۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
أدب الشيعة إلی نهاية القرن الثاني الهجري (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۱:۵۷
، ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'وي' به 'وی'
جز (جایگزینی متن - 'مهدويت' به 'مهدویت') |
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[حمیده، عبدالحسیب طه]] ( | [[حمیده، عبدالحسیب طه]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =PJA 2085 /ش96 ح8 | | کد کنگره =PJA 2085 /ش96 ح8 | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
'''أدب الشيعة إلى نهاية القرن الثاني الهجري'''، اثر [[عبدالحسيب طه حميده]]، بررسى و مطالعه ادبيات تشيع و تأثيرات آن بر ادبيات عرب، از ابتداى شكل‌گيرى مذهب تشيع تا اواخر قرن دوم هجرى مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1362ق، نوشته شده است. | '''أدب الشيعة إلى نهاية القرن الثاني الهجري'''، اثر [[عبدالحسيب طه حميده]]، بررسى و مطالعه ادبيات تشيع و تأثيرات آن بر ادبيات عرب، از ابتداى شكل‌گيرى مذهب تشيع تا اواخر قرن دوم هجرى مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1362ق، نوشته شده است. | ||
انگيزه تأليف اين اثر، دو موضوع بوده است: اول آنكه در ادبيات شيعه، سلاله پيامبر(ص) مورد ستايش و تمجيد قرار گرفته و به واسطه آن، جايگاه، حق و ظلمى كه به ايشان روا شده بيان مى‌گردد؛ ثانيا ادبيات، به | انگيزه تأليف اين اثر، دو موضوع بوده است: اول آنكه در ادبيات شيعه، سلاله پيامبر(ص) مورد ستايش و تمجيد قرار گرفته و به واسطه آن، جايگاه، حق و ظلمى كه به ايشان روا شده بيان مى‌گردد؛ ثانيا ادبيات، به تصویر كشيدن عواطف و احساسات ناب و پاك انسانى مى‌باشد.<ref>همان، ص6</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه | کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در شش فصل، تنظيم شده است. نویسنده در ابتدا، به تاريخ سياسى شيعه پرداخته و سپس، احزاب سياسى مخالف شيعه را بررسى نموده و ضمن بحث از عقايد شيعه و تأثيراتى كه اين عقايد بر ادبيات داشته، نگاهى به ادبيات شيعه انداخته و پس از معرفى مهم‌ترين ادبا و خطباى بزرگ شيعى، تأثيرات تشيع در ادبيات عرب را مورد مطالعه و تحقيق قرار داده است. | ||
نویسنده در تدوین اين اثر، از مصادر و منابع فراوانى استفاده نموده است كه از جمله آن‌ها، مى‌توان به كتب زير اشاره نمود: «[[الأغاني]]» ابوفرج اصفهانى، «العقد الفريد» ابوعمر شهاب‌الدين‌احمد بن محمد بن عبدربه، «البيان و التبيين» [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، «شرح نهج‌البلاغة» ابن ابى‌الحديد، «ديوان المعاني» عسكرى، «زهر الأدب» قيروانى، «الكامل» ازدى، «طبقات الشعراء» ابن سلام، «بلاغات النساء» ابوالفضل احمد بن ابى‌طاهر طيفور، «أمالي» ابوعلى اسماعيل بن قاسم بغدادى و.<ref>متن کتاب، ص376</ref> | |||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، ضمن بحث از ادبيات و جايگاه آن، به محتواى فصول کتاب اشاره شده است.<ref>مقدمه، ص5</ref> | در مقدمه، ضمن بحث از ادبيات و جايگاه آن، به محتواى فصول کتاب اشاره شده است.<ref>مقدمه، ص5</ref> | ||
در فصل اول، به تاريخ سياسى شيعه پرداخته شده است. | در فصل اول، به تاريخ سياسى شيعه پرداخته شده است. نویسنده در اين فصل، در ابتدا چگونگى خلافت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را مورد بحث قرار داده، پس از بررسى حكميت بين [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و معاویه و اثر آن، به تأثيرات صلح امام حسن و سياست معاویه كه ازاله و از بين بردن شيعه بوده، پرداخته است.<ref>متن کتاب، ص27</ref> | ||
از جمله مباحثى كه در اين فصل، بدان پرداخته شده، عبارتند از: برخورد امام حسين(ع) با يزيد و تأثيرات واقعه كربلا در سياست و عقايد شيعه؛ قيام توابين؛ قيام مختار بن ابى‌عبيده ثقفى؛ قتل مختار و تأثيرات آن در تاريخ و سياست تشيع؛ زيد بن على و هشام بن عبدالملك؛ ظهور زيديه؛ تعاليم زيديه؛ تحول خلافت از | از جمله مباحثى كه در اين فصل، بدان پرداخته شده، عبارتند از: برخورد امام حسين(ع) با يزيد و تأثيرات واقعه كربلا در سياست و عقايد شيعه؛ قيام توابين؛ قيام مختار بن ابى‌عبيده ثقفى؛ قتل مختار و تأثيرات آن در تاريخ و سياست تشيع؛ زيد بن على و هشام بن عبدالملك؛ ظهور زيديه؛ تعاليم زيديه؛ تحول خلافت از امویين به‌هاشميين؛ ميراث دولت كيسانى و برخورد دولت بنى عباس با آن؛ برخورد منصور با نفس زكيه؛ واقعه فخ؛ خلافت مأمون و... | ||
فصل دوم در دو بخش زير، به بررسى احزاب سياسى مخالف شيعه، اختصاص يافته است: | فصل دوم در دو بخش زير، به بررسى احزاب سياسى مخالف شيعه، اختصاص يافته است: | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
ب)- بنى زبير: ضمن بررسى چگونگى روى كارآمدن و شكل‌گيرى حكومت ايشان، عقيده و نظرشان پيرامون امر خلافت، مورد بحث قرار گرفته است.<ref>همان، ص83</ref> | ب)- بنى زبير: ضمن بررسى چگونگى روى كارآمدن و شكل‌گيرى حكومت ايشان، عقيده و نظرشان پيرامون امر خلافت، مورد بحث قرار گرفته است.<ref>همان، ص83</ref> | ||
در فصل سوم، عقايد شيعه و تأثيراتى كه اين عقايد بر ادبيات داشته است، مورد كنكاش و بررسى قرار گرفته است. | در فصل سوم، عقايد شيعه و تأثيراتى كه اين عقايد بر ادبيات داشته است، مورد كنكاش و بررسى قرار گرفته است. نویسنده در اين فصل، ابتدا نشئت عقايد شيعه و سرچشمه‌هاى تشيع را مورد مطالعه قرار داده و سپس، ديدگاه مستشرقين پيرامون مبادى شيعه را بررسى كرده است.<ref>همان، ص86</ref> | ||
وى معتقد است كه اهم عقايد شيعه كه تأثير بسزايى در ادبيات داشته و اين ادبيات، از آن الهام و سرمشق گرفته است، عبارتند از: | وى معتقد است كه اهم عقايد شيعه كه تأثير بسزايى در ادبيات داشته و اين ادبيات، از آن الهام و سرمشق گرفته است، عبارتند از: | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
از اين ميان، به سه شخصيت بيش از ديگران پرداخته شده كه عبارتند از: | از اين ميان، به سه شخصيت بيش از ديگران پرداخته شده كه عبارتند از: | ||
1. مختار: ابتدا تأثير او و قيامش در ادبيات مورد بحث قرار گرفته و در ادامه، از عقايدى كه وى | 1. مختار: ابتدا تأثير او و قيامش در ادبيات مورد بحث قرار گرفته و در ادامه، از عقايدى كه وى ترویج نموده، مختار و تاريخ، مختار و بنى هاشم و... سخن به ميان آمده است. | ||
2. كميت بن زياد: ابتدا به چگونگى رشد و زندگى وى اشاره و سپس، مصادر الهام و اقوال منتقدين درباره‌ى وى، خصوصيات و | 2. كميت بن زياد: ابتدا به چگونگى رشد و زندگى وى اشاره و سپس، مصادر الهام و اقوال منتقدين درباره‌ى وى، خصوصيات و ویژگى‌هاى شعر او، اغراض و اهدافى كه وى در اشعارش دنبال مى‌كرد، تشيع و ارادت او به اهل‌بيت(ع)، مبادى و اعتقادات شيعى در اشعار وى، هاشميات كميت، كميت در مجلس هشام بن عبدالملك، مدايح كميت، چگونگى به شهادت رسيدن كميت و... بررسى شده است. | ||
3. سيد حميرى: | 3. سيد حميرى: نویسنده وى را شاعر اساطير شيعه معرفى نموده و ضمن بحث پيرامون منزلت و جايگاه وى نزد شيعه، به بررسى مطالب زير پرداخته است: بازتاب عقايد شيعه در شعر وى، شاعريت و اغراض او از اشعارش، غزل، هجاء و رثا در اشعار وى، خصايص و ویژگى‌هاى شعر او، اقوال و نظر علما در مورد وى و... | ||
آخرين فصل، به بررسى تأثيرات تشيع در ادبيات عرب اختصاص يافته است. از جمله مباحث اين فصل عبارتند از: ادبيات اعتقادى شيعه، ادبيات عاطفى و سياسى تشيع، تنازع ميان شيعه و دشمنانش، مجالس ادبى بين منصور و نفس زكيه و.<ref>همان، ص346</ref> | آخرين فصل، به بررسى تأثيرات تشيع در ادبيات عرب اختصاص يافته است. از جمله مباحث اين فصل عبارتند از: ادبيات اعتقادى شيعه، ادبيات عاطفى و سياسى تشيع، تنازع ميان شيعه و دشمنانش، مجالس ادبى بين منصور و نفس زكيه و.<ref>همان، ص346</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
فهرست مطالب و مصادر و منابع مورد استفاده | فهرست مطالب و مصادر و منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهاى کتاب آمده است. | ||
در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، توضيحاتى پيرامون برخى از اعلام، كلمات و عبارات متن داده شده است. | در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، توضيحاتى پيرامون برخى از اعلام، كلمات و عبارات متن داده شده است. | ||
== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||