۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'مى كرد' به 'میكرد') |
(لینک درون متنی) |
||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''گلستان سعدى'''، اثر فارسى ابومحمد مصلح بن عبدالله مشهور به سعدى شيرازى و مشرفالدين (606 - 691ق)، كتابى اخلاقى و اجتماعى و يكى از مهمترين و جذابترين متون ادب فارسى است كه سعدى آن را يك سال پس از بوستان، كتاب نخستينش، در بهار 665ق نوشته و آن را به نام شاهزاده سعد بن ابىبكر بن سعد بن زنگى كرده است. | '''گلستان سعدى'''، اثر فارسى [[سعدی، مصلح بن عبدالله|ابومحمد مصلح بن عبدالله]] مشهور به [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى شيرازى]] و [[سعدی، مصلح بن عبدالله|مشرفالدين]] (606 - 691ق)، كتابى اخلاقى و اجتماعى و يكى از مهمترين و جذابترين متون ادب فارسى است كه [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] آن را يك سال پس از بوستان، كتاب نخستينش، در بهار 665ق نوشته و آن را به نام شاهزاده سعد بن ابىبكر بن سعد بن زنگى كرده است. | ||
در اهميت اين اثر، همين مقدار كافى است كه اگر بخواهيم ده اثر مهم تاريخ ادبيات ايران را نام ببريم، بدون شك گلستان، يكى از مهمترين آنهاست كه در همان دوران نگارش، به اهميتش پى برده شد و خاص و عام آن را به مطالعه گرفتند و پسنديدند و قرنهاست در سراسر قلمرو زبان فارسى و بسيارى از كشورهاى اسلامى و غيره آن را به درس مىخوانند<ref>دهباشى، على، ص 157</ref> | در اهميت اين اثر، همين مقدار كافى است كه اگر بخواهيم ده اثر مهم تاريخ ادبيات ايران را نام ببريم، بدون شك گلستان، يكى از مهمترين آنهاست كه در همان دوران نگارش، به اهميتش پى برده شد و خاص و عام آن را به مطالعه گرفتند و پسنديدند و قرنهاست در سراسر قلمرو زبان فارسى و بسيارى از كشورهاى اسلامى و غيره آن را به درس مىخوانند<ref>دهباشى، على، ص 157</ref> | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==انگیزه تألیف== | ==انگیزه تألیف== | ||
منظور سعدى از تأليف گلستان، دو چيز بود كه هر دو را به حد كمال، چندانكه برتر و بالاتر از آن متصور نيست انجام داد؛ يكى انشاى بليغترين و شيرينترين نمونه نظم و نثر فارسى در لباسى كه متكلمان را به كار آيد و مترسلان را بلاغت بيفزايد و ديگرى بيان مطالب اخلاقى و مسائل اجتماعى؛ به اين معنى كه در همه ابواب حكمت و فلسفه عملى از تهذيب اخلاق، تدبير منزل و سياست مدن، آنچه را كه براى اصلاح حال مردم و تعليم و تربيت افراد جامعه، نافع و مفيد و متناسب با اوضاع و احوال عصر و زمان خود تشخيص داده است، بيان مىكند<ref>همايى، جلالالدين، ص 101</ref> | منظور [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] از تأليف گلستان، دو چيز بود كه هر دو را به حد كمال، چندانكه برتر و بالاتر از آن متصور نيست انجام داد؛ يكى انشاى بليغترين و شيرينترين نمونه نظم و نثر فارسى در لباسى كه متكلمان را به كار آيد و مترسلان را بلاغت بيفزايد و ديگرى بيان مطالب اخلاقى و مسائل اجتماعى؛ به اين معنى كه در همه ابواب حكمت و فلسفه عملى از تهذيب اخلاق، تدبير منزل و سياست مدن، آنچه را كه براى اصلاح حال مردم و تعليم و تربيت افراد جامعه، نافع و مفيد و متناسب با اوضاع و احوال عصر و زمان خود تشخيص داده است، بيان مىكند<ref>همايى، جلالالدين، ص 101</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
{{ب|''هر باب ازين كتاب نگارين كه بنگرى''|2=''همچون بهشت گويى از آن باب خوشتر است''}} | {{ب|''هر باب ازين كتاب نگارين كه بنگرى''|2=''همچون بهشت گويى از آن باب خوشتر است''}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
اين اثر، داراى نثرى است آميخته به شعر، ساده و روان، آهنگين و مسجع. پيش از سعدى نيز نويسندگانى بودهاند كه كلام خويش را به سجع مىآراستند، اما هيچيك از آنان در اين كار توفيق سعدى را نيافت؛ زيرا سعدى سجع و موازنه را با سادگى كلام توأم كرد و اين كارى است بس دشوار. ديگر نويسندگان براى آوردن سجع و موازنه، از كلمات عربى و گاه از واژگان دشوار آن زبان كمك مىگرفتند؛ حال آنكه سجعهاى گلستان همه با كلمات ساده و متداول زبان ساخته شده و در كلام او بس طبيعى افتاده است<ref>غلامرضايى، محمد، ص 120</ref> | اين اثر، داراى نثرى است آميخته به شعر، ساده و روان، آهنگين و مسجع. پيش از سعدى نيز نويسندگانى بودهاند كه كلام خويش را به سجع مىآراستند، اما هيچيك از آنان در اين كار توفيق سعدى را نيافت؛ زيرا [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] سجع و موازنه را با سادگى كلام توأم كرد و اين كارى است بس دشوار. ديگر نويسندگان براى آوردن سجع و موازنه، از كلمات عربى و گاه از واژگان دشوار آن زبان كمك مىگرفتند؛ حال آنكه سجعهاى گلستان همه با كلمات ساده و متداول زبان ساخته شده و در كلام او بس طبيعى افتاده است<ref>غلامرضايى، محمد، ص 120</ref> | ||
يكى از امتيازات گلستان اين است كه سعدى با تجربه شگرف و باريكبينى خاص خويش و با ديد روانشناس، جامعهشناس و مردمشناسى ماهر واقعيات زندگى را مطالعه كرده و بازشناخته و آنها را در گلستان منعكس كرده است<ref>همان، ص 127</ref> | يكى از امتيازات گلستان اين است كه [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] با تجربه شگرف و باريكبينى خاص خويش و با ديد روانشناس، جامعهشناس و مردمشناسى ماهر واقعيات زندگى را مطالعه كرده و بازشناخته و آنها را در گلستان منعكس كرده است<ref>همان، ص 127</ref> | ||
گلستان، تحولى در نثر فارسى به وجود آورد كه دنبالهاش تا عصر حاضر كشيده شده و هنوز دوره سلطنت ادبى سعدى پايان نيافته است. عجب اين است كه در طول مدت 700 سال، آن همه شعرا و ادباى فاضل كه از شيوه گلستان تقليد كردند، از كتاب «روضة الخلد» مجد خوافى تا «پريشان» قاآنى، تاكنون هيچكس از عهده برنيامده است حتى يك حكايت به شيرينى و پرمغزى گلستان انشاء كند و اگر احيانا ملاحتى در عبارات ايشان يافته شود، همانهاست كه عينا از گلستان اقتباس كرده يا نظم و نثر شيخ را حل و عقد كردهاند<ref>همايى، جلالالدين، ص 102</ref> | گلستان، تحولى در نثر فارسى به وجود آورد كه دنبالهاش تا عصر حاضر كشيده شده و هنوز دوره سلطنت ادبى سعدى پايان نيافته است. عجب اين است كه در طول مدت 700 سال، آن همه شعرا و ادباى فاضل كه از شيوه گلستان تقليد كردند، از كتاب «روضة الخلد» مجد خوافى تا «پريشان» قاآنى، تاكنون هيچكس از عهده برنيامده است حتى يك حكايت به شيرينى و پرمغزى گلستان انشاء كند و اگر احيانا ملاحتى در عبارات ايشان يافته شود، همانهاست كه عينا از گلستان اقتباس كرده يا نظم و نثر شيخ را حل و عقد كردهاند<ref>همايى، جلالالدين، ص 102</ref> | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
آخرين باب نيز كه پيرامون آداب صحبت است، بخش بسيار دلپذير گلستان مىباشد. اين باب، داراى صد و بيست اندرز و حكمت است كه شخص در همه حال از آن بهرهمند مىشود. چنين به نظر مىرسد كه شايد بهتر باشد خوانندگان از اين باب آغاز كرده، به پيش روند و ديباچه را در پايان بخوانند<ref>مقدمه و متن كتاب</ref> | آخرين باب نيز كه پيرامون آداب صحبت است، بخش بسيار دلپذير گلستان مىباشد. اين باب، داراى صد و بيست اندرز و حكمت است كه شخص در همه حال از آن بهرهمند مىشود. چنين به نظر مىرسد كه شايد بهتر باشد خوانندگان از اين باب آغاز كرده، به پيش روند و ديباچه را در پايان بخوانند<ref>مقدمه و متن كتاب</ref> | ||
سعدى در زبان مردم غور كرده است و روح زبان فارسى را نيك شناخته و بسيارى از لغات، تركيبات، اصطلاحات، تمثيلات و ديگر عناصر زبان خويش را از مردم و زندگى آنان گرفته و آنها را آنچنانكه مناسب با روح زبان و پسند طبع فارسىزبانان است به كار برده؛ بدين سبب خواننده با زبان كتاب احساس سنخيّت مىكند. تركيبات و اصطلاحاتى چون «دهان كسى را بستن»، «زباندرازى كردن»، «سرخ و سپيد بودن» (به معنى فربه و سرحال بودن)، «اندازه كارى را نگه داشتن» و امثال اينها، در زبان سعدى فراوان است. اين مثالها نشان مىدهد كه اين تركيبات عاميانه را چقدر استادانه و طبيعى در كلام خويش آورده است: | [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] در زبان مردم غور كرده است و روح زبان فارسى را نيك شناخته و بسيارى از لغات، تركيبات، اصطلاحات، تمثيلات و ديگر عناصر زبان خويش را از مردم و زندگى آنان گرفته و آنها را آنچنانكه مناسب با روح زبان و پسند طبع فارسىزبانان است به كار برده؛ بدين سبب خواننده با زبان كتاب احساس سنخيّت مىكند. تركيبات و اصطلاحاتى چون «دهان كسى را بستن»، «زباندرازى كردن»، «سرخ و سپيد بودن» (به معنى فربه و سرحال بودن)، «اندازه كارى را نگه داشتن» و امثال اينها، در زبان سعدى فراوان است. اين مثالها نشان مىدهد كه اين تركيبات عاميانه را چقدر استادانه و طبيعى در كلام خويش آورده است: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''آنان كه به كنج عافيت بنشستند''|2=''دندان سگ و دهان مردم بستند''}} | {{ب|''آنان كه به كنج عافيت بنشستند''|2=''دندان سگ و دهان مردم بستند''}} | ||
خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
«يكى از حكما پسر را نهى همیكرد از بسيارى خوردن كه سيرى مردم را رنجور كند. گفت: اى پدر! گرسنگى خلق را بكشد، نشنيدهاى كه ظريفان گفتهاند به سيرى مردن به كه گرسنگى بردن؟ گفت:اندازه نگهدار»<ref>غلامرضايى، محمد، ص 122</ref> | «يكى از حكما پسر را نهى همیكرد از بسيارى خوردن كه سيرى مردم را رنجور كند. گفت: اى پدر! گرسنگى خلق را بكشد، نشنيدهاى كه ظريفان گفتهاند به سيرى مردن به كه گرسنگى بردن؟ گفت:اندازه نگهدار»<ref>غلامرضايى، محمد، ص 122</ref> | ||
سعدى در جملگى داستانهاى گلستان، در بيان مطلب، از عناصر زندگى مردم كمك گرفته است. مثال را به ابيات زير كفايت مىكنيم: | [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] در جملگى داستانهاى گلستان، در بيان مطلب، از عناصر زندگى مردم كمك گرفته است. مثال را به ابيات زير كفايت مىكنيم: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''درشتى و نرمى بههمدر به است''|2=''چو رگزن كه جرّاح و مرهمنه است''}} | {{ب|''درشتى و نرمى بههمدر به است''|2=''چو رگزن كه جرّاح و مرهمنه است''}} | ||
خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
سعدى استعدادى خدادادى و طبعى روان داشته و در نويسندگى، ذوقى و هنرى سرشار و مقبوليت سخن او سخت در گرو اين نعمت است<ref>همان، ص 122</ref> وى از تجربه نويسندگان پيش از خود بهره فراوان برده است؛ بدين معنى كه ضمن مطالعه آثار گذشتگان، در دقايق و مضايق سخن آنان غور و تأمل كرده و زبان اين آثار را شناخته و دقايق آن را به چشم باريكبين خويش نگريسته و به ذهن برنگاشته است و محاسن و معايب آنها را نيز نيك شناخته؛ محاسن را گرفته و معايب را رها كرده و معانى را به نيروى ذوق خدادادى خويش لباسى زيبا از الفاظ پوشانده است<ref>همان، ص 122</ref> | [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] استعدادى خدادادى و طبعى روان داشته و در نويسندگى، ذوقى و هنرى سرشار و مقبوليت سخن او سخت در گرو اين نعمت است<ref>همان، ص 122</ref> وى از تجربه نويسندگان پيش از خود بهره فراوان برده است؛ بدين معنى كه ضمن مطالعه آثار گذشتگان، در دقايق و مضايق سخن آنان غور و تأمل كرده و زبان اين آثار را شناخته و دقايق آن را به چشم باريكبين خويش نگريسته و به ذهن برنگاشته است و محاسن و معايب آنها را نيز نيك شناخته؛ محاسن را گرفته و معايب را رها كرده و معانى را به نيروى ذوق خدادادى خويش لباسى زيبا از الفاظ پوشانده است<ref>همان، ص 122</ref> | ||
او از آثار نويسندگان پيش از خود، سادگى، اعتدال، ايجاز، سجع، موزون بودن كلام، آميخته بودن نظم و نثر، جاافتادگى كلمات و... را گرفته و از اطناب و درازنويسى، آوردن مترادفات، بازى با الفاظ، تكرار نامتعادل سجع، آوردن لغات غريب و دور از ذهن و استشهاد بيش از حدّ به آيات، احاديث، اشعار و امثال عربى، تصنع، تكلف و صنعتبازى، پرهيز كرده است<ref>همان، ص 122</ref> | او از آثار نويسندگان پيش از خود، سادگى، اعتدال، ايجاز، سجع، موزون بودن كلام، آميخته بودن نظم و نثر، جاافتادگى كلمات و... را گرفته و از اطناب و درازنويسى، آوردن مترادفات، بازى با الفاظ، تكرار نامتعادل سجع، آوردن لغات غريب و دور از ذهن و استشهاد بيش از حدّ به آيات، احاديث، اشعار و امثال عربى، تصنع، تكلف و صنعتبازى، پرهيز كرده است<ref>همان، ص 122</ref> | ||
خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
معمولا نويسندگان، مقدمه كتابهاى خويش را بسى فاضلانهتر و متكلفانهتر از متن كتاب مىنوشتهاند، اما سعدى حتى در مقدمه گلستان، جانب ايجاز و سادگى را رعايت كرده و هيچگاه لفظ و صنعتپردازى را بر مفهوم و معنى غلبه نداده است<ref>همان، ص 123</ref> | معمولا نويسندگان، مقدمه كتابهاى خويش را بسى فاضلانهتر و متكلفانهتر از متن كتاب مىنوشتهاند، اما سعدى حتى در مقدمه گلستان، جانب ايجاز و سادگى را رعايت كرده و هيچگاه لفظ و صنعتپردازى را بر مفهوم و معنى غلبه نداده است<ref>همان، ص 123</ref> | ||
[[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]]، مسلمان است و متدين، عارفمسلك، فرهيخته و مهذّب و بافرهنگ كه فرهنگ پيش از خود را بهعنوان پشتوانهاى براى آثار خويش قرار داده است و از آن بهطرزى نيكو در آثار خود استفاده برده؛ بدين سبب خواننده فارسىزبان، آثار سعدى را آيينه فرهنگ گذشته خويش مىبيند و از نظر ذهنى و فكرى و فرهنگى با آنها احساس بيگانگى نمىكند. سخن از دين، قرآن، فقه، كعبه، درويش و... گفتن و از حاتم طايى، لقمان حكيم، فريدون، كيخسرو، ضحاك، محمود، اياز و حجاج يوسف نام بردن و دهها نمونه ديگر ازين دست، نمونههاى بارز و ممتازى است بر اين مدعا و اگر نيك بنگريم هيچ جاى گلستان را با فرهنگ گذشته خويش بيگانه نمىبينيم؛ به همين سبب فضاى گلستان را فضاى زندگى و جامعه خود مىيابيم كه براى ما مأنوس و مألوف است<ref>همان، ص 123</ref> | |||
در زبان فارسى، كمتر شاعر و نويسندهاى را مىشناسیم كه چون سعدى صاحب طبعى روان و موزون باشد و بر الفاظ مسلّط. تسلّط او بر واژگان آنچنان است كه هيچيك از كلمات او را چه در نثر و چه در نظم، نمىتوان جابهجا كرد و هيچ واژهاى را نمىتوان تغيير داد. بسيارى از اشعار او، از نظر مقام كلمات در جمله و ارتباط آنها با يكديگر، هم به لحاظ دستورى و هم به لحاظ معانى و بيان، آنچنان مناسب افتاده است كه اگر بيت او را به نثر بنويسيم و نثر او را به نثر امروزى بدل كنيم نيز همان حالت را خواهد داشت<ref>همان، ص 124</ref> | در زبان فارسى، كمتر شاعر و نويسندهاى را مىشناسیم كه چون سعدى صاحب طبعى روان و موزون باشد و بر الفاظ مسلّط. تسلّط او بر واژگان آنچنان است كه هيچيك از كلمات او را چه در نثر و چه در نظم، نمىتوان جابهجا كرد و هيچ واژهاى را نمىتوان تغيير داد. بسيارى از اشعار او، از نظر مقام كلمات در جمله و ارتباط آنها با يكديگر، هم به لحاظ دستورى و هم به لحاظ معانى و بيان، آنچنان مناسب افتاده است كه اگر بيت او را به نثر بنويسيم و نثر او را به نثر امروزى بدل كنيم نيز همان حالت را خواهد داشت<ref>همان، ص 124</ref> | ||
سعدى چون شعر مىسرايد و نثر مىنويسد، گويى كلمات چون سيلى خروشان و سر به نشيب از كوهسار طبعش بهسوى درياى آثارش روان است؛ بدين سبب، كلام او روان و مؤثر و گيرا و دلنشين است؛ آنچنانكه بسيارى از اشعار و جملات وى با يكبار خواندن بر آيينه خاطر نقش مىبندد و در ذهن مرتسم مىشود. هر صفحهاى از گلستان را كه باز كنيم، مثالى و شاهدى بر اين مدعا مىتوانيم بيابيم. براى پرهيز از تفصيل به اين چند بيت اكتفا مىكنيم:<ref>همان، ص 124</ref> | [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] چون شعر مىسرايد و نثر مىنويسد، گويى كلمات چون سيلى خروشان و سر به نشيب از كوهسار طبعش بهسوى درياى آثارش روان است؛ بدين سبب، كلام او روان و مؤثر و گيرا و دلنشين است؛ آنچنانكه بسيارى از اشعار و جملات وى با يكبار خواندن بر آيينه خاطر نقش مىبندد و در ذهن مرتسم مىشود. هر صفحهاى از گلستان را كه باز كنيم، مثالى و شاهدى بر اين مدعا مىتوانيم بيابيم. براى پرهيز از تفصيل به اين چند بيت اكتفا مىكنيم:<ref>همان، ص 124</ref> | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''ابر اگر آب زندگى بارد''|2=''هرگز از شاخ بيد بر نخورى''}} | {{ب|''ابر اگر آب زندگى بارد''|2=''هرگز از شاخ بيد بر نخورى''}} | ||
خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
سعدى با عوام و مردم كوچه و بازار و نيز با سلاطين و درباريان و ديوانيان سروكار داشته و همه خصوصيات روحى و روانى و ذاتى آنان را مىشناخته و به سياستها و رابطهها و كارهاى آنان وقوف داشته است؛ به همين سبب در گلستان، مطالب را بهگونهاى بيان مىكند كه با روحيّات مردم سازگار است و بيانگر دردها، عشقها، نيازها و آرزوهاى آنان. همين نكته يكى از مواردى است كه سبب شهرت گلستان شده است. سعدى واقعيّات جوامع آن روز را در سياحتهاى خويش بهنيكى شناخته است و آرزوها و مرادهاى مردم را خوب مىدانسته و اين واقعيات را با زيركى خاص بيان كرده است؛ به همين سبب، گلستان، آيينه تمامنماى اوضاع و احوال اجتماعى مردم آن روزگاران است. | [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] با عوام و مردم كوچه و بازار و نيز با سلاطين و درباريان و ديوانيان سروكار داشته و همه خصوصيات روحى و روانى و ذاتى آنان را مىشناخته و به سياستها و رابطهها و كارهاى آنان وقوف داشته است؛ به همين سبب در گلستان، مطالب را بهگونهاى بيان مىكند كه با روحيّات مردم سازگار است و بيانگر دردها، عشقها، نيازها و آرزوهاى آنان. همين نكته يكى از مواردى است كه سبب شهرت گلستان شده است. سعدى واقعيّات جوامع آن روز را در سياحتهاى خويش بهنيكى شناخته است و آرزوها و مرادهاى مردم را خوب مىدانسته و اين واقعيات را با زيركى خاص بيان كرده است؛ به همين سبب، گلستان، آيينه تمامنماى اوضاع و احوال اجتماعى مردم آن روزگاران است. | ||
به ديگر سخن، سعدى در ضمن اينكه از نظر الفاظ و طبع و ديگر مسائل صورى شعر، شاعرى بزرگ، چيرهدست و ماهر است، روانشناس، مردمشناس و جامعهشناس نيز هست و اين ويژگىها را به تجربه و در طول سفرهاى خويش و زندگى با مردم كسب كرده است و در تصنيف گلستان از همه اين خصوصيات بهره گرفته است<ref>غلامرضايى، محمد، ص 125</ref> | به ديگر سخن، سعدى در ضمن اينكه از نظر الفاظ و طبع و ديگر مسائل صورى شعر، شاعرى بزرگ، چيرهدست و ماهر است، روانشناس، مردمشناس و جامعهشناس نيز هست و اين ويژگىها را به تجربه و در طول سفرهاى خويش و زندگى با مردم كسب كرده است و در تصنيف گلستان از همه اين خصوصيات بهره گرفته است<ref>غلامرضايى، محمد، ص 125</ref> | ||
خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
از اين گونه مثالها در گلستان بيش از هر كتاب ديگرى وجود دارد. تعداد ضربالمثلهايى كه در زبان فارسى از گلستان نشأت گرفته است، بهنسبت قابل مقايسه با هيچ اثر ادبى ديگرى نيست و همين هنر | از اين گونه مثالها در گلستان بيش از هر كتاب ديگرى وجود دارد. تعداد ضربالمثلهايى كه در زبان فارسى از گلستان نشأت گرفته است، بهنسبت قابل مقايسه با هيچ اثر ادبى ديگرى نيست و همين هنر [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]]، يكى از عوامل شهرت و اعتبار گلستان نزد خاص و عام شده است<ref>همان، ص 127</ref> سعدى انواع جورها و ستمهايى را كه پادشاهان جبّار معاصرش به مردم روا داشتهاند، ديده و لمس كرده است. وقتى خواننده باب «سيرت پادشاهان» را مىخواند، بر ظلم و جور، ناصبورى، خشم، دهنبينى و ظاهربينى، حرص و آز، متغير بودن اخلاق و دهها صفت زشت ديگر آنان واقف مىشود. سعدى، ضمن آنكه اين صفات را باز مىنمايد، آنان را نصيحت مىكند و ناپايدارى ملك و مؤاخذه قيامت را به آنان يادآور مىشود و به عدل و رعيتپرورى و مردمدارى مىخواندشان<ref>همان، ص 127</ref> | ||
سعدى از معدود شاعران و نويسندگانى است كه با آنكه با سلاطين زمانه خود ارتباط دارد، اما در مقابل آنان تيزگفتار است و با شجاعت و شهامت هرچه تمامتر آنچه را لازم مىداند مىگويد و نكاتى بسيار مهم در زمينه ملكدارى بدانان مىآموزد. باب اول گلستان مشحون است از اين نكتهها. به اين شواهد توجه فرماييد: | سعدى از معدود شاعران و نويسندگانى است كه با آنكه با سلاطين زمانه خود ارتباط دارد، اما در مقابل آنان تيزگفتار است و با شجاعت و شهامت هرچه تمامتر آنچه را لازم مىداند مىگويد و نكاتى بسيار مهم در زمينه ملكدارى بدانان مىآموزد. باب اول گلستان مشحون است از اين نكتهها. به اين شواهد توجه فرماييد: | ||
خط ۱۶۹: | خط ۱۶۹: | ||
# دهباشى، على، «تصحيح انتقادى از گلستان»، مجله كلك، آبان 1369، شماره 8 (از صفحه 157 تا 160)؛ | # دهباشى، على، «تصحيح انتقادى از گلستان»، مجله كلك، آبان 1369، شماره 8 (از صفحه 157 تا 160)؛ | ||
# همايى، جلالالدين، «گلستان سعدى»، مجله يغما، خرداد 1341، شماره 167 (از صفحه 97 تا 103). | # همايى، جلالالدين، «گلستان سعدى»، مجله يغما، خرداد 1341، شماره 167 (از صفحه 97 تا 103). | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | [[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | ||
[[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | [[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] |
ویرایش