
ویرایش