جالينوس في فرق الطب للمتعلمين: تفاوت میان نسخه‌ها

[[جالینوس]] (نويسنده)

'''كتاب [[جالینوس]] فى فِرَق الطب للمتعلمين''' از جمله نگاشته‌هاى مهم [[جالینوس]] در دانش طب است كه به قلم حنين بن اسحاق عبادى به عربى ترجمه شده است. [[جالینوس]] در كتابى كه با نام بيناكس نگاشته و نيز در فهرستى كه براى تأليفاتش تدوين نموده است به اين اثر اشاره نموده است و گفته كه خوب است اين اثر به عنوان اولين كتاب طبى به دانشجويان پزشکى تدريس شود.

حنين بن اسحاق قبل از ترجمه اين اثر به زبان عربى آن را به لغت سريانى ترجمه نموده است. وى درباره ترجمه كتاب به سريانى مى‌گويد: هنگامى كه جوانى بيست ساله بودم اين كتاب را براى پزشکى در دانشگاه جندى شاپور ترجمه نمودم. براى اين ترجمه، نسخه‌اى يونانى از آن را به كار گرفتم كه داراى اغلاط بسيارى بود. هنگامى كه به چهل سالگى رسيدم شاگردم حبيش از من خواست كه اين ترجمه را تصحيح كنم، چرا كه پس از آن ترجمه چند نسخه از اصل يونانى آن را پيدا كرده بودم. پس از مقابله اين چند نسخه، نسخه‌اى صحيح يونانى آن را تدوين نمودم و پس از آن به ترجمه دوباره آن پرداختم. (اصول نقد النصوص، ص94).

همچنين اين اثر را حنين بن اسحاق شرح نموده است. علاوه براين طبيب مشهور مصرى على بن رضوان نيز اين كتاب را شرح و تفسير نموده است كه اين شرح نيز موجود است.

1. اين اثر از جمله كتب ابتدايى آموزش طب در مكتب يونان بوده است و توجه به آن براى آشنايى با تاريخ پزشکى سودمند است.

 

2. [[جالینوس]] در اين اثر اقوال اطباى بسيارى از مكتب پزشکى يونان را -كه البته اغلب اسمى از آنها نمى‌برد- مطرح مى‌كند و از اين‌رو اين كتاب مى‌تواند منبعى مناسب براى آشنايى با اقوال پزشکانى باشد كه امروزه اثرى از آنها به دست ما نرسيده است. (فرق الطب للمتعلمين، ص12 و 13 و 14و 15).

 

3. آنچه [[جالینوس]] در اين كتاب از اقوال ديگران نقل مى‌كند گاه با نقد و اشكال نيز همراه است. (همان، ص50).

 

4. افزون بر آنچه گفتيم از آنجا كه اصل يونانى اين اثر خوشبختانه هنوز در دسترس است، مقابله ترجمه عربى آن با اصل يونانى براى آشنايى با نهضت ترجمه‌اى كه در دوران عباسى اوج آن بوده است، سودمند است.