۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المرتقی إلی الفقه الأرقی: كتاب الحج: تفاوت میان نسخه‌ها
المرتقی إلی الفقه الأرقی: كتاب الحج (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۴۶
، ۱ سپتامبر ۲۰۱۸غنی سازی متن
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
(غنی سازی متن) |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
'''المرتقى إلى الفقه الأرقى''' از جمله آثار فقهى [[روحانی، محمد|آیت‌الله سيد محمدحسینى روحانى قمى]] مى‌باشد كه اين بخش از آن درباره حج است. | '''المرتقى إلى الفقه الأرقى''' از جمله آثار فقهى [[روحانی، محمد|آیت‌الله سيد محمدحسینى روحانى قمى]] مى‌باشد كه اين بخش از آن درباره حج است. | ||
اينها مباحثى هستند كه ايشان بر مبناى شرائع الاسلام [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، در درس خارج خود مطرح كرده و توسط آیت‌الله شهيد سيد عبدالصاحب حكيم در دو جلد به زبان عربى تقرير شده است. | |||
اينها مباحثى هستند كه ايشان بر مبناى شرائع الاسلام [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، در درس خارج خود مطرح كرده و توسط [[حکیم، عبدالصاحب|آیت‌الله شهيد سيد عبدالصاحب حكيم]] در دو جلد به زبان عربى تقرير شده است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۲: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
=== مقدمه اول === | |||
مقدمه اول درباره معنى حج است؛ حج اگر چه در لغت به معنى قصد مى‌باشد، لكن در شرع اسم است براى مجموع مناسك كه در مشاعر مخصوصه انجام مى‌گيرند. اين تعريفى است كه صاحب شرايع از حج ارائه كرده، لكن مؤلف به اختلافى بودن اين معنا در ميان فقها تأكيد ورزيده است؛ براى مثال [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] اين چنين تعريف كرده: «انه قصد إلى بيت‌الله تعالى لأداء مناسك خاصه». | مقدمه اول درباره معنى حج است؛ حج اگر چه در لغت به معنى قصد مى‌باشد، لكن در شرع اسم است براى مجموع مناسك كه در مشاعر مخصوصه انجام مى‌گيرند. اين تعريفى است كه صاحب شرايع از حج ارائه كرده، لكن مؤلف به اختلافى بودن اين معنا در ميان فقها تأكيد ورزيده است؛ براى مثال [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] اين چنين تعريف كرده: «انه قصد إلى بيت‌الله تعالى لأداء مناسك خاصه». | ||
مقدمه دوم | === مقدمه دوم === | ||
اين مقدمه در شرايط حج است كه ابتدا حجةالاسلام و شرايط وجوب پنج‌گانه آن ذكر شده است كه عبارتند از: بلوغ و كمال عقل، حريت، زاد و راحله، داشتن مؤونه كافى و امكان رفتن به مكه.<ref>المرتقی إلی الفقه الأرقی، محمد حسینی روحانی، ج۱، ص۳۰</ref> | |||
اين مقدمه در شرايط حج است كه ابتدا | |||
مؤلف پس از ذكر اين شرايط، چهار مسئله را به تبع صاحب شرايع مورد تحليل و بررسى قرار داده است. | مؤلف پس از ذكر اين شرايط، چهار مسئله را به تبع صاحب شرايع مورد تحليل و بررسى قرار داده است. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
آخرين مطلب مقدمه دوم، مربوط به بحث نيابت است كه هشت مسئله در آن مطرح شده است. | آخرين مطلب مقدمه دوم، مربوط به بحث نيابت است كه هشت مسئله در آن مطرح شده است. | ||
مقدمه سوم | === مقدمه سوم === | ||
مقدمه سوم در اقسام حج است كه عبارت از تمتع و قران و افراد مى‌باشد. | مقدمه سوم در اقسام حج است كه عبارت از تمتع و قران و افراد مى‌باشد. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۰: | ||
2- مقدار مسافتى كه براى انجام حج تمتع معتبر مى‌باشد چه ميزان است؟... | 2- مقدار مسافتى كه براى انجام حج تمتع معتبر مى‌باشد چه ميزان است؟... | ||
مقدمه چهارم | === مقدمه چهارم === | ||
مقدمه چهارم كتاب در رابطه با مواقيت مى‌باشد كه در قالب بحث از اقسام مواقيت و احكام آنها مورد بررسى قرار گرفته‌اند. | مقدمه چهارم كتاب در رابطه با مواقيت مى‌باشد كه در قالب بحث از اقسام مواقيت و احكام آنها مورد بررسى قرار گرفته‌اند. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۷: | ||
اما احكام مواقيت، سه حكم از سوى ماتن مطرح شده و شارح به بيان ادله آن پرداخته است. | اما احكام مواقيت، سه حكم از سوى ماتن مطرح شده و شارح به بيان ادله آن پرداخته است. | ||
==== مسئله اول ==== | |||
مسئله اول اين است كه اگر كسى قبل از رسيدن به ميقات محرم شود احرامش منعقد نخواهد شد. | مسئله اول اين است كه اگر كسى قبل از رسيدن به ميقات محرم شود احرامش منعقد نخواهد شد. | ||
شارح مى‌فرمايد: نصوص كثيره‌اى بر اين معنا دلالت دارند؛ براى مثال در روايت ابن اذينه آمده است: قال: قال: أبو عبدالله عليه‌السلام في حديث«و من أحرم دون الوقت فلا إحرام له» يا در روايت حلبى از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آمده: «الإحرام من مواقيت خمسة وقتها رسول‌الله صلى‌الله‌عليه‌وآله لا ينبغي لحاج و لا معتمر أن يحرم قبلها و لا بعدها...». | شارح مى‌فرمايد: نصوص كثيره‌اى بر اين معنا دلالت دارند؛ براى مثال در روايت ابن اذينه آمده است: قال: قال: أبو عبدالله عليه‌السلام في حديث«و من أحرم دون الوقت فلا إحرام له» يا در روايت حلبى از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آمده: «الإحرام من مواقيت خمسة وقتها رسول‌الله صلى‌الله‌عليه‌وآله لا ينبغي لحاج و لا معتمر أن يحرم قبلها و لا بعدها...». | ||
==== مسئله دوم ==== | |||
مسئله دوم: اگر احرام قبل از ميقات بسته شود منعقد نخواهد شد و عبور از ميقات در حال احرام نيز كفايت نمى‌كند و اگر به خاطر وجود مانعى از ميقات عبور كرده، بعد از زوال مانع بايد برگردد و از ميقات محرم شود. شارح بخش اول اين مسئله را نيز مستدل به دلايل سابق الذكر مى‌داند و در قسمت دوم نيز مى‌گويد از آنچه تا كنون گفته شد به دست مى‌آيد كه احرام قبل از ميقات و بعد از آن مشروعيتى ندارد. مسئله سوم در مورد فراموشى احرام است؛ به اين معنا كه اگر احرام را فراموش كند و تا پايان مناسك يادش نيايد، دو قول در مسئله وجود دارد: يكى اينكه گفته‌اند قضا مى‌كند، ديگر اينكه همان كفايت خواهد كرد. | مسئله دوم: اگر احرام قبل از ميقات بسته شود منعقد نخواهد شد و عبور از ميقات در حال احرام نيز كفايت نمى‌كند و اگر به خاطر وجود مانعى از ميقات عبور كرده، بعد از زوال مانع بايد برگردد و از ميقات محرم شود. شارح بخش اول اين مسئله را نيز مستدل به دلايل سابق الذكر مى‌داند و در قسمت دوم نيز مى‌گويد از آنچه تا كنون گفته شد به دست مى‌آيد كه احرام قبل از ميقات و بعد از آن مشروعيتى ندارد. مسئله سوم در مورد فراموشى احرام است؛ به اين معنا كه اگر احرام را فراموش كند و تا پايان مناسك يادش نيايد، دو قول در مسئله وجود دارد: يكى اينكه گفته‌اند قضا مى‌كند، ديگر اينكه همان كفايت خواهد كرد. | ||
شارح مى‌فرمايد: مقتضاى قواعد اوليه اين است كه حج بدون احرام باطل خواهد بود، زيرا بطلان شرط يا جزء، باعث بطلان عمل مى‌گردد و نيز باعث عدم صحت آن، لكن عده‌اى به صحت چنين حجى قائل شده‌اند و براى اثبات ادعاى خود به وجوهى استدلال كرده‌اند. | شارح مى‌فرمايد: مقتضاى قواعد اوليه اين است كه حج بدون احرام باطل خواهد بود، زيرا بطلان شرط يا جزء، باعث بطلان عمل مى‌گردد و نيز باعث عدم صحت آن، لكن عده‌اى به صحت چنين حجى قائل شده‌اند و براى اثبات ادعاى خود به وجوهى استدلال كرده‌اند. | ||
افعال حج | ==== افعال حج ==== | ||
موضوع بحث بعدى كتاب در افعال حج مى‌باشد كه اولين مورد نيز احرام مى‌باشد. صاحب شرايع از سه جنبه به مبحث احرام پرداخته كه عبارتند از: | |||
مقدمات، كيفيت و احكام احرام. ايشان تمام مقدمات احرام را مستحبى مى‌داند و مى‌فرمايد: از جمله اين مستحبات بلند گذاشتن موى سر از اول ذى‌القعده مى‌باشد. | مقدمات، كيفيت و احكام احرام.<ref>همان</ref> ايشان تمام مقدمات احرام را مستحبى مى‌داند و مى‌فرمايد: از جمله اين مستحبات بلند گذاشتن موى سر از اول ذى‌القعده مى‌باشد. | ||
شارح اين نظريه را به شيخ در «الجمل» نسبت داده، هم‌چنين به[[ابن‌ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] و ساير متأخرين، در مقابل شيخ در نهايه و [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|استبصار]] و مفيد در مقنعه كه قائل به وجوب شده‌اند. | شارح اين نظريه را به شيخ در «الجمل» نسبت داده، هم‌چنين به[[ابن‌ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] و ساير متأخرين، در مقابل شيخ در نهايه و [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|استبصار]] و مفيد در مقنعه كه قائل به وجوب شده‌اند. | ||
==== احرام با مسائل مربوطه ==== | |||
كيفيت احرام نيز مشتمل بر مستحب و واجب مى‌شود كه شارح جزئياتش را تبيين نموده است. | كيفيت احرام نيز مشتمل بر مستحب و واجب مى‌شود كه شارح جزئياتش را تبيين نموده است. | ||
| خط ۹۹: | خط ۱۰۱: | ||
در باب مكروهات هم به استفاده از لباسى كه متمايل به مشكى است، خوابيدن با آن و هشت مورد ديگر اشاره شده است. | در باب مكروهات هم به استفاده از لباسى كه متمايل به مشكى است، خوابيدن با آن و هشت مورد ديگر اشاره شده است. | ||
==== خاتمه بحث ==== | |||
خاتمه‌اى هم براى باب احرام ذكر شده كه مى‌فرمايد: هر كس بخواهد وارد مكه شود، واجب است محرم گردد. مورد بعدى كه پس از تبيين حدود احرام به عنوان واجبات حج تشريح گرديده، وقوف به عرفات است كه راجع به مقدمات، كيفيت و لواحق آن بحث شده است. | خاتمه‌اى هم براى باب احرام ذكر شده كه مى‌فرمايد: هر كس بخواهد وارد مكه شود، واجب است محرم گردد. مورد بعدى كه پس از تبيين حدود احرام به عنوان واجبات حج تشريح گرديده، وقوف به عرفات است كه راجع به مقدمات، كيفيت و لواحق آن بحث شده است. | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۱۰: | ||
آرام راه رفتن در مسير مشعر و خواندن دعای «اللهم ارحم موقفي و زد في عملي و سلم لي ديني و تقبل مناسكي» و به تأخير انداختن مغرب و عشا تا مزدلفه از مستحبات وقوف به مشعر هستند. | آرام راه رفتن در مسير مشعر و خواندن دعای «اللهم ارحم موقفي و زد في عملي و سلم لي ديني و تقبل مناسكي» و به تأخير انداختن مغرب و عشا تا مزدلفه از مستحبات وقوف به مشعر هستند. | ||
==== مهم‌ترین ارکان حج ==== | |||
رسيدن به منى و منزل كردن در آن يكى از مهم‌ترين اركان حج است كه چند عمل مهم مانند قربانى كردن و رمى جمرات در آن انجام مى‌شود. | رسيدن به منى و منزل كردن در آن يكى از مهم‌ترين اركان حج است كه چند عمل مهم مانند قربانى كردن و رمى جمرات در آن انجام مى‌شود. | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۴: | ||
بحث اول مقدمات طواف و بحث دوم كيفيت آن؛ مقدماتش مانند چند مورد قبلى به مستحب و واجب تقسيم شده و در بخش كيفيت طواف، پنج مسئله مورد بررسى واقع شده است. | بحث اول مقدمات طواف و بحث دوم كيفيت آن؛ مقدماتش مانند چند مورد قبلى به مستحب و واجب تقسيم شده و در بخش كيفيت طواف، پنج مسئله مورد بررسى واقع شده است. | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||