مجموعة الأسئلة و الأجوبة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مجموعة الأسئلة و الأجوبة'''، تألیف سید حسین نصر، مشتمل بر بررسی افکار و دیدگاه‎های ابن سینا و در ادامه طرح مجموعه سؤالات فلسفی از سوی ابوریحان بیرونی به‎همراه پاسخ ابن سینا به آنها و ردود بیرونی بر پاسخ ابن سیناست.  

در ابتدای کتاب، شرح حال، سیره، آثار و دیدگاه‎های فلسفی ابن سینا به‎عنوان مباحث مقدماتی مطرح شده است. سپس سؤال و جواب‎های بین ابوریحان و ابن سینا ذکر گردیده است.  

کتاب با ذکر پیشینه تفکرات ابن سینا آغاز شده است؛ اولین فیلسوف جهان اسلام شخصی با نام ایرانشهری بوده است که البته از این شخص جز نام او باقی نمانده است؛ همچنان‎که از او نوشته‎های کافی هم باقی نمانده که بتوان او را مؤسس فلسفه اسلامی نامید. فلسفه مشاء نیز که یکی از مکاتب برخاسته در عالم اسلام است، به دست ابویعقوب کندی معروف به فیسلوف عرب بروز یافت. ذکر شرح حال کندی و تأثیر او در فلسفه و نیز فارابی و آثارش از مباحث دیگر مطلع کتاب است. نویسنده همچنین محمد زکریای رازی را نیز از جمله اسلاف تفکرات ابن سینا دانسته است؛ اگرچه متأخرین بیشتر او را طبیب می‎دانند تا فیلسوف و از آثار فلسفی او هم جز اندکی باقی نمانده؛ برخلاف طب که «الحاوي» از اوست. ابوالحسن عامری (متوفی 381ق) نیز از جمله فلاسفه مهم بین فارابی و ابن سیناست که بین دین و فلسفه ارتباط برقرار نمود. ‎ظاهراً ملاصدرا عقیده‎اش در اتحاد عقل و عاقل و معقول را از او اقتباس کرده است. عقیده‎ای که سبب شد ابن سینا آشکارا عامری را رد کند. برخی منابع مانند عيون الأخبار ابن ابی‎اصیبعه سلسله نامه‎هایی که بین عامری و ابن سینا مکاتبه شده را ذکر کرده‎اند. از دیدگاه نویسنده این موضوع بعید است؛ چراکه ابن سینا به هنگام وفات عامری تنها یازده سالش بوده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص15-5</ref>‏.  

در ادامه مباحث، به زندگانی ابن سینا و تألیفات وی به‎اختصار اشاره شده است. در موضوع فلسفه، «شفاء» مفصل‎ترین موسوعه علمی شمرده می‎شود که یک انسان به‎تنهایی نوشته است. «نجات» خلاصه شفاء و رساله‎های بسیاری در موضوع منطق، علم نفس و... از آثار اوست<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>‏.  

نصر پس از مباحث مقدماتی ابتدای کتاب، مباحث اصلی را با توضیح فلسفه وجود آغاز کرده است. اساس الهیات ابن سینا بر مبنای فلسفه وجود بنا شده است. حقیقت شیء متوقف بر وجود است و شناخت شیء در نهایت بر شناخت مرتبه او در سلسله وجود کلی مبتنی است که همه ویژگی‎ها و صفات او را مشخص می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>‏. ماهیت در ذهن، مستقل از وجود است، اما در عالم خارج ماهیت شیء و وجودش عین شیء هستند و هرکدام حقیقت خارجی مستقلی ندارند که از اجتماع آن دو، شیء ایجاد شود<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>‏. جوهر به سه قسم عقل، نفس و جسم تقسیم می‎شود که مراتب مختلف وجود را تشکیل می‎دهند<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>‏.

بررسی افکار و آثار ابن سینا در علوم طبیعی، ریاضی و طب از دیگر مباحث کتاب است؛ به‎عنوان نمونه کتاب شفاء حکایت از همه‎جانبه بودن ابن سینا دارد؛ نه اینکه تنها فیلسوف باشد، بلکه مانند محققی در زمینه علوم طبیعی، فیزیکی و ریاضی است. او در ریاضیات و موسیقی نیز سهم بزرگی دارد<ref>ر.ک: همان، ص33-31</ref>‏.  

نویسنده، ابن سینا را عالم باتقوایی می‎داند که رنگ دینی نه‎تنها در تفاسیر قرآن او، بلکه در آثار فلسفی‎اش نیز جلوه دارد و تعالیم اسلامی و روح دینی در بسیاری از گفته‎های او الهام شده است. او نسبت به اتهام کفر که از جانب اهل ظاهر مانند متکلمین و فقهای افراطی به او نسبت داده می‎شد، بسیار حساس بود و در یک رباعی این انتساب را به‎شدت نفی کرده است<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>‏.  

در بخش اصلی مباحث کتاب، هشت مسئله در موضوع طبیعیات از سوی بیرونی مطرح و از سوی ابن سینا پاسخ داده شده است.

در ادامه مباحث، پاسخ‎های ابن سینا از سوی بیرونی مورد نقد قرار گرفته است. سپس شاگرد ابن سینا ابوسعید احمد بن علی در مقام پاسخ برآمده و کلام بیرونی را نقد کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص‎158-122</ref>‏.  

<references/>