پرش به محتوا

دیوان افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(لینک درون متنی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۰: خط ۴۰:


اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] از زمان خود او نزد ارباب فضل و بلاغت و ناقدان سخن و صاحبان تذکره و تاریخ‎نویسان معروف بوده و غالباً از آنها به‎عنوان بهترتی اشعار در کتب خود نقل و به تناسب حال به آنها استشهاد کرده‎اند؛ به‎عنوان نمونه راحة الصدور راوندی که در سال 599ق، یعنی چهار سال بعد از مرگ [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] تألیف شده، یازده بیت از اشعار او دارد؛ یک مورد شش بیت از قصیده «طفلی و طفیل تست آدم...» که این را بیت دوم قرار داده و بیت اول را:   
اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] از زمان خود او نزد ارباب فضل و بلاغت و ناقدان سخن و صاحبان تذکره و تاریخ‎نویسان معروف بوده و غالباً از آنها به‎عنوان بهترتی اشعار در کتب خود نقل و به تناسب حال به آنها استشهاد کرده‎اند؛ به‎عنوان نمونه راحة الصدور راوندی که در سال 599ق، یعنی چهار سال بعد از مرگ [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] تألیف شده، یازده بیت از اشعار او دارد؛ یک مورد شش بیت از قصیده «طفلی و طفیل تست آدم...» که این را بیت دوم قرار داده و بیت اول را:   
 
{{شعر}}
'''ای شحنه شش جهات عالم             بر چهار دری و هشت طارم''
{{ب|''ای شحنه شش جهات عالم ''|2=''بر چهار دری و هشت طارم''}}
{{پایان شعر}}


ضبط کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه شصت‎وسه</ref>‏.  
ضبط کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه شصت‎وسه</ref>‏.  
خط ۴۹: خط ۵۰:
اگر بخواهیم با نظری دقیق به اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] توجه و درباره او حکم کنیم، برروی‎هم باید او را مبتکر یک سبک تازه در سخن‎سرایی بدانیم. خود او نیز در اشعارش بارها به این معنی اشاره کرده و اگر قسمتی از آن را که ادعای شاعرانه است رد کنیم، قسمتی دیگر بجا و درست است؛ مثلاً در یک قصیده ‎گوید:   
اگر بخواهیم با نظری دقیق به اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] توجه و درباره او حکم کنیم، برروی‎هم باید او را مبتکر یک سبک تازه در سخن‎سرایی بدانیم. خود او نیز در اشعارش بارها به این معنی اشاره کرده و اگر قسمتی از آن را که ادعای شاعرانه است رد کنیم، قسمتی دیگر بجا و درست است؛ مثلاً در یک قصیده ‎گوید:   


'''منصفان استاد دانندم که از معنی و لفظ     شیوه تازه نه رسم باستان آورده‎ام'''
{{شعر}}
{{ب|''منصفان استاد دانندم که از معنی و لفظ ''|2=''شیوه تازه نه رسم باستان آورده‎ام''}}
{{پایان شعر}}
 


و نیز گوید:  
و نیز گوید:  


'''هست طریق غریب اینکه من آورده‎ام         اهل سخن را سزد گفته من پیشوا'''
{{شعر}}
{{ب|''هست طریق غریب اینکه من آورده‎ام ''|2=''اهل سخن را سزد گفته من پیشوا''}}
{{پایان شعر}}


و او اگرچه در بعضی موارد شعرای خراسان و سبک خراسانی را در نظر داشته، اما در ابداع ترکیبات و تشبیهات خاص و استخدام الفاظ و بیان معانی سبکی نو آورده و در نوع خود بی‎نظیر است. غالب تذکره‎نویسان نیز او را مبدع و مبتکر دانسته‎اند<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‎ودو</ref>‏.  
و او اگرچه در بعضی موارد شعرای خراسان و سبک خراسانی را در نظر داشته، اما در ابداع ترکیبات و تشبیهات خاص و استخدام الفاظ و بیان معانی سبکی نو آورده و در نوع خود بی‎نظیر است. غالب تذکره‎نویسان نیز او را مبدع و مبتکر دانسته‎اند<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‎ودو</ref>‏.  


[[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] از شعرای پیشین، بیش از همه متوجه سبک عنصری است، اما قسمتی از قصائدش در ابتدا به تقلید سنائی غزنوی ساخته شده است. به همین جهت خود را بدل سنائی دانسته و گفته است:
[[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] از شعرای پیشین، بیش از همه متوجه سبک عنصری است، اما قسمتی از قصائدش در ابتدا به تقلید سنائی غزنوی ساخته شده است. به همین جهت خود را بدل سنائی دانسته و گفته است:  


'''بدل من آمدم اندر جهان سنائی را         بدین دلیل پدر نام من بدیل نهاد'''
{{شعر}}
{{ب|''بدل من آمدم اندر جهان سنائی را ''|2=''بدین دلیل پدر نام من بدیل نهاد''}}
{{پایان شعر}}


و یا گفته است:  
و یا گفته است:  


'''چون به غزنین شاعری شد زیر خاک         خاک شروان ساحری دیگر بزاد'''<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‎وسه</ref>‏.  
{{شعر}}{{ب|''چون به غزنین شاعری شد زیر خاک ''|2=''خاک شروان ساحری دیگر بزاد''}}{{پایان شعر}} <ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‎وسه</ref>‏.  


اما آنچه که [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] را از دیگر شاعران ممتاز می‎دارد، به‎کار بردن لغات و ترکیبات خاص و ساختن تراکیب گوناگون است از لغاتی که دیگران به‎کار نبرده‎اند. بنا بر همین جهات فهم غالب اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] مبتنی بر داشتن مقدمات علمی و آشنا بودن به اصطلاحات نجوم و سایر علوم است. همین اشکال در فهم اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] او را از حدود شعرای عادی بالاتر قرار داده و گویی اشعارش برای یک طبقه خاص ساخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.  
اما آنچه که [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] را از دیگر شاعران ممتاز می‎دارد، به‎کار بردن لغات و ترکیبات خاص و ساختن تراکیب گوناگون است از لغاتی که دیگران به‎کار نبرده‎اند. بنا بر همین جهات فهم غالب اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] مبتنی بر داشتن مقدمات علمی و آشنا بودن به اصطلاحات نجوم و سایر علوم است. همین اشکال در فهم اشعار [[خاقاني، بديل بن علي|خاقانی]] او را از حدود شعرای عادی بالاتر قرار داده و گویی اشعارش برای یک طبقه خاص ساخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.  
خط ۷۷: خط ۸۵:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.  
# مقدمه و متن کتاب.  
# مهدوی‎فر، سعید، «نگاهی به دیوان خاقانی تصحیح سید ضیاءالدین سجادی بر اساس معیارهای نویافته»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه میراث، سال 1392، ‎شماره 29، صفحه 161 تا 206، به آدرس اینترنتی:
#[[:noormags:1061217|مهدوی‎فر، سعید، «نگاهی به دیوان خاقانی تصحیح سید ضیاءالدین سجادی بر اساس معیارهای نویافته»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه میراث، سال 1392، ‎شماره 29، صفحه 161 تا 206]].
#:https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1061217
#[[:noormags:1297658|نوروزی، یعقوب؛ آب‎برین، سیف‎الله، «بررسی انتقادی چاپ دیوان خاقانی تصحیح ضیاءالدین سجادی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه میراث، بهار و تابستان 1396، شماره 60، صفحه 265 تا 280]].
# نوروزی، یعقوب؛ آب‎برین، سیف‎الله، «بررسی انتقادی چاپ دیوان خاقانی تصحیح ضیاءالدین سجادی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه میراث، بهار و تابستان 1396، شماره 60، صفحه 265 تا 280، به آدرس اینترنتی:
 
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1297658


== وابسته‌ها ==
== وابسته‌ها ==
خط ۸۶: خط ۹۳:
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
[[رده:قربانی-باقی زاده]]
 
[[رده:25 تیر الی 24 مرداد]]
 
[[رده:سال97-1تیر الی31]]
[[رده:سال97-1تیر الی31]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش