پرش به محتوا

دیوان اشراق: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' {{' به '{{'
جز (جایگزینی متن - 'عموما ' به 'عموماً')
جز (جایگزینی متن - ' {{' به '{{')
خط ۵۷: خط ۵۷:


برای نمونه به گوشه‌ای از ابیات شیوای آن حکیم سترگ اشاره می‌شود:
برای نمونه به گوشه‌ای از ابیات شیوای آن حکیم سترگ اشاره می‌شود:
 
{{شعر}}{{ب|'' قد ابد پیش بقای تو پست ''|2='' قامت معنی ز ثنای تو پست ''}}{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|'' قد ابد پیش بقای تو پست ''|2='' قامت معنی ز ثنای تو پست ''}}
{{پایان شعر}}
و یا:
و یا:
 
{{شعر}}{{ب|''تازه ز باران تو بستان عقل ''|2=''پاک به تأیید تو دامان عقل''}}{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''تازه ز باران تو بستان عقل ''|2=''پاک به تأیید تو دامان عقل''}}
{{پایان شعر}}


و این بدان معنا نیست که ایشان در همه اشعار خویش این سبک (هندی) را مراعات کرده باشد، بلکه ایشان چون شیخ بهایی - که به سنت مولانا و حافظ شعر می‌سرود - و بسیاری از عالمانی که به شیوه سخنرایان عراقی‌گوی تتبع و تقلید می‌کردند، از سبک عراقی بهره‌مند بودند (ر.ک: همان، صفحه یک‌صدوشش</ref>
و این بدان معنا نیست که ایشان در همه اشعار خویش این سبک (هندی) را مراعات کرده باشد، بلکه ایشان چون شیخ بهایی - که به سنت مولانا و حافظ شعر می‌سرود - و بسیاری از عالمانی که به شیوه سخنرایان عراقی‌گوی تتبع و تقلید می‌کردند، از سبک عراقی بهره‌مند بودند (ر.ک: همان، صفحه یک‌صدوشش</ref>


این بیان به معنای انکار عناصر هندیانه موجود در برخی سروده‌های میر و امثال او نیست؛ ورنه به‌عنوان مثال، اسلوب معادله معمول در سبک هندی در این بیت میر که مطلع غزل نیز هست چشمگیر است:
این بیان به معنای انکار عناصر هندیانه موجود در برخی سروده‌های میر و امثال او نیست؛ ورنه به‌عنوان مثال، اسلوب معادله معمول در سبک هندی در این بیت میر که مطلع غزل نیز هست چشمگیر است:
 
{{شعر}}{{ب|''عشق تو بر باد بلا خرمن فشاند خاک را''|2=''آتش چو سوزان شد، کجا رحمت کند خاشاک را''}}{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''عشق تو بر باد بلا خرمن فشاند خاک را''|2=''آتش چو سوزان شد، کجا رحمت کند خاشاک را''}}
{{پایان شعر}}


القصه، از حیث تاریخی، میر به عصر صفوی تعلق دارد، ولی در زمره سرایندگان سبک هندی نیست<ref>همان</ref>
القصه، از حیث تاریخی، میر به عصر صفوی تعلق دارد، ولی در زمره سرایندگان سبک هندی نیست<ref>همان</ref>


ایشان به «اشراق» تخلص داشته است. او این تخلص را بارها ضمن اشعار خویش آورده است:  
ایشان به «اشراق» تخلص داشته است. او این تخلص را بارها ضمن اشعار خویش آورده است:  
{{شعر}}
{{شعر}}
 
{{ب|''دولتی اشراق که در طینتش''|2=''خاک رسول تو بد و عترتش''}}{{پایان شعر}}
{{ب|''دولتی اشراق که در طینتش''|2=''خاک رسول تو بد و عترتش''}}
{{پایان شعر}}


و یا:
و یا:
 
{{شعر}}{{ب|''خود شرف گوهر اشراق ازوست''|2=''در همه عالم به شرف طاق ازوست''}}{{پایان شعر}}<ref>همان، صفحه یک‌صدوهفت</ref>
{{شعر}}
{{ب|''خود شرف گوهر اشراق ازوست''|2=''در همه عالم به شرف طاق ازوست''}}
{{پایان شعر}}<ref>همان، صفحه یک‌صدوهفت</ref>


بخش مهم و معروفی از اشعار میر، مثنوی مشرق الأنوار اوست.
بخش مهم و معروفی از اشعار میر، مثنوی مشرق الأنوار اوست.
مشرق الأنوار که بر گرده مخزن الأسرار نظامی ساخته است، با بیتی همانند همان منظومه آغاز می‌گردد؛ نظامی گفته است:
مشرق الأنوار که بر گرده مخزن الأسرار نظامی ساخته است، با بیتی همانند همان منظومه آغاز می‌گردد؛ نظامی گفته است:
 
{{شعر}}{{ب|''بسم الله الرحمن الرحيم''|2='' هست کلید در گنج حکیم''}}{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''بسم الله الرحمن الرحيم''|2='' هست کلید در گنج حکیم''}}
{{پایان شعر}}


میر گفته:
میر گفته:
 
{{شعر}}{{ب|''بسم الله الرحمن الرحيم ''|2='' فاتحه مصحف امید و بیم''}}{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''بسم الله الرحمن الرحيم ''|2='' فاتحه مصحف امید و بیم''}}
{{پایان شعر}}


ایشان در پایان مشرق الأنوار گفته:
ایشان در پایان مشرق الأنوار گفته:
 
{{شعر}}{{ب|''از قلم فیض رقم کردمش ''|2='' مشرق الأنوار علم کردمش''}}{{ب|''تا که درخشنده بود ماه و هور ''|2='' تا نبود سایه درخشان چو نور''}}{{ب|''نور خرد مشرق انوار باد ''|2='' سایه او مخزن اسرار باد''}}{{ب|''گلشن اشراق ازو تازه باد ''|2='' هر دو جهان زو پر آوازه باد''}} {{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''از قلم فیض رقم کردمش ''|2='' مشرق الأنوار علم کردمش''}}
{{ب|''تا که درخشنده بود ماه و هور ''|2='' تا نبود سایه درخشان چو نور''}}
{{ب|''نور خرد مشرق انوار باد ''|2='' سایه او مخزن اسرار باد''}}
{{ب|''گلشن اشراق ازو تازه باد ''|2='' هر دو جهان زو پر آوازه باد''}} {{پایان شعر}}
<ref>همان، صفحه یک‌صدوده</ref>
<ref>همان، صفحه یک‌صدوده</ref>


با توجه به بیت:
با توجه به بیت:
 
{{شعر}}{{ب|''بیست مرا سال ز دور قمر''|2='' لیک به دانش ز خرد پیرتر''}}{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''بیست مرا سال ز دور قمر''|2='' لیک به دانش ز خرد پیرتر''}}
{{پایان شعر}}


می‌توان گفت مشرق الأنوار را میر در بیست سالگی سروده است<ref>همان، صفحه یک‌صدوده و یک‌صدویازده</ref>
می‌توان گفت مشرق الأنوار را میر در بیست سالگی سروده است<ref>همان، صفحه یک‌صدوده و یک‌صدویازده</ref>
خط ۱۲۳: خط ۹۴:


اولین رباعی درباره توحید است که می‌گوید:
اولین رباعی درباره توحید است که می‌گوید:
 
{{شعر}}{{ب|''هستی به تو قایم است و موجود تویی''|2='' در کعبه و در بتکده معبود تویی''}}{{ب|''گر قصد صنم کنند گر سجده بت ''|2='' مسجود همه تویی و مقصود تویی''}}{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''هستی به تو قایم است و موجود تویی''|2='' در کعبه و در بتکده معبود تویی''}}
{{ب|''گر قصد صنم کنند گر سجده بت ''|2='' مسجود همه تویی و مقصود تویی''}}
{{پایان شعر}}


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش