دیوان رایج سیالکوتی: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =

}}  

==انگیزه تألیف==

==گزارش محتوا==

مصحح در مقدمه خود، ضمن‎ بررسی زندگی‎نامه شاعر، سروده‎های او را با‎ پاره‎ای‎ از‎ ابیات‎ هم‎‎عصرانش‎ چون بیدل و ناصرعلی و آفرین مقایسه کرده و به‎خصوص مضامین اشعار شاعر را تجزیه و تحلیل کرده و برخی از مضامین اجتماعی را از آنها بیرون کشیده است. به گفته وی‎ سبک رایج، سبکی پیچیده و پرابهام و پر از تشبیهات است و صنایع بدیعی به‎وفور در آنها به‎کار گرفته شده است<ref>ر.ک: آل داود، سید علی، ص72</ref>.

رایج در سروده‎هایش از امثال و اصطلاحات فراوانی استفاده کرده که‎ برخی‎ از آنها در ایران رایج نبوده است. اینک گزیده‎ای از اصطلاحات مذکور و نمونه اشعار او را نقل می‎کنیم:

نانبا = نانوا:

'''گرسنه بود و داخل شد به بازار            بدیدش نانبا و شد خریدار‎'''؛

'''جهودی، ارمنی‎، جلفایی اینجاست      کبابی، نانبا، حلوایی اینجاست'''.

دکان، تخته‎ کردن:

'''در سیه‎بختی مگو [از] ارزش جنس هنر        مشتری‎ کو؟ تخته‎ کن غافل دکان در وقت شام'''.

رشته بر پا بودن:

'''رشته‎ بر‎ پایم‎ در این باغ از رگ گل‎کرده‎اند        بلبلم اما دهان غنچه منقار من است'''.

زهره ریختن:

'''ز آشوب ‎‎حوادث‎ زهره مردان نمی‎ریزد          بود دارالامان اهل تمکین بی‎پناهی‎ها'''.

سوهان آه:

'''تا چه‎ اندامم‎ دهد‎ یارب که از سوهان آه      عشق هر شب تا سحر همواره می‎سازد مرا'''.

غربال‎ فلک:

'''رزق چون آب ز غربال فلک می‎ریزد        دل ز فکر کم و اندیشه بیشش بردار‎'''.

قند قناعت یافتن‎:

'''هیچ‎ کس شیرینی قند قناعت را نیافت      تلخ‎کام حرص جمع مال و اسبابند خلق'''.

کمان‎دار ناز:

'''رم کن آفت‎هاست در قرب کمان‎داران ناز      ناوک اینجا بیشتر بر وحشی رام افگنند'''.

لب‎ تیغ مکیدن:

'''نغمه بی‎وصل رخت نوحه شنیدن باشد      بوسه جام لب تیغ مکیدن باشد'''.

نعل وارون زدن:

'''نعل وارون زدن یار نمی‎دانی آه      رهزن اینجاست که خضر ره حق باید‎ کرد‎'''.

هواگیر شدن:

'''هر سحر در چمن شوق توام چون طاووس    داغ‎های دل بی‎تاب هواگیر شود'''<ref>ر.ک: همان</ref>.

در دیوان رایج، اشعار عرفانی نیز وجود دارد. وی ادعا می‎کند که هرچه می‎گوید، از زبان مولوی رومی است، اما نمی‎خواهد بگوید که من چون مولوی روم هستم:

'''در نکته‎های وحدت من سرسری مبین    حرف از زبان مولوی روم می‎رود'''<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‎ویک - ‎سی‎وسه</ref>.

==وضعیت کتاب==

در پاورقی‎ها به اختلاف نسخ اشاره شده است.