۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'وي' به 'وی'
جز (جایگزینی متن - '==پانویس== <references />' به '==پانویس== <references/>') |
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
[[ذهبى]] او را در آنچه نقل كرده، ثبت و صاحب بصيرت نوشته و در سيره و رجال و لغت فردى آگاه به شمار مىآورده است. ابن سيد الناس در شعر و ادب نيز از استعدادى وافر برخوردار بود، چنانكه [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] اشعار وى را مورد ستايش قرار داده است. اشعار وى در مدح پيامبر(ص) و بزرگان قاهره و دوستانش و در خصوص مطالب متنوع ديگر است. وى خود برخى از اشعارش را براى [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] خوانده است. [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] ابيات بسيارى از او را در وافى و اعيان آورده كه به صورت مكاتبۀ بين آنان رد و بدل شده است. ابن شاكر در عيون و فوات و سبک ى و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] و مقرى نيز بسيارى از اشعار وى را نقل كردهاند. او در خط نيز استادى ماهر و زبردست و در قرائت و کتابت بسيار سريع بود، چنانكه كلام الله مجيد را در يك جمعه نوشت و کتاب سيرۀ خود را در عرض 20 روز به پايان برد. | [[ذهبى]] او را در آنچه نقل كرده، ثبت و صاحب بصيرت نوشته و در سيره و رجال و لغت فردى آگاه به شمار مىآورده است. ابن سيد الناس در شعر و ادب نيز از استعدادى وافر برخوردار بود، چنانكه [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] اشعار وى را مورد ستايش قرار داده است. اشعار وى در مدح پيامبر(ص) و بزرگان قاهره و دوستانش و در خصوص مطالب متنوع ديگر است. وى خود برخى از اشعارش را براى [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] خوانده است. [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] ابيات بسيارى از او را در وافى و اعيان آورده كه به صورت مكاتبۀ بين آنان رد و بدل شده است. ابن شاكر در عيون و فوات و سبک ى و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] و مقرى نيز بسيارى از اشعار وى را نقل كردهاند. او در خط نيز استادى ماهر و زبردست و در قرائت و کتابت بسيار سريع بود، چنانكه كلام الله مجيد را در يك جمعه نوشت و کتاب سيرۀ خود را در عرض 20 روز به پايان برد. | ||
ابن سيد الناس در كنار مطالعات علمى سمت استادى مدرسۀ ظاهريه و ابن حليقه (در كنار بركة الفيل) و مسجد الرصد را نيز به عهده داشت و خطيب جامع الخندق نيز بود و از اين راه حقوقى دريافت مىكرد. وى از شهر صفد و | ابن سيد الناس در كنار مطالعات علمى سمت استادى مدرسۀ ظاهريه و ابن حليقه (در كنار بركة الفيل) و مسجد الرصد را نيز به عهده داشت و خطيب جامع الخندق نيز بود و از اين راه حقوقى دريافت مىكرد. وى از شهر صفد و گویا از حلب نيز مستمرى داشت. جمع بسيارى از شاميان و مصريان و غير آنها از وى استماع حديث كرده و در درس وى شركت كردهاند. از مشاهير شاگردان وى مىتوان شمسالدين [[ذهبى]] را نام برد كه در تذكرة الحفاظ ابن سيد الناس را در شمار شيوخ خود نام برده است. [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] نيز کتابهاى ابن سيد الناس را در نزد وى قرائت و استماع كرده است. | ||
امير علمالدين دوادارى او را نزد سلطان ملك منصور حسامالدين لاجين برد و سلطان هنگامى كه خط زيباى وى را ديد، به او پيشنهاد كرد كه در ديوان انشا به خدمت مشغول شود و حقوقى نيز براى او تعيين كرد، اما او از خدمت در ديوان انشا عذر خواست، ولى مقررى را تا هنگام مرگ دريافت مىكرد. | امير علمالدين دوادارى او را نزد سلطان ملك منصور حسامالدين لاجين برد و سلطان هنگامى كه خط زيباى وى را ديد، به او پيشنهاد كرد كه در ديوان انشا به خدمت مشغول شود و حقوقى نيز براى او تعيين كرد، اما او از خدمت در ديوان انشا عذر خواست، ولى مقررى را تا هنگام مرگ دريافت مىكرد. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
وفات | وفات | ||
ابن سيد الناس در سال 734ق به مرگ ناگهانى در قاهره درگذشت. جمع بسيارى از قضات، امرا، فقها و لشكريان و ديگر مردم در تشييع جنازۀ وى شركت كردند و قاضى القضات جلالالدين | ابن سيد الناس در سال 734ق به مرگ ناگهانى در قاهره درگذشت. جمع بسيارى از قضات، امرا، فقها و لشكريان و ديگر مردم در تشييع جنازۀ وى شركت كردند و قاضى القضات جلالالدين قزوینى بر وى نماز گزارد و او را در قرافه به خاک سپردند. [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] كه آن هنگام در دمشق به سر مىبرد، چكامهاى بلند و سوزناك در رثاى وى سرود. ابن سيد الناس داراى کتابخانهاى مهم و غنى بوده است كه غالب آنها به وسيلۀ پدرش از تونس به مصر آورده شده بود. او از يادداشتهاى پدر بزرگ خویش مخصوصا در تدوین کتاب معروف خود عيون الاثر استفاده كرده و به اين مطلب در همين کتاب اشاره كرده است. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
الف-چاپى | الف-چاپى | ||
#بشرى اللبيب في ذكرى الحبيب، كه قصايدى است در مدح پيامبر اسلام(ص) و قسمتى از آن به كوشش كوزگارتن (H. G. L. Kosegarten) در 1815م در اشترالزوند(Stralsund) آلمان به چاپ رسيده است. | #بشرى اللبيب في ذكرى الحبيب، كه قصايدى است در مدح پيامبر اسلام(ص) و قسمتى از آن به كوشش كوزگارتن (H. G. L. Kosegarten) در 1815م در اشترالزوند(Stralsund) آلمان به چاپ رسيده است. | ||
#عيون الاثر في فنون المغازى و الشمائل و السير، اين کتاب، چنانكه از نامش پيداست، در سيرۀ پيامبر اكرم است و بيشتر شهرت ابن سيد الناس مرهون همين کتاب است، مؤلف در مقدمۀ کتاب متذكر شده كه در اين مجموعه بهترين قسمتهاى مندرج در سيرهها را برگزيده و آنها را به ترتيب تاريخ وقوع حوادث به دنبال هم قرار داده است. او از آثار بسيارى در | #عيون الاثر في فنون المغازى و الشمائل و السير، اين کتاب، چنانكه از نامش پيداست، در سيرۀ پيامبر اكرم است و بيشتر شهرت ابن سيد الناس مرهون همين کتاب است، مؤلف در مقدمۀ کتاب متذكر شده كه در اين مجموعه بهترين قسمتهاى مندرج در سيرهها را برگزيده و آنها را به ترتيب تاريخ وقوع حوادث به دنبال هم قرار داده است. او از آثار بسيارى در تدوین سيرۀ خود استفاده كرده كه صحاح سته، سيرۀ ابن اسحاق، مغازى واقدى، [[الطبقات الكبری (دار الكتب العلمية)|طبقات ابن سعد]] و معجم الكبير طبرانى از آن جملهاند. با مطالعۀ کتاب به خوبى روشن مىشود كه ابن سيد الناس تا آنجا كه امكان داشته، حوادث را شرح داده و از نقل مطالب ضعيف دورى گزيده و گاهى حوادث را تحليل كرده است. | ||
#:وى بر صحت يك موضوع و يا رد آن استدلال نيز كرده و از اين رو سيرۀ وى نه تنها تاريخ نقلى، بلكه گه گاه اثرى تحليلى است. عيون الاثر در قاهره در 1356 ق1937/م و در دمشق در 1358 ق1939/م به چاپ رسيده است. بر اين کتاب شروحى نوشته شده است كه يكى از آنها از ابوعبدالله عزالدين محمد بن ابوبكر بن جماعۀ كنانى (د 819 ق1416/ م) است و نسخهاى خطى از آن در فلسطين به خط مؤلف موجود است. ديگرى نور النبراس از برهانالدين ابراهيم بن محمد بن خليل طرابلسى معروف به سبط ابن العجمى است كه نسخههايى از آن در کتابخانههاى | #:وى بر صحت يك موضوع و يا رد آن استدلال نيز كرده و از اين رو سيرۀ وى نه تنها تاريخ نقلى، بلكه گه گاه اثرى تحليلى است. عيون الاثر در قاهره در 1356 ق1937/م و در دمشق در 1358 ق1939/م به چاپ رسيده است. بر اين کتاب شروحى نوشته شده است كه يكى از آنها از ابوعبدالله عزالدين محمد بن ابوبكر بن جماعۀ كنانى (د 819 ق1416/ م) است و نسخهاى خطى از آن در فلسطين به خط مؤلف موجود است. ديگرى نور النبراس از برهانالدين ابراهيم بن محمد بن خليل طرابلسى معروف به سبط ابن العجمى است كه نسخههايى از آن در کتابخانههاى خديویه و ازهريه موجود است. چنانكه يكى از ناسخان کتاب در پايان جلد دوم يادآورى كرده، فتحالدين نابلسى نيز اين کتاب را در 3 جلد به نظم در آورده است. | ||
#المقامات العليّة في الكرامات الجليّة، كه به كوشش عفت وصال حمزه در 1986م در بيروت به چاپ رسيده است. | #المقامات العليّة في الكرامات الجليّة، كه به كوشش عفت وصال حمزه در 1986م در بيروت به چاپ رسيده است. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
#اجوبة على اسئلة في الحديث و غيره، كه احتمالا همان الدر النثير على اجوبة الشيخ ابى الحسن الصغير است كه بغدادى به آن اشاره مىكند. نسخهاى از اين کتاب در کتابخانۀ اسكوريال موجود است. | #اجوبة على اسئلة في الحديث و غيره، كه احتمالا همان الدر النثير على اجوبة الشيخ ابى الحسن الصغير است كه بغدادى به آن اشاره مىكند. نسخهاى از اين کتاب در کتابخانۀ اسكوريال موجود است. | ||
# | #الادویة المفردة، كه نسخهاى از آن در دار الكتب الوطنيۀ تونس موجود است. | ||
#شرح جامع الترمذى، اثرى ناتمام كه | #شرح جامع الترمذى، اثرى ناتمام كه گویا بعدها به وسيلۀ زينالدين ابوالفضل عراقى تكميل شده است. نسخهاى از ديباچۀ آن در کتابخانۀ گوتا موجود است. نيز احتمال دارد نسخۀ موجود در کتابخانۀ برلين شم 1250 مربوط به همين کتاب باشد. | ||
#عدة المعاد في عروض «بانت سعاد» كعب بن زهير در مدح پيامبر(ص) كه نسخهاى از آن در دار الكتب قاهره موجود است. | #عدة المعاد في عروض «بانت سعاد» كعب بن زهير در مدح پيامبر(ص) كه نسخهاى از آن در دار الكتب قاهره موجود است. | ||
#القصيدة العينية و القصيدة اللاميه، با شرح آن كه نسخهاى از اين دو در رامپور موجود است. | #القصيدة العينية و القصيدة اللاميه، با شرح آن كه نسخهاى از اين دو در رامپور موجود است. | ||
#قصايدى با عنوان منح المدح كه نسخهاى از آن در کتابخانۀ شهيد على، نسخهاى ديگر در دانشگاه ييل نگهدارى مىشود. همچنين قصيده يا قصايدى از وى در يك مجموعۀ شعرى در موزۀ عراق يافت مىشود. | #قصايدى با عنوان منح المدح كه نسخهاى از آن در کتابخانۀ شهيد على، نسخهاى ديگر در دانشگاه ييل نگهدارى مىشود. همچنين قصيده يا قصايدى از وى در يك مجموعۀ شعرى در موزۀ عراق يافت مىشود. | ||
#نور العيون في تلخيص سيرة الامين المأمون، كه خلاصهاى از کتاب عيون الاثر است و گاهى از آن به نام السيرة الصغرى ياد مىشود، چنانكه از عيون الاثر با عنوان السيرة الكبرى ياد كردهاند. نسخههايى از اين کتاب در کتابخانههاى | #نور العيون في تلخيص سيرة الامين المأمون، كه خلاصهاى از کتاب عيون الاثر است و گاهى از آن به نام السيرة الصغرى ياد مىشود، چنانكه از عيون الاثر با عنوان السيرة الكبرى ياد كردهاند. نسخههايى از اين کتاب در کتابخانههاى خديویۀ مصر، ازهريه، توپكايى سرايى و انستيتوى خاورشناسى شوروى موجود است. همچنين اجازه نامهاى از ابن سيد الناس به صلاحالدين [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] در کتابخانۀ برلين وجود دارد كه احتمال دارد، همان اجازۀ مندرج در وافى، باشد. | ||
[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] در وافى به يك رشته مكاتبات ادبى به نظم و نثر بين خود و ابن سيد الناس نيز اشاره كرده است<ref>رفیعی، علی، ج3، ص730-732</ref>. | [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] در وافى به يك رشته مكاتبات ادبى به نظم و نثر بين خود و ابن سيد الناس نيز اشاره كرده است<ref>رفیعی، علی، ج3، ص730-732</ref>. | ||