پرش به محتوا

جامع المقاصد في شرح القواعد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'رحمه اللّه' به 'رحمه‌اللّه'
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''')
جز (جایگزینی متن - 'رحمه اللّه' به 'رحمه‌اللّه')
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام. شرح
| عنوان‌های دیگر =قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام. شرح
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث]] (محقق)
[[مؤسسة آل‌ البيت عليهم‌السلام لاحياء التراث]] (محقق)


[[علامه حلی، حسن بن یوسف]] (نويسنده)
[[علامه حلی، حسن بن یوسف]] (نویسنده)


[[محقق کرکی، علی بن حسین]] (نويسنده)
[[محقق کرکی، علی بن حسین]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏182‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏ ‎‏ق‎‏9028
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏182‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏ ‎‏ق‎‏9028
خط ۱۶: خط ۱۶:
فقه جعفری - قرن 8ق.
فقه جعفری - قرن 8ق.
| ناشر =  
| ناشر =  
موسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث
مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث
| مکان نشر =قم - ایران
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1414 ق  
| سال نشر = 1414 ق  


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE102AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00102AUTOMATIONCODE
| چاپ =2
| چاپ =2
| شابک =964-5503-55-8
| شابک =964-5503-55-8
| تعداد جلد =14
| تعداد جلد =14
| کتابخانۀ دیجیتال نور =8785
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00102
| کتابخوان همراه نور =00102
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
خط ۳۰: خط ۳۱:
}}
}}


'''جامع المقاصد في شرح القواعد''' تألیف [[محقق کرکی، علی بن حسین|شيخ نور‌الدين على بن حسين بن عبدالعالى كركى]] معروف به [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] یا [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (م 940 ق)، از معتبرترين و مهم‌ترين كتب فقهى شيعه و از مطمئن‌ترين مراجع استنباط احكام شرعى در نزد فقهاى عظام شيعه است. اين كتاب، شرح قواعد الأحكام [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (م 726 ق) مى‌باشد كه پس از كتاب [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (تحقیق بقال)|شرايع الاسلام]] [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق) مهم‌ترين كتاب در فقه شيعه است.
'''جامع المقاصد في شرح القواعد''' تألیف [[محقق کرکی، علی بن حسین|شيخ نور‌الدين على بن حسین بن عبدالعالى كركى]] معروف به [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] یا [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (م 940 ق)، از معتبرترين و مهم‌ترين كتب فقهى شيعه و از مطمئن‌ترين مراجع استنباط احكام شرعى در نزد فقهاى عظام شيعه است. اين كتاب، شرح قواعد الأحكام [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (م 726 ق) مى‌باشد كه پس از كتاب [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (تحقیق بقال)|شرايع الاسلام]] [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق) مهم‌ترين كتاب در فقه شيعه است.


==اعتبار كتاب==
==اعتبار كتاب==
كتاب [[قواعد الأحكام|قواعد علامه]] از همان ابتداى نگارش مورد توجه علماى عظيم الشأن و بزرگان از فقها قرار گرفته و حتى در زمان حكومت صفويه به عنوان كتابى كه حكمرانان بر اساس آن حكومت مى‌كردند مورد استفاده قرار مى‌گرفت.
كتاب [[قواعد الأحكام|قواعد علامه]] از همان ابتداى نگارش مورد توجه علماى عظيم الشأن و بزرگان از فقها قرار گرفته و حتى در زمان حكومت صفويه به عنوان كتابى كه حكمرانان بر اساس آن حكومت می‌كردند مورد استفاده قرار مى‌گرفت.


كتاب قواعد الأحكام داراى شروح با ارزش و معتبرى همچون «مفتاح الكرامة» سيد عميد‌الدين (م 1226 ق)، «[[إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد|إيضاح الفوائد]]» [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] (م 771 ق)، «[[كشف اللثام عن قواعد الأحكام|كشف اللثام]]» [[فاضل هندی، محمد بن حسن|فاضل هندى]] (م 1137 ق) «وسيلة المقاصد» ابن متوّج و «جامع المقاصد» [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] مى‌باشد.
كتاب قواعد الأحكام داراى شروح با ارزش و معتبرى همچون «مفتاح الكرامة» سيد عميد‌الدين (م 1226 ق)، «[[إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد|إيضاح الفوائد]]» [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] (م 771 ق)، «[[كشف اللثام عن قواعد الأحكام|كشف اللثام]]» [[فاضل هندی، محمد بن حسن|فاضل هندى]] (م 1137 ق) «وسيلة المقاصد» ابن متوّج و «جامع المقاصد» [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] مى‌باشد.
خط ۶۶: خط ۶۷:
اگر چه شرح قواعد الأحكام [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] بر جامع المقاصد مشهور شده است امّا بنظر مى‌رسد غير از نسخه‌اى كه با رمز «ح» در مقدمۀ كتاب معرفى شده است در ساير موارد به اين نام معرفى نشده است.
اگر چه شرح قواعد الأحكام [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] بر جامع المقاصد مشهور شده است امّا بنظر مى‌رسد غير از نسخه‌اى كه با رمز «ح» در مقدمۀ كتاب معرفى شده است در ساير موارد به اين نام معرفى نشده است.


در مقدمۀ كتاب از نسخۀ «ح» كه نويسندۀ آن شيخ ابراهيم بن على بن عبدالعالى ميسمى از شاگردان مؤلف مى‌باشد، اين گونه مى‌خوانيم «و سميّته بجامع المقاصد في شرح القواعد»<ref>متن كتاب، ص67</ref>، كه با سياق عبارت كه در مقام دعا مى‌باشد هماهنگى ندارد. همين‌طور در كتاب الكنى و الألقاب نيز نام جامع المقاصد ديده مى‌شود.<ref>الكنى و الألقاب، ج 3، ص162</ref>
در مقدمۀ كتاب از نسخۀ «ح» كه نويسندۀ آن شيخ ابراهیم بن على بن عبدالعالى ميسمى از شاگردان مؤلف مى‌باشد، اين گونه مى‌خوانيم «و سميّته بجامع المقاصد في شرح القواعد»<ref>متن كتاب، ص67</ref>، كه با سياق عبارت كه در مقام دعا مى‌باشد هماهنگى ندارد. همين‌طور در كتاب الكنى و الألقاب نيز نام جامع المقاصد ديده مى‌شود.<ref>الكنى و الألقاب، ج 3، ص162</ref>


امّا در بسيارى از موارد از كتاب تعبير به شرح بر قواعد شده است در حالى كه شايسته بود نام آن ذكر شود. مثلا در صفحات 443 و 444 و 445 و 446 و 451 از جلد سوّم «رياض العلماء» و همين‌طور در صفحات 366 و 360 و 362 از جلد چهارم «روضات الجنات» و به نقل از «بحار الأنوار» در صفحۀ 367 جلد چهارم «روضات الجنات» و به نقل از «كتاب الرجال» تأليف سيد مصطفى تفرشى در صفحۀ 368 جلد چهارم «روضات الجنات».
امّا در بسيارى از موارد از كتاب تعبير به شرح بر قواعد شده است در حالى كه شايسته بود نام آن ذكر شود. مثلاًدر صفحات 443 و 444 و 445 و 446 و 451 از جلد سوّم «رياض العلماء» و همين‌طور در صفحات 366 و 360 و 362 از جلد چهارم «روضات الجنات» و به نقل از «بحار الأنوار» در صفحۀ 367 جلد چهارم «روضات الجنات» و به نقل از «كتاب الرجال» تأليف سيد مصطفى تفرشى در صفحۀ 368 جلد چهارم «روضات الجنات».


و همين‌طور صفحۀ 121 و 122 أمل الآمل و موارد متعدد ديگرى تعبير به شرح قواعد شده است. حتى در اجازه‌اى كه مؤلف به شيخ ابراهيم بن على بن عبدالعالى ميسمى نويسندۀ نسخۀ «ح» جامع المقاصد اين گونه آمده است: من ذلك ما خرج من شرح قواعد الأحكام في خمسة مجلدات تخمينا.<ref>رياض العلماء، ج 3، ص441</ref>كه از كتاب تعبير به شرح قواعد شده است.
و همين‌طور صفحۀ 121 و 122 أمل الآمل و موارد متعدد ديگرى تعبير به شرح قواعد شده است. حتى در اجازه‌اى كه مؤلف به شيخ ابراهیم بن على بن عبدالعالى ميسمى نويسندۀ نسخۀ «ح» جامع المقاصد اين گونه آمده است: من ذلك ما خرج من شرح قواعد الأحكام في خمسة مجلدات تخمينا.<ref>رياض العلماء، ج 3، ص441</ref>كه از كتاب تعبير به شرح قواعد شده است.


==نسخه‌ها==
==نسخه‌ها==
خط ۷۷: خط ۷۸:
در نگارش كتاب، ناشر آن در جلد اول و دوم نسخه‌اى را كه در كتابخانۀ مسجد اعظم بوده است، اصل قرار داده و نسخه‌هاى ديگر را با آن مقابله و اصلاح نموده است. اما در ساير جلدها از روش تلفيق استفاده نموده است زيرا نسخه‌اى را كه اصل قرار داده و ساير نسخه‌ها را با آن مقابله كند، پيدا نكرده است.
در نگارش كتاب، ناشر آن در جلد اول و دوم نسخه‌اى را كه در كتابخانۀ مسجد اعظم بوده است، اصل قرار داده و نسخه‌هاى ديگر را با آن مقابله و اصلاح نموده است. اما در ساير جلدها از روش تلفيق استفاده نموده است زيرا نسخه‌اى را كه اصل قرار داده و ساير نسخه‌ها را با آن مقابله كند، پيدا نكرده است.


از طرفى در مقابله و مقايسۀ كتاب‌هاى چاپى با نسخه‌هاى خطى موارد زيادى را به عنوان نمونه در صفحات 47 و 48 از جلد اوّل ذكر نموده است كه جملاتى طولانى بطور كامل در چاپ‌هاى سنگى افتاده است و بنابراين چاپ سنگى معتبرى را نيز پيدا ننموده است.
از طرفى در مقابله و مقايسۀ كتاب‌هاى چاپى با نسخه‌هاى خطى موارد زيادى را به عنوان نمونه در صفحات 47 و 48 از جلد اوّل ذكر نموده است كه جملاتى طولانى بطور كامل در چاپ‌هاى سنگى افتاده است و بنابراین چاپ سنگى معتبرى را نيز پيدا ننموده است.


آن چنانكه در مقدمۀ ناشر آمده است نسخه‌اى از قواعد الأحكام كه در نزد [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] بوده است نيز نسخۀ سالم و كاملى نبوده است و بنابراين بسيارى از شرح‌هايى كه توسط [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] براى تصحيح عبارات قواعد ذكر شده است مورد نياز نبوده است.
آن چنانكه در مقدمۀ ناشر آمده است نسخه‌اى از قواعد الأحكام كه در نزد [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] بوده است نيز نسخۀ سالم و كاملى نبوده است و بنابراین بسيارى از شرح‌هايى كه توسط [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] براى تصحيح عبارات قواعد ذكر شده است مورد نياز نبوده است.


از طرف ديگر بعضى از عبارت‌هايى كه در چاپ‌هاى سنگى جامع المقاصد وجود دارد حاشيه يا تعليقۀ مؤلف آن نيست و در نسخه‌هاى خطى نيز وجود ندارد كه به اين نمونه‌ها در مقدمۀ تحقيق اشاره شده است.<ref>مقدمه ناشر، ص49 و 50</ref>
از طرف ديگر بعضى از عبارت‌هايى كه در چاپ‌هاى سنگى جامع المقاصد وجود دارد حاشيه يا تعليقۀ مؤلف آن نيست و در نسخه‌هاى خطى نيز وجود ندارد كه به اين نمونه‌ها در مقدمۀ تحقيق اشاره شده است.<ref>مقدمه ناشر، ص49 و 50</ref>
خط ۸۶: خط ۸۷:


كتاب موجود با مقابله و مقايسه با يازده نسخه از جامع المقاصد و يك نسخه از قواعد الأحكام نوشته شده است كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود.
كتاب موجود با مقابله و مقايسه با يازده نسخه از جامع المقاصد و يك نسخه از قواعد الأحكام نوشته شده است كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود.
# نسخه‌اى از جامع المقاصد كه در كتابخانۀ آیت‌الله سيد احمد زنجانى، از ابتداى كتاب تا آخر نماز عيد فطر و قربان مى‌باشد و نگارندۀ آن شيخ ابراهيم بن على بن عبدالعالى مسيمى، برادر زن شهيد دوم و شاگرد [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] مى‌باشد كه در سال 934ق نگاشته شده و با رمز «ح» مشخص شده است.
# نسخه‌اى از جامع المقاصد كه در كتابخانۀ آیت‌الله سيد احمد زنجانى، از ابتداى كتاب تا آخر نماز عيد فطر و قربان مى‌باشد و نگارندۀ آن شيخ ابراهیم بن على بن عبدالعالى مسيمى، برادر زن شهيد دوم و شاگرد [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] مى‌باشد كه در سال 934ق نگاشته شده و با رمز «ح» مشخص شده است.
# نسخۀ خطى از كتابخانۀ مسجد اعظم در شهر قم با عدد 1336، كه حاوى كتاب‌هاى طهارت و صلاة مى‌باشد. اين نسخه در زمان زندگانى مؤلف نگاشته شده است زيرا حواشى كتاب به عبارت «منه مد ظلّه» پايان يافته است. همان طور كه گفته شد اين كتاب اصل ضبط عبارات در جلد اوّل و دوّم كتاب بوده است و با رمز «ع» مشخص شده است.
# نسخۀ خطى از كتابخانۀ مسجد اعظم در شهر قم با عدد 1336، كه حاوى كتاب‌هاى طهارت و صلاة مى‌باشد. اين نسخه در زمان زندگانى مؤلف نگاشته شده است زيرا حواشى كتاب به عبارت «منه مد ظلّه» پايان يافته است. همان طور كه گفته شد اين كتاب اصل ضبط عبارات در جلد اوّل و دوّم كتاب بوده است و با رمز «ع» مشخص شده است.
# نسخۀ خطى مدرسۀ سليمان خان در مشهد مقدس كه از كتاب حيض تا امر به معروف و نهى از منكر مى‌باشد و نگارندۀ آن محمد بن على بن محمدحسینى در سال 969ق مى‌باشد كه با رمز «ن» مشخص شده است.
# نسخۀ خطى مدرسۀ سليمان خان در مشهد مقدس كه از كتاب حيض تا امر به معروف و نهى از منكر مى‌باشد و نگارندۀ آن محمد بن على بن محمدحسینى در سال 969ق مى‌باشد كه با رمز «ن» مشخص شده است.
خط ۱۲۶: خط ۱۲۷:




الكنى و الألقاب: قال شيخنا رحمه اللّه: و كان فقيه عصره، [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] الكلام يقول: من كان عنده جامع المقاصد و الوسائل و الجواهر لا يحتاج بعدها إلى كتاب آخر للخروج عن عهدة الفحص الواجب على الفقيه في آحاد المسائل الفرعية.<ref>الكنى و الألقاب، ج 3، ص162</ref>
الكنى و الألقاب: قال شيخنا رحمه‌اللّه: و كان فقيه عصره، [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] الكلام يقول: من كان عنده جامع المقاصد و الوسائل و الجواهر لا يحتاج بعدها إلى كتاب آخر للخروج عن عهدة الفحص الواجب على الفقيه في آحاد المسائل الفرعیة.<ref>الكنى و الألقاب، ج 3، ص162</ref>


در رياض العلماء و روضات الجنات بنا به نقل از بعضى افاضل شاگردان شيخ على كركى:
در رياض العلماء و روضات الجنات بنا به نقل از بعضى افاضل شاگردان شيخ على كركى:
خط ۱۴۰: خط ۱۴۱:




{{کتاب سال جمهوری اسلامی ایران}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
خط ۱۴۶: خط ۱۴۸:
[[رده: فقه مذاهب]]
[[رده: فقه مذاهب]]
[[رده: فقه شیعه]]
[[رده: فقه شیعه]]
[[رده:کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]]