دیوان ترکی شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها

شعر این شاعر شورآفرین و شیرین‎کلام خطه ادب‎خیز شیراز خودجوش، عرفانی، اجتماعی، عاطفی، ولایی، عاشواریی و سلیس و روان است. بی‎شک زبان دل برای صاحبان دل است. طوطی شیرین‎گفتار طبع موزون سراینده خطه فارس در گلزار معانی آیینه‎دار شعر آیینی است. شور بیان و سوز درون و معرفت و اخلاص نسبت به ساحت قدس و مقام منیع ذوات مقدسه در ناب سروده‎هایش موج می‎زند. در اینجا بجاست ابیاتی از مقطع چند غزل مدیحه او، ارائه شود:

'''کلک «ترکی» را به جان دشمنان مرتضی(ع)    گوییا خون‎ریزتر از نوک خنجر آفرید'''

ارادت و اخلاص زلال‎گونه این شاعر حوزه ادبیات عاشورایی، نسبت به ساحت مقدس امام حسین(ع) را می‎توان در ترکیب‎بندهای بلند وی و دیگر سوگ‎سروده‎هایش به‎خوبی مشاهده کرد. در اینجا به مقطع چند غزل مرثیه او اشاره می‎شود:

'''زین نظم جان‎گداز که «ترکی» سروده است      لوح و مداد و خامه و دفتر گریسته'''

فصل نخست کتاب، به لطیفه‎نگاری‎های شاعر اختصاص یافته است که به‎عنوان نمونه، به قسمتی از اشعار آن، اشاره می‎شود:

'''نمی‎دانم چه می ‎بود اینکه ساقی داشت در مینا        که از یک جرعه‎اش آتش به جانم ریخت سرتاپا'''

'''همین می ‎بود که مجنون خورد و شد دیوانه لیلی          همین می ‎بد که وامق خورد و شد شوریده عذرا'''

'''بود رنگ همین می‎ از ازل در سرخ گل پنهان            که از عشقش کشد بلبل به حسن بوستان آوا'''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص3</ref>.

در فصل دوم، به مدیحه‎سرایی‎های شاعر اشاره شده است که از جمله آنها، مدیحه‎ای است با عنوان «اقتدار محمد(ص)» در ستایش آن حضرت که با این ابیات آغاز می‎شود:

'''شمس و قمر عکسی از عذار محمد(ص)          گردش گردون به اختیار محمد(ص) '''

'''نافه مشک خطا و عنبر سارا                  نکهتی از موی مشکبار محمد(ص) '''

'''چشمه حیوان مجال دم زدنش نیست              پیش لب لعل آبدار محمد(ص)''' <ref>ر.ک: همان، ص127</ref>.

در فصل سوم، سوگواری‎ها جای گرفته است. اولین شعر این فصل، مثنوی زیبایی است با عنوان «طبل الرحيل» در رثای سلمان فارسی و چگونگی وفات و غسل وی توسط حضرت علی(ع) که بخشی از آن چنین است:

'''چون به حکم پادشاه انس و جان            در مداین گشت سلمان حکمران'''

'''گشت چون در حکمرانی مستقل          بنده‎اش گشتند خلق از جان و دل'''

'''چون زمان زندگیش آمد به سر                  پیک مرگش آمد و کوبید در'''<ref>ر.ک: همان، ص205</ref>.

فصل چهارم،به ترکیب‎بندها اختصاص یافته است. اولین ترکیب‎بند این مجموعه، شانزده بند پیرامون واقعه کربلاست که ابیاتی از آن، بدین قرار می‎باشد:

'''سرزد ز چرخ، باز هلال محرما            پیر شد جهان، ز ولوله و شور ماتما'''

'''هر گوشه گشت باز لوای عزا به‎پا              شد سینه‎ها پر انده و دل‎ها پر از غما'''

'''شد شورشی چو روز قیامت به‎پا به دهر              شور و نشور گشت هویدا به عالما'''<ref>ر.ک: همان، ص385</ref>.

در آخرین فصل، قطعه‎ها و تک‎بیتی‎های شاعر آمده است که به‎عنوان نمونه، به چند بیت از آن، اشاره می‎شود:

'''آه‎آه از جور چرخ چنبری            داد‎داد از دست ظلم روزگار'''

'''از جفای این سپهر نیلگون          جای دارد گر بگریم زارزار'''

'''روز و شب چون شخص مسلولم بود              دل غمین و رنگ زرد و تن نزار'''<ref>ر.ک: همان، ص439</ref>.