۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دانشنامه ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'موسوي بجنوردي، محمد کاظم' به 'موسوی بجنوردی، محمدکاظم') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[موسوي بجنوردي، محمد کاظم]] (نويسنده) | ||
| زبان =فارسي | | زبان =فارسي | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''دانشنامه ایران'''، دائرةالمعارفی عمومی و جهانی و دومین اثر پژوهشی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، پس از دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، به سرپرستی محمدکاظم موسوی بجنوردی است. | '''دانشنامه ایران'''، دائرةالمعارفی عمومی و جهانی و دومین اثر پژوهشی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، پس از دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، به سرپرستی [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|محمدکاظم موسوی بجنوردی]] است. | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با دو مقدمه از محمدکاظم موسوی بجنوردی و مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آغاز گردیده است. این دانشنامه قرار است در 30 مجلد تدوین گردد که در حال حاضر، فقط سه جلد از آن، منتشر شده است. | کتاب با دو مقدمه از [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|محمدکاظم موسوی بجنوردی]] و مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آغاز گردیده است. این دانشنامه قرار است در 30 مجلد تدوین گردد که در حال حاضر، فقط سه جلد از آن، منتشر شده است. | ||
مقالههای این دانشنامه بهترتیب الفبایی تنظیم شده و هر مقاله، به موضوعی معین اختصاص یافته است. حجم هر مقاله، معمولا متناسب با موضوع و جایگاه و درجه اهمیت آن، در قلمرو تخصصی مقاله است. این مقالهها را از حیث حجم، میتوان به 5 گروه تقسیم کرد: خیلی کوتاه (چند سطر)، کوتاه (یکچهارم یا یکدوم ستون)، نیمه بلند (از یکدوم ستون تا 2 ستون)، بلند (از 4 تا 8 ستون) و خیلی بلند (از 8 ستون بیشتر) <ref>همان، صفحه ده</ref>. | مقالههای این دانشنامه بهترتیب الفبایی تنظیم شده و هر مقاله، به موضوعی معین اختصاص یافته است. حجم هر مقاله، معمولا متناسب با موضوع و جایگاه و درجه اهمیت آن، در قلمرو تخصصی مقاله است. این مقالهها را از حیث حجم، میتوان به 5 گروه تقسیم کرد: خیلی کوتاه (چند سطر)، کوتاه (یکچهارم یا یکدوم ستون)، نیمه بلند (از یکدوم ستون تا 2 ستون)، بلند (از 4 تا 8 ستون) و خیلی بلند (از 8 ستون بیشتر) <ref>همان، صفحه ده</ref>. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
ارجاعات در مقالات تألیفی دانشنامه، به قرار زیر میباشد: | ارجاعات در مقالات تألیفی دانشنامه، به قرار زیر میباشد: | ||
الف)- در مقالات بلند (بیش از 800 کلمه): | الف)- در مقالات بلند (بیش از 800 کلمه): | ||
# ارجاع به مآخذ در متن مقاله با نام مشهور نویسنده (نام خانوادگی یا شهرت)، صورت گرفته است؛ مثال: (بیهقی، 342، 346). | # ارجاع به مآخذ در متن مقاله با نام مشهور نویسنده (نام خانوادگی یا شهرت)، صورت گرفته است؛ مثال: (بیهقی، 342، 346). | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۳: | ||
# شمارهای که پس از نام مؤلف یا پس از نام کتاب آمده است، شماره صفحه کتاب است؛ مثلا (سیرو، 12)، یعنی صفحه 12 اثر سیرو که در مآخذ پایان مقاله آمده است. اگر ارجاع بدین صورت باشد: (ستوده، 2/ 340)، یعنی صفحه 340 از جلد دوم اثر ستوده که در مآخذ پایان مقاله آمده است و هرگاه ارجاع بدین صورت باشد: (همو، 3 (2)/158)، یعنی صفحه 158 از جزء دوم جلد سوم همان اثر از نویسنده پیشین. اگر نام نویسنده مأخذ مورد استناد در متن مقاله آمده باشد، دیگر نام نویسنده در پرانتز نیامده و ارجاع به یکی از این شکلهاست: | # شمارهای که پس از نام مؤلف یا پس از نام کتاب آمده است، شماره صفحه کتاب است؛ مثلا (سیرو، 12)، یعنی صفحه 12 اثر سیرو که در مآخذ پایان مقاله آمده است. اگر ارجاع بدین صورت باشد: (ستوده، 2/ 340)، یعنی صفحه 340 از جلد دوم اثر ستوده که در مآخذ پایان مقاله آمده است و هرگاه ارجاع بدین صورت باشد: (همو، 3 (2)/158)، یعنی صفحه 158 از جزء دوم جلد سوم همان اثر از نویسنده پیشین. اگر نام نویسنده مأخذ مورد استناد در متن مقاله آمده باشد، دیگر نام نویسنده در پرانتز نیامده و ارجاع به یکی از این شکلهاست: | ||
الف)- (ص12)؛ | الف)- (ص12)؛ | ||
ب)- (2/340)؛ | ب)- (2/340)؛ | ||
ج)- (3 (2)/158)؛ | ج)- (3 (2)/158)؛ | ||
د)- (کاروانسراها...، 112)؛ | د)- (کاروانسراها...، 112)؛ | ||
ه)- («تأثیر...»، 132)... | ه)- («تأثیر...»، 132)... | ||
# هرگاه مأخذ مورد استناد در مآخذ لاتین پایان مقاله آمده باشد، شماره جلد آن با اعداد رومی و شماره صفحات با اعداد لاتین داده شده است. | # هرگاه مأخذ مورد استناد در مآخذ لاتین پایان مقاله آمده باشد، شماره جلد آن با اعداد رومی و شماره صفحات با اعداد لاتین داده شده است. | ||
| خط ۷۸: | خط ۸۳: | ||
# اطلاعات مربوط به مآخذ، به این ترتیب ذکر شده است: الف)- نام خانوادگی نویسنده یا نام مشهور او؛ | # اطلاعات مربوط به مآخذ، به این ترتیب ذکر شده است: الف)- نام خانوادگی نویسنده یا نام مشهور او؛ | ||
ب)- نام کوچک نویسنده؛ | ب)- نام کوچک نویسنده؛ | ||
ج)- نام کتاب با خط ایرانیک یا ایتالیک؛ | ج)- نام کتاب با خط ایرانیک یا ایتالیک؛ | ||
د)- نام مترجم (اگر کتاب ترجمه شده باشد)؛ | د)- نام مترجم (اگر کتاب ترجمه شده باشد)؛ | ||
ه)- نام مصحح (اگر کتاب تصحیح شده باشد)؛ | ه)- نام مصحح (اگر کتاب تصحیح شده باشد)؛ | ||
و)- محل انتشار؛ | و)- محل انتشار؛ | ||
ز)- سال نشر؛ | ز)- سال نشر؛ | ||
ح)- شماره جلد و صفحه (اگر در متن مقاله نیامده باشد). | ح)- شماره جلد و صفحه (اگر در متن مقاله نیامده باشد). | ||
# اطلاعات مربوط به هر مأخذ، با ویرگول (،) از یکدیگر جدا شده و اگر قسمتی از مشخصات کتاب یا مقالهای معلوم نباشد، بدون تذکر این نکته، بلافاصله مشخصات بعدی آمده است؛ مثال: | # اطلاعات مربوط به هر مأخذ، با ویرگول (،) از یکدیگر جدا شده و اگر قسمتی از مشخصات کتاب یا مقالهای معلوم نباشد، بدون تذکر این نکته، بلافاصله مشخصات بعدی آمده است؛ مثال: | ||
الف)- ابن | الف)- [[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن بطوطه]]، محمد، رحلة، بیروت، 1384ق؛ | ||
ب)- حدود العالم، به کوشش منوچهر | |||
# اطلاعات مربوط به مآخذ مختلف، با نقطه ویرگول (؛) از یکدیگر جدا شده است؛ مثال: ابن | ب)- حدود العالم، به کوشش [[ستوده، منوچهر|منوچهر ستوده]]، تهران، 1362ش. | ||
# اطلاعات مربوط به مآخذ مختلف، با نقطه ویرگول (؛) از یکدیگر جدا شده است؛ مثال: [[ابن بلخی]]، [[فارسنامه ابن بلخی|فارسنامه]]، به کوشش لسترنج و نیکلسون، کمبریج، 1921؛ [[نامی اصفهانی، محمدصادق|نامی اصفهانی]]، محمدصادق، تاریخ گیتیگشا، به کوشش [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]]، تهران، 1363ش. | |||
# مشخصات مآخذی از قبیل فرهنگها و دائرةالمعارفها که بهترتیب الفبایی تدوین شده است، جز در موارد ضروری درج نشده است. | # مشخصات مآخذی از قبیل فرهنگها و دائرةالمعارفها که بهترتیب الفبایی تدوین شده است، جز در موارد ضروری درج نشده است. | ||
# بیشتر در جاهایی که تاریخ هجری قمری ذکر شده، تاریخ میلادی مطابق آن نیز آمده است. در مقالات مربوط به غیر از جهان اسلام، تاریخ میلادی ذکر شده و در برخی موارد، معادل هجری قمری یا شمسی آنها آمده است<ref>ر.ک: همان، صفحه دوازده - سیزده</ref>. | # بیشتر در جاهایی که تاریخ هجری قمری ذکر شده، تاریخ میلادی مطابق آن نیز آمده است. در مقالات مربوط به غیر از جهان اسلام، تاریخ میلادی ذکر شده و در برخی موارد، معادل هجری قمری یا شمسی آنها آمده است<ref>ر.ک: همان، صفحه دوازده - سیزده</ref>. | ||
| خط ۹۷: | خط ۱۰۹: | ||
# در این دانشنامه، از نظر کتابشناسی هر مقاله، به سه نوع مدخل برمیخوریم: | # در این دانشنامه، از نظر کتابشناسی هر مقاله، به سه نوع مدخل برمیخوریم: | ||
الف)- مقالاتی که مخصوص دانا تألیف شده، منابعشان در پایان مشخص شده است؛ | الف)- مقالاتی که مخصوص دانا تألیف شده، منابعشان در پایان مشخص شده است؛ | ||
ب)- مقالاتی که از منابع غیر فارسی ترجمه شده (بهاستثنای مقالات ایرانیکا) مأخذی در پایان آنها ذکر نشده است؛ | ب)- مقالاتی که از منابع غیر فارسی ترجمه شده (بهاستثنای مقالات ایرانیکا) مأخذی در پایان آنها ذکر نشده است؛ | ||
ج)- مقالاتی که از «دبا» تلخیص شده نیز مأخذی ندارند. | ج)- مقالاتی که از «دبا» تلخیص شده نیز مأخذی ندارند. | ||
خواننده ممکن است در نگاه اول، دچار سردرگمی شود که قضیه چیست و چرا مآخذ پارهای از مقالات ذکر شده و مآخذ دیگر مقالات، ذکر نشده است و پس از آنکه شیوه برای او معین شد، این پرسش پیش میآید که برای خواننده دانشنامه چه فرقی میکند که مقالات از کجا آمده است و اگر درج منابع در پایان هر مقاله ضرورت دارد، باید همه مقالات همراه با منابعشان باشند. فرض بر این است که خواننده برای یافتن مقالات تلخیصی و ترجمهای، میتواند به «دبا» و دائرةالمعارفهای فرنگی مراجعه کند. این کار نهتنها تقریبا غیر عملی و وقتگیر است، بلکه اینکه فلان مطلب مقاله دانشنامه را در کدامیک از منابع اصل مقاله باید جست نیز کار بسیار دشواری است. این کار مخصوصا درباره مقالات «دبا» عملا غیر ممکن میشود؛ چون اولا مقاله تلخیصشده، سطربهسطر با اصل مقاله «دبا» مطابقت ندارد و ثانیا در متن هر مقاله «دبا»، شمارههای ارجاعی فراوانی درج شده که بازمیگردد به منابعی که در ذیل هر مقاله آمده است. خواننده، چنانچه نیاز داشته باشد، بهراحتی میتواند برای کسب اطلاع بیشتر از طریق همین شمارهها و فهرست منابع ذیل هر مقاله، به اصل منابع مراجعه کند، ولی این کار درباره مقالات دانا، اگر نه ناممکن، بسیار مشکل خواهد بود<ref>ر.ک: کیوانی، مجدالدین، ص98-99</ref>. | خواننده ممکن است در نگاه اول، دچار سردرگمی شود که قضیه چیست و چرا مآخذ پارهای از مقالات ذکر شده و مآخذ دیگر مقالات، ذکر نشده است و پس از آنکه شیوه برای او معین شد، این پرسش پیش میآید که برای خواننده دانشنامه چه فرقی میکند که مقالات از کجا آمده است و اگر درج منابع در پایان هر مقاله ضرورت دارد، باید همه مقالات همراه با منابعشان باشند. فرض بر این است که خواننده برای یافتن مقالات تلخیصی و ترجمهای، میتواند به «دبا» و دائرةالمعارفهای فرنگی مراجعه کند. این کار نهتنها تقریبا غیر عملی و وقتگیر است، بلکه اینکه فلان مطلب مقاله دانشنامه را در کدامیک از منابع اصل مقاله باید جست نیز کار بسیار دشواری است. این کار مخصوصا درباره مقالات «دبا» عملا غیر ممکن میشود؛ چون اولا مقاله تلخیصشده، سطربهسطر با اصل مقاله «دبا» مطابقت ندارد و ثانیا در متن هر مقاله «دبا»، شمارههای ارجاعی فراوانی درج شده که بازمیگردد به منابعی که در ذیل هر مقاله آمده است. خواننده، چنانچه نیاز داشته باشد، بهراحتی میتواند برای کسب اطلاع بیشتر از طریق همین شمارهها و فهرست منابع ذیل هر مقاله، به اصل منابع مراجعه کند، ولی این کار درباره مقالات دانا، اگر نه ناممکن، بسیار مشکل خواهد بود<ref>ر.ک: کیوانی، مجدالدین، ص98-99</ref>. | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۲۲: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||