۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الاستقراء و أثره في القواعد الأصولية و الفقهية: تفاوت میان نسخه‌ها
الاستقراء و أثره في القواعد الأصولية و الفقهية (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۱ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۳۹
، ۳۱ اوت ۲۰۲۱جایگزینی متن - '}} '''' به '}} ''''
جز (جایگزینی متن - '| پس از = | پیش از = ' به '| پس از = | پیش از =') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =دراسه نظریه تطبیقیه | | عنوان‌های دیگر =دراسه نظریه تطبیقیه | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[احمد، طیب سنوسی]] ( | [[احمد، طیب سنوسی]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 161 /الف3الف5 | | کد کنگره =BP 161 /الف3الف5 | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14585AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14585AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =3 | | چاپ =3 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14585 | |||
| کتابخوان همراه نور =14585 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از =}} | | پیش از = | ||
}} | |||
'''الاستقراء و اثره في القواعد الاصولیة و الفقهية'''، اثر طيب سنوسى احمد، در بررسى جايگاه، اهميت و اثر استقراء در قواعد اصولى، فقهى و ساير علوم، مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1423ق، نوشته شده است. | |||
كتاب، به انگيزه ارائه آن تحت عنوان پایان‌نامه كارشناسى ارشد در اصول فقه نوشته شده و نویسنده آن را تحت اشراف دكتر يعقوب بن عبدالوهاب الباحسين نوشته است. | |||
==ساختار== | |||
كتاب، با مقدمه دكتر يعقوب بن عبدالوهاب الباحسين در اشاره به علمى و صحيح بودن مطالب مطرح شده در آن، آغاز و مطالب در سه فصل و يك خاتمه، ارائه شده است. | كتاب، با مقدمه دكتر يعقوب بن عبدالوهاب الباحسين در اشاره به علمى و صحيح بودن مطالب مطرح شده در آن، آغاز و مطالب در سه فصل و يك خاتمه، ارائه شده است. | ||
مباحث در قالبى نو، منسجم و مرتبط با هم، مطرح شده است؛ به‌گونه‌اى كه كتاب، در بر دارنده بسيارى از مطالبى است كه دانشجويان، درباره تعريف، اهميت و اثر استقراء در علم فقه، اصول و ساير علوم شرعى، بدان نياز دارند. | مباحث در قالبى نو، منسجم و مرتبط با هم، مطرح شده است؛ به‌گونه‌اى كه كتاب، در بر دارنده بسيارى از مطالبى است كه دانشجويان، درباره تعريف، اهميت و اثر استقراء در علم فقه، اصول و ساير علوم شرعى، بدان نياز دارند. | ||
== گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا== | ||
فصل اول، در پانزده مبحث زير، به بررسى مباحث نظرى مسئله استقراء اختصاص يافته و در آن، حقيقت، اقسام، اساس، شروط و غايت استعمال استقراء و نيز نظر برخى از علماء درباره آن، مورد بحث قرار گرفته است: | فصل اول، در پانزده مبحث زير، به بررسى مباحث نظرى مسئله استقراء اختصاص يافته و در آن، حقيقت، اقسام، اساس، شروط و غايت استعمال استقراء و نيز نظر برخى از علماء درباره آن، مورد بحث قرار گرفته است: | ||
مبحث اول، تعريف استقراء را بر عهده دارد و | مبحث اول، تعريف استقراء را بر عهده دارد و نویسنده، ضمن شش مطلب، ابتدا استقراء را از نظر لغت و اصطلاح اهل منطق و اصول تعريف كرده، ضمن ارائه تعريف خود از آن، سعى در ايجاد موازنه بين تعاريف نموده و در پایان، اطلاق استقراء بر «تخريج» را از نظر فقهاى مالكيه، بررسى كرده است. | ||
در مبحث دوم، در ضمن دو مطلب، اركان ذاتى (كه عبارتند از: محل استقراء، حكم، محكوم‌عليه در نتيجه و عمل مستقرى) و غير ذاتى استقراء، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | در مبحث دوم، در ضمن دو مطلب، اركان ذاتى (كه عبارتند از: محل استقراء، حكم، محكوم‌عليه در نتيجه و عمل مستقرى) و غير ذاتى استقراء، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
# رابطه بين استقراء در لغت و در اصطلاح؛ | # رابطه بين استقراء در لغت و در اصطلاح؛ | ||
# ارتباط ميان روش‌هاى استقراء نزد | # ارتباط ميان روش‌هاى استقراء نزد اصولیون (سبر و تقسيم، تنقيح مناط، طرد و عكس) و نزد منطقيون و جان استوارت ميل(طريقه اتفاق، اختلاف، جمع بين اتفاق و اختلاف، تغير نسبى و ساير طرق) و بررسى روش‌هاى موازنه بين طرق؛ | ||
# بررسى رابطه ميان استقراء و قياس اصولى از لحاظ قوه يكى بر ديگرى و وجوه افتراق و اتفاق ميان آن دو؛ | # بررسى رابطه ميان استقراء و قياس اصولى از لحاظ قوه يكى بر ديگرى و وجوه افتراق و اتفاق ميان آن دو؛ | ||
# رابطه ميان استقراء و قياس منطقى؛ | # رابطه ميان استقراء و قياس منطقى؛ | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
# خطوات استقراء كه در آن، از معنا و محل استقراء و تحقيق از صحت نتيجه آن، بحث شده است؛ | # خطوات استقراء كه در آن، از معنا و محل استقراء و تحقيق از صحت نتيجه آن، بحث شده است؛ | ||
# تقسيم استقرائى كه در آن، تعريف تقسيم و رابطه ميان آن و حصر، انواع تقسيم، شروط صحت تقسيم، اهميت آن، روش‌هاى تقسيم استقرائى، | # تقسيم استقرائى كه در آن، تعريف تقسيم و رابطه ميان آن و حصر، انواع تقسيم، شروط صحت تقسيم، اهميت آن، روش‌هاى تقسيم استقرائى، نمونه‌هایى از آن و تقسيمات اصولى، مورد بحث قرار گرفته است. | ||
در مبحث هفتم، نتيجه استقراء و رابطه ميان جزئيات آن، در قالب سه مطلب زير، بررسى شده است: | در مبحث هفتم، نتيجه استقراء و رابطه ميان جزئيات آن، در قالب سه مطلب زير، بررسى شده است: | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
# واكاوى و تحرير محل نزاع؛ | # واكاوى و تحرير محل نزاع؛ | ||
# بيان اقوال | # بيان اقوال اصولیون پيرامون حجيت استقراء؛ | ||
# بيان ادله اقوال و نقد و بررسى هر يك؛ | # بيان ادله اقوال و نقد و بررسى هر يك؛ | ||
# پژوهش در اسباب اختلاف بين | # پژوهش در اسباب اختلاف بين اصولیون در مورد حجيت استقراء؛ | ||
# گونه‌شناسى اختلافات در حجيت استقراء؛ | # گونه‌شناسى اختلافات در حجيت استقراء؛ | ||
# بيان قول راجح و نقد و بررسى ادله ترجيح؛ | # بيان قول راجح و نقد و بررسى ادله ترجيح؛ | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
شروط استقراء، در مبحث يازدهم، ضمن شش مطلب زير، بيان شده است: | شروط استقراء، در مبحث يازدهم، ضمن شش مطلب زير، بيان شده است: | ||
# شروط مستقرى كه عبارت است از اهليت، موضوعيت، تأنى و خالى بودن ذهن وى از نتيجه | # شروط مستقرى كه عبارت است از اهليت، موضوعيت، تأنى و خالى بودن ذهن وى از نتيجه نهایى؛ | ||
# شروط محل استقراء كه عبارت است از صحت مقدمات، كثرت تتابعى كه به قوه دلالت منجر شود، جريان مقدمات تحت مسماى واحد، انتفاء خصوصيت محل به واسطه حكم و ثبوت حكم در محل؛ | # شروط محل استقراء كه عبارت است از صحت مقدمات، كثرت تتابعى كه به قوه دلالت منجر شود، جريان مقدمات تحت مسماى واحد، انتفاء خصوصيت محل به واسطه حكم و ثبوت حكم در محل؛ | ||
# شروط حكم؛ | # شروط حكم؛ | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
در مبحث سيزدهم، اقوال برخى از علما از جمله غزالى، القرافى، [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] و الشاطبى، پيرامون استقراء مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. | در مبحث سيزدهم، اقوال برخى از علما از جمله غزالى، القرافى، [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] و الشاطبى، پيرامون استقراء مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. | ||
مبحث چهاردهم، به بيان وجوه سه‌گانه نگاه و توجه | مبحث چهاردهم، به بيان وجوه سه‌گانه نگاه و توجه اصولیون به حجيت و كاربرد استقراء اختصاص دارد كه عبارتند از: | ||
# اهمال و نپرداختن به آن؛ | # اهمال و نپرداختن به آن؛ | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
در تمهيد، معناى قاعده اصولى به اعتبار مفردات و نيز لقب مركب تركيبى وصفى بودن آن بيان و ضمن بررسى مصادر تكوين آن، به اهميت استقراء در مباحث اصولى، اشاره شده است. | در تمهيد، معناى قاعده اصولى به اعتبار مفردات و نيز لقب مركب تركيبى وصفى بودن آن بيان و ضمن بررسى مصادر تكوين آن، به اهميت استقراء در مباحث اصولى، اشاره شده است. | ||
نویسنده، در مبحث اول، اثر استقراء نصوص شرعيه، قضاياى صحابه، لغت عربى و فروع فقهيه در تأسيس قواعد اصولى و نيز اثر استقراء لغت عربى به‌صورت مستقل و مضاف به مقاصد شرعيه را بررسى نموده است. | |||
مبحث دوم، اثر استقراء امور فوق در ترجيح قواعد اصولى را بررسى كرده و در مبحث سوم، اثر آن در تأسيس اجماع، عرف و تواتر، بررسى شده است. | مبحث دوم، اثر استقراء امور فوق در ترجيح قواعد اصولى را بررسى كرده و در مبحث سوم، اثر آن در تأسيس اجماع، عرف و تواتر، بررسى شده است. | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
در مبحث چهارم، انواع قواعد اصولى كه مبنى بر استقراء مى‌باشد، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | در مبحث چهارم، انواع قواعد اصولى كه مبنى بر استقراء مى‌باشد، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | ||
نویسنده، در فصل سوم، در دو مبحث زير، از منظرى ديگر كه عبارت است از تكوين قواعد و ضوابط فقهيه، بعد از استقراء وقايع احكام جزئيه، به تطبيق اين قاعده نگريسته است: | |||
اول، اثر استقراء در تأسيس قواعد فقهيه كه در آن، پيرامون حقيقت قاعده فقهيه و اركان، شروط و حجيت آن، اقوال علماء در مورد آن، طرق تقعيد قواعد فقهيه و اثر استقراء نصوص شرعى و فروع فقهى در تأسيس قاعده فقهيه، بحث شده است؛ | اول، اثر استقراء در تأسيس قواعد فقهيه كه در آن، پيرامون حقيقت قاعده فقهيه و اركان، شروط و حجيت آن، اقوال علماء در مورد آن، طرق تقعيد قواعد فقهيه و اثر استقراء نصوص شرعى و فروع فقهى در تأسيس قاعده فقهيه، بحث شده است؛ | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
دوم، اثر استقراء در علم فقه كه مهم‌ترين مباحث آن عبارتند از: بررسى استقراء تغليبى در مسائل فقهى، الحاق فرد به اعم اغلب، وقايعى كه از لحاظ حسى با اعم اغلب مخالفت مى‌كنند، مانند كوتاه‌ترين مدت حمل، قلت و كثرت مدت حيض و نفاس و اثر استقراء نافى در مسائل فقهى. | دوم، اثر استقراء در علم فقه كه مهم‌ترين مباحث آن عبارتند از: بررسى استقراء تغليبى در مسائل فقهى، الحاق فرد به اعم اغلب، وقايعى كه از لحاظ حسى با اعم اغلب مخالفت مى‌كنند، مانند كوتاه‌ترين مدت حمل، قلت و كثرت مدت حيض و نفاس و اثر استقراء نافى در مسائل فقهى. | ||
در خاتمه، به اهم نتايجى كه | در خاتمه، به اهم نتايجى كه نویسنده در پایان مباحث به آنها دست يافته، اشاره شده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست اصطلاحات ذكر شده در متن، مصادر و مراجع مورد استفاده نویسنده و فهرست محتويات، در انتهاى كتاب آمده است. | |||
فهرست اصطلاحات ذكر شده در متن، مصادر و مراجع مورد استفاده | |||
در پاورقى‌ها، ضمن اشاره به منابع، برخى از كلمات و عبارات متن، توضيح داده شده است. | در پاورقى‌ها، ضمن اشاره به منابع، برخى از كلمات و عبارات متن، توضيح داده شده است. | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||