۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان داوری شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'نوراني وصال، عبدالوهاب' به 'نورانی وصال، عبدالوهاب') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''دیوان داوری شیرازی'''، سروده داوری | '''دیوان داوری شیرازی'''، سروده [[داوري شيرازي، محمد بن محمدشفيع|داوری شیرازی]]، مجموعه اشعاری است مشتمل بر قصائد، غزلیات، قطعات، مسمطات، ترکیببندها و مثنویات در موضوعات گوناگون اجتماعی و اخلاقی و... که به اهتمام دکتر [[نورانی وصال، عبدالوهاب|نورانی وصال]] جمعآوری شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نورانی وصال در مقدمه کتاب در مورد جایگاه داوری شیرازی سخن به میان آورده و بیان میدارد که: «بدون شک، داوری شیرازی یکی از بزرگترین شعرای ایران است و به نظر منتقدان صاحبنظر او اشعر شعرای دوره قاجاریه است. شادروان پدر بزرگوارم روحانی وصال در جوانی از جهت علاقه به شعر داوری کلیه دیوان وی را به خط نستعلیق زیبا با مرکب مرقوم داشت و برای طبع به هندوستان فرستاد. چون متصدی و سرمایهگذار طبع دیوان در هندوستان ورشکسته شد، امر چاپ معوق ماند و در اثر کهنه شدن مرکب چاپ دیگر امکان طبع میسر نگردید. پس از سالها در سال 1330 بار دیگر عزم به طبع دیوان گرفت و با کسالت فراوانی که داشت دیوان را به چاپ رسانید. متأسفانه طبع کتاب آنطور که باید و شاید دلخواه نبود و در فرصتی که پیدا شد چاپ تازه دیوان را بهعهده گرفتم و تصحیحات و تجدید نظر کامل و اضافه نمودن اشعاری که از جنگها و مرقعات و اوراق پراکنده به مرور ایام به دست آمده بود، به حلیه طبع آراستم»<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص5</ref>. | [[نورانی وصال، عبدالوهاب|نورانی وصال]] در مقدمه کتاب در مورد جایگاه [[داوري شيرازي، محمد بن محمدشفيع|داوری شیرازی]] سخن به میان آورده و بیان میدارد که: «بدون شک، [[داوري شيرازي، محمد بن محمدشفيع|داوری شیرازی]] یکی از بزرگترین شعرای ایران است و به نظر منتقدان صاحبنظر او اشعر شعرای دوره قاجاریه است. شادروان پدر بزرگوارم روحانی وصال در جوانی از جهت علاقه به شعر داوری کلیه دیوان وی را به خط نستعلیق زیبا با مرکب مرقوم داشت و برای طبع به هندوستان فرستاد. چون متصدی و سرمایهگذار طبع دیوان در هندوستان ورشکسته شد، امر چاپ معوق ماند و در اثر کهنه شدن مرکب چاپ دیگر امکان طبع میسر نگردید. پس از سالها در سال 1330 بار دیگر عزم به طبع دیوان گرفت و با کسالت فراوانی که داشت دیوان را به چاپ رسانید. متأسفانه طبع کتاب آنطور که باید و شاید دلخواه نبود و در فرصتی که پیدا شد چاپ تازه دیوان را بهعهده گرفتم و تصحیحات و تجدید نظر کامل و اضافه نمودن اشعاری که از جنگها و مرقعات و اوراق پراکنده به مرور ایام به دست آمده بود، به حلیه طبع آراستم»<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص5</ref>. | ||
در ابتدای کتاب در بخشی بهطور مفصل به شرح حال و خصوصیات و تواناییهای داوری پرداخته شده است. | در ابتدای کتاب در بخشی بهطور مفصل به شرح حال و خصوصیات و تواناییهای داوری پرداخته شده است. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
«پاکی، مناعت، صدق، وفا و خلوص از اشعار وی میتراود و از انتقادهای شدید پروا نمیکند؛ به این دلایل است که نگارنده معتقد است در این قرن کسی بالفطره از داوری شاعرتر نیست و برخی از اشعار اوست که دل خواننده را تکان میدهد و شنونده را در جذبه و خلسهای فرومیبرد. از این لحاظ داوری یکی از بزرگترین شعرای این عصر محسوب میشود و بعضی از قصاید او از قصاید طراز اول فارسی محسوب میگردد. اما در طرز ادای مطالب، یعنی در آنجا که فکر برای نمایش خود به قالب کلمات نیازمند است، شاعری است در اغلب اشعار، بادقت؛ ولی در مدیحهسرایی به حکم مجاورت و مصاحبت گاهگاه زیر نفوذ گفتار قاآنی قرار گرفته و متأسفانه مدایحی شبیه به مدایح او گفته است. بااینهمه در قدرت فکر و ابداع معانی شور و هیجانی که خاص شاعر است، بر همه معاصرین خود پیشی گرفته و بیشتر از دیگران شعر را وسیله ابراز احساسات لطیف و عواطف و تأثرات انسانی قرار داده است. | «پاکی، مناعت، صدق، وفا و خلوص از اشعار وی میتراود و از انتقادهای شدید پروا نمیکند؛ به این دلایل است که نگارنده معتقد است در این قرن کسی بالفطره از داوری شاعرتر نیست و برخی از اشعار اوست که دل خواننده را تکان میدهد و شنونده را در جذبه و خلسهای فرومیبرد. از این لحاظ داوری یکی از بزرگترین شعرای این عصر محسوب میشود و بعضی از قصاید او از قصاید طراز اول فارسی محسوب میگردد. اما در طرز ادای مطالب، یعنی در آنجا که فکر برای نمایش خود به قالب کلمات نیازمند است، شاعری است در اغلب اشعار، بادقت؛ ولی در مدیحهسرایی به حکم مجاورت و مصاحبت گاهگاه زیر نفوذ گفتار قاآنی قرار گرفته و متأسفانه مدایحی شبیه به مدایح او گفته است. بااینهمه در قدرت فکر و ابداع معانی شور و هیجانی که خاص شاعر است، بر همه معاصرین خود پیشی گرفته و بیشتر از دیگران شعر را وسیله ابراز احساسات لطیف و عواطف و تأثرات انسانی قرار داده است. | ||
شعر او در گوش، صدای اشعار منوچهری و طنین اشعار خاقانی را دارد و باآنکه بهظاهر به اقتضای اکثر بزرگان شعر سخن گفته، جایز است به سبب برخی معانی نو او را یکی از گویندگان مبدع و فحل این عصر بنامیم و مخصوصا چون این خواص با تبحر در دو یا سه زبان توأم بوده و به حد کافی به لطف طبیعی پیرایه صنعت بخشیده، او را از شعرای ممتاز ساخته و اگر گاهگاه در توصیف خود چنین ابیاتی دارد: | شعر او در گوش، صدای اشعار منوچهری و طنین اشعار خاقانی را دارد و باآنکه بهظاهر به اقتضای اکثر بزرگان شعر سخن گفته، جایز است به سبب برخی معانی نو او را یکی از گویندگان مبدع و فحل این عصر بنامیم و مخصوصا چون این خواص با تبحر در دو یا سه زبان توأم بوده و به حد کافی به لطف طبیعی پیرایه صنعت بخشیده، او را از شعرای ممتاز ساخته و اگر گاهگاه در توصیف خود چنین ابیاتی دارد: | ||
'''دیده باشید همان شاعر پیراری است کز سر کلکش آب حیوان جاری است''' | '''دیده باشید همان شاعر پیراری است کز سر کلکش آب حیوان جاری است''' | ||
لاف نزده و هرزهگویی نکرده است. | لاف نزده و هرزهگویی نکرده است. | ||
عیب خاصی که در اشعار داوری به نظر نگارنده رسیده این است که در مسمطها مخصوصا عمد داشته که ابیات را به سبب کاستن حروف یا به علت شکستن کلمات در محل اتصال افاعیل عروضی بشکند و چون داوری یکی از مردان دانشمند این عصر است و به قول تذکرهنویسان، رسالهای در علم عروض و رساله دیگر در علم معانی و بیان دارد، دشوار است که این عیب را به نادانی منسوب کنیم و شاید از این کار احساس لطفی میکرده که تا گوش خیلی آشنا نشود، آن احساس را نمیکند»<ref>ر.ک: همان، ص28-29</ref>. | عیب خاصی که در اشعار داوری به نظر نگارنده رسیده این است که در مسمطها مخصوصا عمد داشته که ابیات را به سبب کاستن حروف یا به علت شکستن کلمات در محل اتصال افاعیل عروضی بشکند و چون داوری یکی از مردان دانشمند این عصر است و به قول تذکرهنویسان، رسالهای در علم عروض و رساله دیگر در علم معانی و بیان دارد، دشوار است که این عیب را به نادانی منسوب کنیم و شاید از این کار احساس لطفی میکرده که تا گوش خیلی آشنا نشود، آن احساس را نمیکند»<ref>ر.ک: همان، ص28-29</ref>. | ||