پرش به محتوا

البرهان في متشابه القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'متشابهات القرآن (ابهام زدایی)' به 'متشابهات القرآن (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - '| پس از = | پیش از = }} ' به '| پس از = | پیش از = }}')
جز (جایگزینی متن - 'متشابهات القرآن (ابهام زدایی)' به 'متشابهات القرآن (ابهام‌زدایی)')
 
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR02955J1.jpg
| تصویر =NUR02955J1.jpg
خط ۷: خط ۶:
[[خلف الله، احمد عزالدین عبدالله]] (محقق)
[[خلف الله، احمد عزالدین عبدالله]] (محقق)


[[کرمانی، محمود بن حمزه]] (نويسنده)
[[کرمانی، محمود بن حمزه]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏85‎‏/‎‏1‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏4‎‏ب‎‏4‎‏
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏85‎‏/‎‏1‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏4‎‏ب‎‏4‎‏
خط ۱۹: خط ۱۸:
| سال نشر = 1418 ‌‎ق یا 1998 م
| سال نشر = 1418 ‌‎ق یا 1998 م


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE2955AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02955AUTOMATIONCODE
| چاپ =2
| چاپ =2
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12885
| کتابخانۀ دیجیتال نور =02955
| کتابخوان همراه نور =02955
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}'''البرهان في متشابه القرآن''' تألیف [[کرمانی، محمود بن حمزه|محمود بن حمزة بن نصر الکرمانى]] كتاب پيرامون يكى از موضوعات مهم علوم قرآنى يعنى مسالۀ الفاظ متشابه در قرآن، نوشته شده است.مؤلف كه از دانشمندان علوم اسلامى در قرن ششم هجرى و داراى تأليفات متعددى مى‌باشد در اين كتاب به بيان اسرار و علت تكرار كلمات و آيات قرآنى پرداخته است.
}}
{{کاربردهای دیگر|متشابهات القرآن (ابهام‌زدایی)}}
 
'''البرهان في متشابه القرآن''' تألیف [[کرمانی، محمود بن حمزه|محمود بن حمزة بن نصر الکرمانى]] كتاب پيرامون يكى از موضوعات مهم علوم قرآنى يعنى مسالۀ الفاظ متشابه در قرآن، نوشته شده است.مؤلف كه از دانشمندان علوم اسلامى در قرن ششم هجرى و داراى تأليفات متعددى مى‌باشد در اين كتاب به بيان اسرار و علت تكرار كلمات و آيات قرآنى پرداخته است.


وى پس از ذكر آيۀ مورد بحث آيات ديگرى كه در قرآن با او شباهت لفظى دارند را نيز آورده، آنگاه با يكديگر مقايسه و علت تكرار آن را با استفاده از قواعد عربى و يا آيات ديگر از قرآن ذكر كرده است و چنانچه دو آيه مشابه برخى از الفاظ آنها مقدم و مؤخر شده باشد علت آن را نيز توضيح مى‌دهد.
وى پس از ذكر آيۀ مورد بحث آيات ديگرى كه در قرآن با او شباهت لفظى دارند را نيز آورده، آنگاه با يكديگر مقايسه و علت تكرار آن را با استفاده از قواعد عربى و يا آيات ديگر از قرآن ذكر كرده است و چنانچه دو آيه مشابه برخى از الفاظ آنها مقدم و مؤخر شده باشد علت آن را نيز توضيح مى‌دهد.


از طرف ديگر، با توجه به وجوه اعجاز قرآن، و اينكه تكرار برخى آيات از روى دليل و برهان بوده، كشف علت تكرار آنها نيازمند به توانايى علمى و طهارت و پاكى باطنى است، كه با مطالعۀ اين كتاب مى‌توان به وجود اين دو خصوصيت در مؤلف آن اعتراف نمود.گرچه ممكن است برخى امروزه با پيشرفت علوم و وجود كامپيوتر بتوانندآيات و كلمات تكرارى را بدست آورند ولى كشف علت تكرار و اقامۀ برهان بر آن كارى است كه هر كس توان انجام آن را ندارد.
از طرف ديگر، با توجه به وجوه اعجاز قرآن، و اينكه تكرار برخى آيات از روى دليل و برهان بوده، كشف علت تكرار آنها نيازمند به توانايى علمى و طهارت و پاکى باطنى است، كه با مطالعۀ اين كتاب مى‌توان به وجود اين دو خصوصيت در مؤلف آن اعتراف نمود.گرچه ممكن است برخى امروزه با پيشرفت علوم و وجود كامپيوتر بتوانندآيات و كلمات تكرارى را بدست آورند ولى كشف علت تكرار و اقامۀ برهان بر آن كارى است كه هر كس توان انجام آن را ندارد.


با توجه به ویژگی‌هاى كتاب، مطالب آن مى‌تواند در بحث زبان شناسى قرآن و نيز تفسير قرآن به قرآن مورد استفاده قرآن پژوهان و مفسران قرار گيرد.
با توجه به ویژگی‌هاى كتاب، مطالب آن مى‌تواند در بحث زبان شناسى قرآن و نيز تفسير قرآن به قرآن مورد استفاده قرآن پژوهان و مفسران قرار گیرد.


==ويژگى‌ها==
==ويژگى‌ها==
خط ۴۰: خط ۴۳:
# در ذكر متشابهات چنانچه در يكى حرف نفی «لا» و ديگرى «لن» باشد علت آنرا بيان كرده است.
# در ذكر متشابهات چنانچه در يكى حرف نفی «لا» و ديگرى «لن» باشد علت آنرا بيان كرده است.
# در ذكر متشابهات سعى مى‌كند تمام آياتى كه با آيه مورد بحث ارتباط دارد متذكر شود و ارتباط آنها را توضيح دهد.
# در ذكر متشابهات سعى مى‌كند تمام آياتى كه با آيه مورد بحث ارتباط دارد متذكر شود و ارتباط آنها را توضيح دهد.
# در توضيح دو آيۀ متشابه چنانچه الفاظ يكى نسبت به ديگرى تقدّم و تأخر داشته باشد علت آن را بيان نموده و رابطۀ آن را با اعجاز قرآن ذكر مى‌كند.مانند آيه شريفه: '''قل ان الهدى هدى اللّه'''و آيه:'''ان هدى اللّه هو الهدى'''
# در توضيح دو آيۀ متشابه چنانچه الفاظ يكى نسبت به ديگرى تقدّم و تأخر داشته باشد علت آن را بيان نموده و رابطۀ آن را با اعجاز قرآن ذكر مى‌كند.مانند آيه شريفه:'''قل ان الهدى هدى اللّه'''و آيه:'''ان هدى اللّه هو الهدى'''
# در برخى از آيات مشابه كه قسمت اول آن يكى است ولى قسمت پايانى آن در موارد مختلف، متفاوت مى‌باشد علت آن را بيان مى‌كند مانند:'''«و من لم يحكم بما انزل الله»'''كه سه مرتبه در قرآن تكرار شده ولى در هر آيه پايان آن متفاوت است گاهى با جملۀ'''«فاولئك هم الكافرون»'''و گاهى'''«فاولئك هم الظالمون»''' و گاهى'''«فاولئك هم الفاسقون»'''آمده است.
# در برخى از آيات مشابه كه قسمت اول آن يكى است ولى قسمت پایانى آن در موارد مختلف، متفاوت مى‌باشد علت آن را بيان مى‌كند مانند:'''«و من لم يحكم بما انزل الله»'''كه سه مرتبه در قرآن تكرار شده ولى در هر آيه پایان آن متفاوت است گاهى با جملۀ'''«فاولئك هم الكافرون»'''و گاهى'''«فاولئك هم الظالمون»''' و گاهى'''«فاولئك هم الفاسقون»'''آمده است.
# در برخى از آيات مشابه كه در يكى از آنها يك كلمه كمتر از ديگرى دارد علت آن را بيان كرده است مانند:'''قل سيروا في الارض''' و در آيۀ ديگر مى‌گويد:'''سيروا في الارض'''
# در برخى از آيات مشابه كه در يكى از آنها يك كلمه كمتر از ديگرى دارد علت آن را بيان كرده است مانند:'''قل سيروا في الارض''' و در آيۀ ديگر مى‌گويد:'''سيروا في الارض'''
# در سورۀ اعراف-داستان سجدۀ ابليس را مطرح نموده آيات متشابه آن را در سوره‌هايى همچون «حجر»-«ص» ذكر نموده علت تكرار آن را با توجه به آيات ديگر توضيح مى‌دهد.
# در سورۀ اعراف-داستان سجدۀ ابليس را مطرح نموده آيات متشابه آن را در سوره‌هایى همچون «حجر»-«ص» ذكر نموده علت تكرار آن را با توجه به آيات ديگر توضيح مى‌دهد.
# در برخى از آيات مشابه اختلاف واژه را مورد بررسى قرار داده و علت آنرا بيان نموده است مانند:'''«و طهّر بيتى للطائفين و القائمين»'''در سوره حج و'''«طهّرا بيتى للطائفين و العاكفين»'''در سوره بقره
# در برخى از آيات مشابه اختلاف واژه را مورد بررسى قرار داده و علت آنرا بيان نموده است مانند:'''«و طهّر بيتى للطائفين و القائمين»'''در سوره حج و'''«طهّرا بيتى للطائفين و العاكفين»'''در سوره بقره


==ساختار==
==ساختار==
با توجه به اينكه كتاب پيرامون بررسى آيات متشابه (مشابه) قرآن مى‌باشد و مؤلف اين روش را در تمام آيات قرآن
با توجه به اينكه كتاب پيرامون بررسى آيات متشابه (مشابه) قرآن مى‌باشد و مؤلف اين روش را در تمام آيات قرآن
مورد بررسى قرار داده است لذا مطالب كتاب از طرف ايشان فصل‌بندى نشده است و بررسى آيات به ترتيب
مورد بررسى قرار داده است لذا مطالب كتاب از طرف ايشان فصل‌بندى نشده است و بررسى آيات به ترتيب
سوره‌هاى قرآن (بر حسب ترتيب مصحف عثمانى) از سورۀ حمد شروع و به سورۀ ناس خاتمه پيدا كرده است.
سوره‌هاى قرآن (بر حسب ترتيب مصحف عثمانى) از سورۀ حمد شروع و به سورۀ ناس خاتمه پيدا كرده است.


مثلا در سورۀ حمد 3 مورد تكرار ذكر نموده كه عبارتند از: '''الرحمن الرحيم''' '''اياك نعبدو اياك نستعين'''-(بتكرار اياك) '''صراط الذين انعمت عليهم'''-كه عليهم دو مرتبه تكرار شده است
مثلاًدر سورۀ حمد 3 مورد تكرار ذكر نموده كه عبارتند از:'''الرحمن الرحيم''''''اياك نعبدو اياك نستعين'''-(بتكرار اياك)'''صراط الذين انعمت عليهم'''-كه عليهم دو مرتبه تكرار شده است


==نسخه شناسى==
==نسخه شناسى==
خط ۷۶: خط ۷۷:
# شرح مختصرى از زندگى مؤلف كتاب كه در آن احوال سياسى اجتماعى دوران زندگى وى و نيز فرقه‌هاى دينى در زمان او مورد بررسى قرار گرفته است
# شرح مختصرى از زندگى مؤلف كتاب كه در آن احوال سياسى اجتماعى دوران زندگى وى و نيز فرقه‌هاى دينى در زمان او مورد بررسى قرار گرفته است
# بررسى اوضاع فرهنگى در منطقه‌ايى كه مؤلف در آن زندگى مى‌كرده است
# بررسى اوضاع فرهنگى در منطقه‌ايى كه مؤلف در آن زندگى مى‌كرده است
# ذكر كتابهايى كه از مؤلف بر جاى مانده است
# ذكر کتاب‌هایى كه از مؤلف بر جاى مانده است
# ذكر كسانى كه مؤلف كتابهاى آنها را شرح نموده است
# ذكر كسانى كه مؤلف کتاب‌هاى آنها را شرح نموده است
# توضيح مختصرى پيرامون موضوع كتاب(متشابهات قرآن) و بيان منظور از لفظ تشابه در آن
# توضيح مختصرى پيرامون موضوع كتاب(متشابهات قرآن) و بيان منظور از لفظ تشابه در آن
# معرفى كسانى كه در اين باره كتاب تألیف نموده‌اند
# معرفى كسانى كه در اين باره كتاب تألیف نموده‌اند
خط ۸۷: خط ۸۸:
# ارجاع مباحث كتاب به منابع ديگر
# ارجاع مباحث كتاب به منابع ديگر
# توضيح برخى از مباحث مطرح شده در متن
# توضيح برخى از مباحث مطرح شده در متن
# ذكر برخى از ديدگاههاى صاحب نظران دربارۀ مباحث مطرح شده در متن
# ذكر برخى از ديدگاه‌هاى صاحب نظران دربارۀ مباحث مطرح شده در متن


قسمت سوم:خاتمۀ كتاب:
قسمت سوم:خاتمۀ كتاب: