۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای') |
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوبكر جمالالدين محمد بن محمد فارقى حذاقى (جذامى) مصرى'''، معروف به '''ابن نباته'''، (686 - 7 صفر 768ق / 1287 - 13 اكتبر 1366م)، اديب، شاعر و | '''ابوبكر جمالالدين محمد بن محمد فارقى حذاقى (جذامى) مصرى'''، معروف به '''ابن نباته'''، (686 - 7 صفر 768ق / 1287 - 13 اكتبر 1366م)، اديب، شاعر و نویسنده مشهور عصر مماليك مىباشد. | ||
==لقب و کنیه ابن نباته== | ==لقب و کنیه ابن نباته== | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
بررسى ژرفتر در اشعار و آثار، چنين مىنماياند كه علاوه بر «قصايد مؤيديه» كه به بيش از 42 قطعه و قصيده مىرسد. تأليفات او همگى به خواست ابوالفداء به رشته نگارش درآمده است. از جمله مشاهيرى كه ابن نباته در دوره اقامت در حماه با آنان رابطهاى داشته، مىتوان شهابالدين محمود بن سليمان (د 725ق) كاتب ديوان انشاء دمشق و ابن صصرى احمد بن محمد را نام برد. | بررسى ژرفتر در اشعار و آثار، چنين مىنماياند كه علاوه بر «قصايد مؤيديه» كه به بيش از 42 قطعه و قصيده مىرسد. تأليفات او همگى به خواست ابوالفداء به رشته نگارش درآمده است. از جمله مشاهيرى كه ابن نباته در دوره اقامت در حماه با آنان رابطهاى داشته، مىتوان شهابالدين محمود بن سليمان (د 725ق) كاتب ديوان انشاء دمشق و ابن صصرى احمد بن محمد را نام برد. | ||
بيشتر اشعار او را مدح تشكيل مىدهد. وى به حكم تقليد، مدايح خود را غالباً با تغزل آغاز مىكند - گاه نيز برخلاف معمول، آن را در پايان قصيده مىآورد - سپس به ستايش صفات ممدوح مىپردازد و بيشتر، بزرگوارى، شجاعت و دانش وى را مىستايد. از | بيشتر اشعار او را مدح تشكيل مىدهد. وى به حكم تقليد، مدايح خود را غالباً با تغزل آغاز مىكند - گاه نيز برخلاف معمول، آن را در پايان قصيده مىآورد - سپس به ستايش صفات ممدوح مىپردازد و بيشتر، بزرگوارى، شجاعت و دانش وى را مىستايد. از سویى او دلبسته مجون است و در ديوان خود قطعههاى فراوانى مشحون از انديشه گناهآلود دارد و شايد به همين دليل بوده است كه گاهگاه به مدح رسول اكرم(ص) دست مىزده تا خویش را از احساس گناه وارهاند. | ||
اشعار وى در مدح پيامبر(ص)، از 6 قصيده فراتر نمىرود كه برخى از آنها را در معارضه با قصايد شعراى معروفى چون كعب بن زهير و [[حسان بن ثابت]] سروده است، اما در آنها نوآورى و معانى تازه كمتر يافت مىشود. | اشعار وى در مدح پيامبر(ص)، از 6 قصيده فراتر نمىرود كه برخى از آنها را در معارضه با قصايد شعراى معروفى چون كعب بن زهير و [[حسان بن ثابت]] سروده است، اما در آنها نوآورى و معانى تازه كمتر يافت مىشود. | ||
خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
وى علاوه بر قصايد انبوهى كه در مدح ابوالفداء و ملك افضل سرود و در 2 ديوان جداگانه گرد آورد، مدايح بسيارى نيز به ديگر بزرگان روزگارش، از جمله تاجالدين سبک ى، جمالالدين بن الشهاب محمود، تاجالدين بن الزين خضر تقديم داشته است. | وى علاوه بر قصايد انبوهى كه در مدح ابوالفداء و ملك افضل سرود و در 2 ديوان جداگانه گرد آورد، مدايح بسيارى نيز به ديگر بزرگان روزگارش، از جمله تاجالدين سبک ى، جمالالدين بن الشهاب محمود، تاجالدين بن الزين خضر تقديم داشته است. | ||
بخش ديگر شعر ابن نباته، مراثى است. سوزناكترين مراثى او، اشعارى است كه در مرگ نابهنگام فرزندان | بخش ديگر شعر ابن نباته، مراثى است. سوزناكترين مراثى او، اشعارى است كه در مرگ نابهنگام فرزندان خویش سروده است. به گفته [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، فرزندان او را در خردسالى مرگ فرامىرسيد و بدين گونه 16 فرزند را از دست داد. بىشك اين رویدادها بر شخصيت و شعر او تأثيرى اجتنابناپذير گذارده؛ آنچنانكه حتى در قطعهاى كه احتمالاً يادگار واپسينروزهاى عمر اوست، از مرگ پدر و فرزندان خود سخن گفته است. | ||
افزون بر آن، قطعههاى 2 و چند بيتى كه بيش از يك سوم ديوان او را تشكيل مىدهد، بيشتر مضامين تغزلى دارد. | افزون بر آن، قطعههاى 2 و چند بيتى كه بيش از يك سوم ديوان او را تشكيل مىدهد، بيشتر مضامين تغزلى دارد. | ||
خمريات نيز در ديوان ابن نباته جايى دارد. وى همچنين مانند بسيارى از شعراى معاصر خود، به چيستانسرايى عنايت تمام داشت. شمار اين گونه اشعار در ديوان او به 22 قطعه و قصيده مىرسد. فكاهه و مجون نيز از | خمريات نيز در ديوان ابن نباته جايى دارد. وى همچنين مانند بسيارى از شعراى معاصر خود، به چيستانسرايى عنايت تمام داشت. شمار اين گونه اشعار در ديوان او به 22 قطعه و قصيده مىرسد. فكاهه و مجون نيز از ویژگىهاى بارز شعر ابن نباته است. | ||
در زمان ابن نباته، موشح و زجل نيز در مصر و شام اندك رواجى يافته بود. شاعر نيز در اين زمينه به طبعآزمايى پرداخت. | در زمان ابن نباته، موشح و زجل نيز در مصر و شام اندك رواجى يافته بود. شاعر نيز در اين زمينه به طبعآزمايى پرداخت. | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
در دوران اقامت در مصر و پيش از مهاجرت به شام، به هيچ اثرى از او برنمىخوريم. در شام از بركت حمايت و | در دوران اقامت در مصر و پيش از مهاجرت به شام، به هيچ اثرى از او برنمىخوريم. در شام از بركت حمايت و تشویق ابوالفداء، وى به تأليف نخستين آثار خود پرداخت. خود در اجازهنامهاش به [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، از 10 اثر كه غالباً پيش از 729ق، به اتمام رسيده بود، ياد كرده است. | ||
پارهاى از آثار وى عبارت است از: | پارهاى از آثار وى عبارت است از: |
ویرایش